ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

ชนิดของเลนส์

ในการทำความเข้าใจเลนส์ ต้องเข้าใจทางยาวของโฟกัส (Focal Length) ของเลนส์ก่อน ทางยาวโฟกัส คือ ระยะความยาวจากจุดกึ่งกลางของเลนส์ถึงระนาบ ของฟิล์ม เมื่อเลนส์นั้นตั้งความคมชัดที่ระยะไกลสุดขอบฟ้า หรือ อินฟินิตี้ (Infinity) ทางยาวโฟกัสจะเป็นตัวกำหนดมุมของภาพที่ถ่าย เช่น ถ้าทางยาวโฟกัสของเลนส์นั้น สั้นจะได้ภาพถ่ายที่มีมุมกว้าง ทำให้เห็นทิวทัศน์ และวัตถุมากขึ้น แต่ระยะทางของวัตถุหรือทิวทัศน์จะไกลออกไปในทางตรงกันข้ามถ้ากล้องนั้นมีความยาวโฟกัสยาว มุมของภาพถ่ายจะแคบซึ่งทำให้ดูเหมือนวัตถุและทิวทัศน์ในภาพใกล้เข้ามาและแออัดกันอยู่ในภาพมาก หากยึดทางยาวโฟกัสเป็นเกณฑ์แล้ว สามารถแบ่งชนิด ของเลนส์ออกเป็น 3 ชนิดคือ

1. เลนส์ปกติ (Normal Lens, Standard Lens) เป็นเลนส์ที่มีความสามารถรับภาพได้ ขนาดเท่ากับที่ตามนุษย์มองเห็น ไม่ว่าจะเป็นด้านกว้างหรือด้านยาว รวมทั้งระยะความใกล้ไกลพอ ๆ กับการรับรู้ทางตา ของมนุษย์ โดยปกติความยาวโฟกัสของเลนส์ที่ใช้กับกล้อง 35 มม . คือ 43-55 มม . มีมุมรับภาพอยู่ระหว่าง 45 ถึง 50 องศา ส่วนเลนส์ปกติของกล้อง 6x6 ซม . มีทางยาวโฟกัส 75-80 มม . และของกล้องวิว ขนาดฟิล์ม 4x5 นิ้ว มีทางยาว โฟกัส 150 มม . นอกจากทางยาวโฟกัสแล้วเลนส์ยังบอกค่าความสามารถที่จะให้แสงผ่านไปได้มากที่สุด เท่าใด ซึ่งเรียกว่าเอฟสตอป (F-Stop) หรือ เอฟนัมเบอร์ (F-Number) ถ้าตัวเลขที่บอกเอาไว้ค่ายิ่งน้อย แสดงว่าเลนส์นั้น มีประสิทธิภาพสูง ที่ยอมให้แสงผ่านได้มากนั่นเอง

2. เลนส์มุมกว้าง (Wide Field lens, Wide Angle Lens, Short lens) เป็นเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสสั้นกว่าเลนส์ปกติ ถ้าใช้กับกล้อง 35 มม . เลนส์มุมกว้างจะมีทางยาวโฟกัสเพียง 35 มม . หรือต่ำกว่านั้น การรับภาพจะรับได้มุมตั้งแต่ 60-180 องศา กล้อง 6x6 ซม . มีทางยาวโฟกัสของเลนส์ต่ำกว่า 50 มม . และสำหรับกล้องวิว 4x5 ซม . ประมาณต่ำกว่า 100 มม . เลนส์ชนิดนี้ให้ความชัดเจนลึกมากกว่าเลนส์ปกติ ใช้เลนส์ชนิดนี้ในกรณีที่ต้องการถ่ายภาพที่ ระยะระหว่างวัตถุกับกล้องมีจำกัด หรือ ใช้กับงานที่ต้องการเน้นลักษณะบางส่วน และข่มบางส่วนให้เป็นรองไป ข้อเสียของเลนส์มุมกว้างนี้ ก็คือ ภาพที่ได้จะผิดจากความเป็นจริงไป สิ่งใดที่อยู่ใกล้กล้องจะดูใหญ่โต สิ่งใดที่ห่างจะเล็กไม่ได้สัดส่วนกัน อย่างไรก็ตามเลนส์มุมกว้าง ยังแบ่งประเภทออกไปได้ 5 ประเภท คือ

เลนส์มุมกว้างปานกลาง (Moderate Wide Angle Lens) มีทางยาวโฟกัสระหว่าง 25-40 มม . มีมุมรับภาพ 62-82 องศา เลนส์มุมกว้างปานกลาง ที่นิยมใช้มาก คือ ขนาด 35 มม . และ 28 มม .
เลนส์มุมกว้างพิเศษภาพตรง (Recti linear Super Wide angle lens) มีทางยาวโฟกัสระหว่าง 15-24 มม . รับภาพมุมกว้าง 180-220 องศา
เลนส์มุมกว้างพิเศษภาพโค้ง (Semi Fish Eye Super Wide angle Lens) มีทางยาวโฟกัสระหว่าง 15-24 มม . เช่นกัน มีมุมรับภาพกว้าง 160 องศา และได้ภาพเส้นตรงปรากฏออกมาเป็นเส้นโค้งงอหมดโดยเฉพาะริมขอบภาพจะบวมโป่งออกมาคล้ายถังเบียร์ จะใช้เลนส์นี้เมื่อต้องการภาพลักษณะพิเศษ เพื่อจุดมุ่งหมายบางอย่างเท่านั้น
เลนส์มุมกว้างพิเศษ ภาพโค้งวงกลม (Fish Eye Lens) มีความยาวโฟกัส 1.9-12 มม . รับภาพมุมกว้าง 180-220 องศา เมื่อใช้เลนส์ชนิดนี้ภาพที่จะได้ มีสัดส่วนผิดไปจากความเป็นจริงมาก มีความคมชัดเกือบเท่ากันตลอดภาพแต่ไม่คมชัดเท่าที่ควร ภาพที่ได้เป็นวงกลมคล้ายจาน
เลนส์มุมกว้างพิเศษมาก (Peri Apollar Wide Angle Lens) เลนส์ชนิดนี้สามารถรับภาพได้มีมุมกว้างถึง 360 องศา รอบตัวผู้ถ่าย

3. เลนส์มุมแคบ (Narrow Angle Lens) หรือเรียกว่าเทเลโฟโต้ (Telephoto Lens) เลนส์ชนิดนี้มีความยาวโฟกัสยาวกว่าเลนส์ธรรมดา และมีมุมถ่ายภาพ แคบมาก จึงทำให้ภาพที่ได้มีขนาดใหญ่กว่าภาพที่ถ่ายด้วยเลนส์ปกติ ดังนั้นจึงอาจเรียกว่าเลนส์ดึงภาพก็ได้ เลนส์ชนิดนี้เหมาะสำหรับถ่ายภาพวัตถุที่อยู่ใกล้ ๆ ไม่สามารถเข้าไปถ่ายใกล้ ๆ ได้ หรือถ่ายภาพสัตว์ที่เป็นอันตราย ที่ผู้ถ่ายไม่สามารถเข้าไปใกล้ได้ ข้อเสียของเลนส์ชนิดก็ คือมีความชัดตื้นนั่นคือความลึกของ ระยะชัดสั้นมาก ดังนั้นเวลาปรับความคมชัดของภาพจำเป็นจะต้องพิถีพิถัน มิฉนั้นจะได้ภาพที่ไม่คมชัด นอกจากเลนส์ชนิดนี้จะขยายขนาดของภาพให้ดูใหญ่โตแล้วยังขยายความเคลื่อนไหวของวัตถุ และของกล้องถ่ายภาพด้วย ดังนั้นผู้ใช้ต้องระมัดระวังในการ จับถือกล้อง โดยเฉพาะเวลาถ่ายภาพต้องให้กล้องอยู่ในที่มั่นคงแข็งแรง และนิ่งจึงจะได้ภาพที่คมชัด เลนส์เทโลโฟโต้สำหรับกล้อง 35 มม มีความยาวโฟกัสตั้งแต่ 65 มม . ขึ้นไปที่นิยมใช้มีขนาด 85 มม . 105 มม . 135 มม . และ 200 มม . ส่วนกล้อง 6X6 ซม . มีความยาวโฟกัส ตั้งแต่ 120 มม . ขึ้นไป และกล้องวิว 4X5 ซม . ตั้งแต่ 250 มม . ขึ้นไป

นอกจากนั้นยังมีเลนส์ชนิดอื่น ๆ ที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อจุดมุ่งหมายในการถ่ายภาพให้เกิดความสะดวกสบาย และภาพที่สวยงามอีกมากมาย คือ

1. เลนส์ซูม (Zoom Lens, Variable Focal Length Lens) เป็นเลนส์ที่สามารถเปลี่ยนแปลงค่าทางยาวโฟกัสได้ (Vari – Focal length Lens) เลนส์ชนิดนี้สามารถเปลี่ยนความกว้าง และแคบของภาพได้ที่จุดยืนถ่ายภาพจุดเดียว ผู้ใช้เลนส์ซูมเปรียบเหมือนมีเลนส์หลาย ๆ ตัวอยู่ในมือเลนส์ชนิดนี้จะกำหนด ขนาดทางยาวโฟกัสไว้ว่า จะเปลี่ยนได้กี่มิลลิเมตรถึงกี่มิลลิเมตร เช่น อาจบอกว่า 35-105 มม . นั่นหมายความว่าเลนส์นั้นสามารถเป็นได้ทั้งเลนส์มุมกว้างที่มีทางยาวโฟกัส 35 มม . เปลี่ยนไปเป็นเลนส์เทเลโฟโต้ ที่มีความยาวโฟกัส 105 มม . ในตอนแรกที่เลนส์ซูมออกสู่ตลาดใหม่ ๆ คุณภาพยังไม่ดีเท่าที่ควรเนื่องจากเลนส์ซูม มีส่วนประกอบของเลนส์หลายชิ้นมากกว่า ดังนั้นจึงไม่ค่อยมีคนนิยม แต่ปัจจุบันนี้เลนส์ซูมได้รับการพัฒนาให้มีคุณภาพสูงขึ้น จึงเป็นที่นิยมมากยิ่งขึ้นราคาก็ถูกลง กว่าเดิมมากด้วย

2. เลนส์ถ่ายใกล้ (Close - up Lens) เลนส์ชนิดนี้เป็นเลนส์นูนธรรมดา เมื่อต้องการใช้ก็ส่วนเข้ากับเลนส์ปกติ เหมาะสำหรับก๊อบปี้ภาพเล็ก ๆ หรือถ่ายวัตถุได้ในระยะใกล้ ๆ ได้ถึง 6 นิ้ว ปกติเลนส์ชนิดนี้ 1 ชุด ประกอบด้วยเลนส์ 3 ตัว ซึ่งมีเบอร์บอกไว้ คือ +1,+2 และ +3

3. เลนส์ซ๊อฟท์ (Soft-Focus Lens) เป็นเลนส์ที่ใช้ถ่ายภาพให้ได้ภาพนุ่มนวลเหมือนฝัน ภาพมีความพร่ามัว ไม่คมชัดทั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อลบรอยเหี่ยวย่นบนหน้าหรือจุดที่ไม่น่าดูบนใบหน้าได้ เลนส์ชนิดนี้ใช้สวมเข้ากับเลนส์ ปกติเหมาะสำหรับการถ่ายภาพคน (Portrait) ดังนั้นจึงนิยมใช้ร่วมกับเลนส์เทเลโฟโต้ขนาดเล็กเช่น 85 มม . หรือ 105 มม .

4. เลนส์สำหรับถ่ายภาพวัตถุเล็ก ๆ (Macro หรือ Micro lens) เลนส์ชนิดนี้สามารถนำมาใช้ถ่ายภาพวัตถุเล็ก ๆ ได้ เพราะได้มีการแก้ไขข้อบกพร่อง ในการถ่ายรูปวัตถุเล็ก ๆ ไว้แล้วโดยปกติจะสามารถถ่ายภาพได้จนถึงขนาด 1:1 คือได้เท่าขนาดของวัตถุ นอกจากนั้นยังใช้แทนเลนส์ปกติได้ส่วนมากที่นิยมใช้คือ เลนส์ 55 มม . MACRO อย่างไรก็ตามในปัจจุบันเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสต่าง ๆ กันก็มีความสามารถถ่ายวัตถุเล็ก ๆ ได้หรือมี MACRO เป็นส่วนประกอบ เช่น 105 มม. MACRO เป็นต้น มีข้อควรระวังในการใช้เลนส์ MACRO คือไม่ควรเปิดรูรับแสงให้เล็กเกินไปเพราะจะทำให้เกิดการเลี้ยวเบนของแสง และแสงที่เลี้ยวเบน นี้เองจะไปทำลายคุณภาพของภาพบนฟิล์ม ดังนั้น จึงนิยมใช้เลนส์ชนิดนี้ร่วมกับเบลโลล์ (Bellow) หรือท่อต่อ (Extension Tube)

5. เลนส์สำหรับเพิ่มทางยาวโฟกัส (Teleplus,Teleconverter, Extender) เป็นเลนส์ที่นำมาใช้สวมเพิ่มทางยาวโฟกัสให้กับเลนส์อื่น ๆ ให้มีทางยาวโฟกัสมากขึ้น ทางยาวโฟกัสจะเพิ่มขึ้นตามตัวคูณของมัน เช่น 2X หมายความว่าทางยาวโฟกัสเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่า และ 3X มีทางยาวโฟกัส 3 เท่าเป็นต้น อย่างไรก็ตามเมื่อเพิ่มทางยาวโฟกัสด้วยเลนส์ชนิดนี้ จะทำให้ลดปริมาณของแสงลงด้วยดังนั้นผู้ใช้ต้องเปิดหน้ากล้องเพิ่มขึ้นจึงจะได้ปริมาณของแสงที่พอเหมาะ

6. เลนส์ถ่ายภาพระยะไกลชนิดที่มีการสะท้อนแสงภาพภายในตัวกระบอกเลนส์ (Mirror Lens) เลนส์ชนิดนี้ก็ คือ เลนส์เทเลโฟโต้นั่นเอง แต่แทนที่จะให้ ตัวเลนส์มีความยาวมาก ๆ ตามทางยาวโฟกัสก็พัฒนาปรับปรุงให้สั้นเข้า มีน้ำหนักเบาขึ้น โดยใช้หลักการสะท้อนแสงภายในกระบอกเลนส์ เช่นเดียวกับหลักการ ของกล้องส่องทางไกล กล่าวคือให้แสงสะท้อนไปมาในกระบอกเลนส์แทนการให้แสงเดินทางเป็นเส้นตรง ดังนั้นเลนส์ 1000 มม . อาจจะมีขนาดสั้นเท่ากับเลนส์ 300 มม . ได้ ข้อควรระวังในการใช้เลนส์ชนิดนี้ คือ การควบคุมปริมาณของแสงในการถ่ายภาพ ต้องควบคุมความเร็วชัตเตอร์เพียงอย่างเดียว นั่นคือควบคุมเรื่องเวลา ให้แสงผ่านเข้าไปยังฟิล์ม เพราะไม่สามารถควบคุมขนาดรูรับแสงได้ เนื่องจากเลนส์ไม่มีไดอะแฟรม

» การเก็บข้อมูลทางมนุษย์ศาสตร์ และสังคมศาสตร์ด้วยภาพถ่าย

» พยานอันซื่อสัตย์

» บทบาทของภาพถ่าย

» ภาพที่ควรบันทึกเป็นหลักฐาน

» ข้อเสนอแนะการบันทึกข้อมูลด้วยภาพถ่าย

» คุณลักษณะของภาพถ่ายที่ดี ทางมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์

» ชนิดของกล้องถ่ายรูป

» ส่วนประกอบที่สำคัญของกล้องถ่ายรูป

» อุปกรณ์ที่ใช้ร่วมกับกล้อง

» การใช้และการเก็บรักษากล้องถ่ายรูป

» การพิจารณาเลือกกล้องถ่ายรูปแบบเลนส์เดี่ยว

» การบรรจุฟิล์มเข้ากล้อง