ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

ความสัมพันธ์ของชัตเตอร์กับขนาดรูรับแสง

ดังได้กล่าวมาแล้วว่าชัตเตอร์เป็นกลไกในการควบคุมเวลา เกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของวัตถุและหน้ากล้อง หรือเอฟ-สต๊อป (F-Stop) ควบคุมความชัดลึกชัดตื้น ดังนั้นในการถ่ายภาพต้องพิจารณา 2 อย่างนี้ประกอบกันดูว่าเราต้องการควบคุมอะไร ถ้าต้องการควบคุมเวลาต้องตั้งความไวชัตเตอร์เอาไว้ และให้ขนาดของรูรับแสงเป็นตัวแปร เปลี่ยนไปตามเครื่องวัดแสง สมมุติว่าเราเลือกตั้งความเร็วชัตเตอร์ 1/125 วินาทีและเครื่องวัดแสงบอกขนาดรูรับแสง 8 ในสภาพแสงนั้น ๆ นั่นหมายความว่า ถ้าเราถ่ายภาพด้วยความไวชัตเตอร์ 1/125 วินาทีขนาดรูรับแสง 8 เราก็จะได้ภาพที่ออกมามีความตัดกันของสีดำและสีขาวและสภาพแสงที่เรียกว่า พอดี (Normal Exposure) แต่ถ้าหากเราเปลี่ยนให้แสงเข้ามากอาจจะเปลี่ยนความเร็วชัตเตอร์ให้ช้าลงหรือเปิดรูรับแสงให้กว้างขึ้นภาพที่ได้ย่อมมีแสงเข้ามากเรียกว่าแสงมาก (Over Exposure) จะทำให้ฟิล์มมีความหนาขึ้นและในทางตรงกันข้ามถ้าให้แสงเข้าน้อยเรียกว่า แสงเข้าน้อย (Under Exposure) ดังนั้นการถ่ายภาพต้องให้ปริมาณของแสงพอดีไปทำปฏิกิริยากับฟิล์ม จึงจะได้ความหนา-บาง ของฟิล์มที่พอดีอัดขยายภาพได้ง่าย และภาพที่ได้สวยงาม

ภาพต้นฉบับ

ภาพที่มีแสงเข้ามาก

ภาพที่มีแสงเข้าน้อย

อย่างไรก็ตามในการจับคู่สัมพันธ์กันระหว่างชัตเตอร์กับ เอฟ-สต๊อป สามารถสร้างเป็นรูปสามเหลี่ยมสองรูปดังนี้ คือ

สมมุติว่าหลังจากวัดแสงแล้วได้ค่าความไวชัตเตอร์ 1/500 วินาที ขนาดรูรับแสง f-2 แต่เราสามารถเลือกคู่อื่น ๆ ได้ เช่น f 5.6 กับ 1/60 วินาทีหรือ f11 กับ 1/15 วินาที ภาพที่ได้จะมีความพอดีเท่า ๆกับใช้ f 2 กับ 1/500 วินาที หรือถ้าวัดแสงได้ค่า f 2 กับ 1/30 วินาที ก็สามารถเลือกคู่อื่น ๆ ได้ตามตารางข้างล่างเช่นกัน

นอกจากการทำตารางรูปสามเหลี่ยมสองรูป เพื่อช่วยการคิดจับคู่สัมพันธ์แล้วอาจสร้างเป็นวงกลมได้ โดยตัดวงกลมเป็น 2 วง ซ้อนกัน มีแกนกลางยึดติดกันและสามารถหมุนได้ เมื่อวัดแสงได้ค่าของความเร็วชัตเตอร์และค่าเอฟ-สต๊อปก็หมุนให้ค่าทั้งสองตรงกันคู่อื่น ๆ ที่สัมพันธ์กันก็จะตรงกันด้วย

จะเห็นได้ว่าชัตเตอร์ทำหน้าที่ควบคุมเวลาในการให้แสงผ่านไปทำปฏิกิริยากับฟิล์ม ส่วนหน้ากล้องทำหน้าที่กำหนดขนาดของรูเพื่อให้แสงผ่านเข้าไป สามารถเปรียบเทียบหน้ากล้องได้กับก๊อกน้ำ สมมุติว่า เปิดน้ำให้ไหลออกมาเต็มขนาดความกว้างของก๊อกน้ำ ได้น้ำเต็มแก้วใช้เวลา 2 วินาที แต่ถ้าหากน้ำไหลออกมาเพียงครึ่งหนึ่งของความกว้าง ของขนาดก๊อกน้ำใช้เวลา 2 วินาทีเช่นกันจะได้น้ำเพียงครึ่งแก้วเท่านั้น ขนาดของรูรับแสงที่กำหนดเป็นเอฟ-สต๊อป ก็เช่นเดียวกันกับขนาดความกว้างของก๊อกน้ำ หรือปริมาณของน้ำที่ไหลออกมานั่นเอง ตัวเลขเอฟ-สต๊อปที่มากขึ้นถัดกันไป จะมีขนาดของแสงลดลงไปเป็นครึ่งหนึ่งเสมอ เช่น เอฟสต๊อป 8 จะมีแสงเข้าไปเพียงครึ่งหนึ่งของเอฟสต๊อป 5.6 เป็นต้น ดังแสดงไว้ในภาพ

ถ้าการไหลของน้ำจากก๊อกที่มีขนาดการไหลมากน้อยต่างกันเป็นครึ่งหนึ่งหรือเท่าตัว แต่เวลาต่างกันเป็นครึ่งหนึ่งหรือเท่าตัว จะได้ปริมาณของน้ำเท่ากันดังในภาพและลักษณะการทำงานของน้ำ ดังตัวอย่างที่กล่าวมาก็เช่นเดียวกันกับเรื่องของแสงนั่นเอง