สุขภาพ ความงาม อาหารและยา สมุนไพร สาระน่ารู้ >>
ผักเศรษฐกิจของประเทศไทย
ผักที่มีการปลูกและบริโภคในประเทศไทยมีหลายชนิดด้วยกัน ดังนี้
- ผักกินใบและลำต้น ได้แก่ หอมแบ่ง ขึ้นฉ่าย หน่อไม้ฝรั่ง ผักกาดขาว ผักกาดเขียวปลี ผักกาดหอม กะหล่ำปลี ผักกวางตุ้ง ผักคะน้า กะหล่ำปม ผักโขม ตังโอ๋ ผักชี ผักชีลาว ผักบุ้งจีน หน่อไม้ ถั่วงอก ถั่วหัวโต กุ่ยช่าย ใบกระเทียม แมงลัก กะเพรา โหระพา
- ผักกินผล ได้แก่ กระเจี๊ยบเขียว กระเจี๊ยบแดง พริก มะเขือม่วง มะเขือยาว มะเขือเปราะ มะเขือพวง มะเขือเทศ ข้าวโพดฝักอ่อน แตงกวา แตงโมอ่อน ฟัก แฟง บวบ มะระ น้ำเต้า ฟักทอง มะละกอดิบ ขนุนอ่อน สะตอ กระถิน ลูกเนียง มะนาว มะกรูด มะอึก ถั่วฝักยาว ถั่วแขก ถั่วลันเตา ถั่วเหลือง
- ผักกินราก ได้แก่ หัวผักกาด แครอท หัวบีท มันแกว มันเทศ มันสำปะหลัง กระชาย
- ผักกินส่วนของลำต้นใต้ดิน ได้แก่ หอมหัวใหญ่ หอมแดง กระเทียม มันฝรั่ง ขิง ข่า มันฝรั่ง เผือก
- ผักกินส่วนของดอกและช่อดอก ได้แก่ กะหล่ำปลี บร็อคโคลี แค กุ่ยช่าย หอม ขจร หัวปลี ขี้เหล็ก โสน
ในการเก็บเกี่ยวผลผลิตผักแต่ละชนิดนั้น แตกต่างกันไปตามส่วนของต้นพืชที่ต้องการ
พืชกินหัวหรือรากต้องเก็บเกี่ยวโดยการขุดหรือถอนทั้งต้น ขณะที่พืชกินใบ ดอกและผล
จะตัดเฉพาะส่วนที่ต้องการ และสามารถเก็บเกี่ยวได้หลายครั้ง
แต่พืชกินใบและลำต้นบางชนิดก็สามารถเก็บเกี่ยวได้เพียงครั้งเดียว ได้แก่
ผักบุ้งจีนที่มีการถอนรากออกจากดิน ผักคะน้าและผักกาดชนิดต่างๆ
ที่เก็บเกี่ยวโดยการตัดบริเวณโคนต้น
แต่ผักกะหล่ำปลีนั้นสามารถทิ้งต้นที่มีใบติดอยู่ในแปลงปลูกให้มีการเจริญของตาข้างออกมาเป็นยอดอ่อนที่เรียกว่า
แขนงกะหล่ำ ซึ่งสามารถเก็บเกี่ยวไปจำหน่ายได้อีก
ในการบรรจุหีบห่อมักพบความเสียหายเนื่องจากการใช้เครื่องมือต่างๆ แรงกด
แรงกระแทก และความร้อนที่เกิดจากการหายใจของพืชผัก
ซึ่งมีผลให้ผักเกิดอาการเหี่ยวและน้ำหนักลดลง
ภาชนะที่ใช้บรรจุพืชผักมีหลายชนิดขึ้นกับความเหมาะสมต่อชนิดของผลผลิตของผลผลิต
ราคาที่ถูก และสามารถเก็บรักษาคุณภาพของผักได้ดี ได้แก่ ถุงตาข่าย เข่งไม้ไผ่
ตะกร้าไม้ หรือตะกร้าพลาสติก กล่องกระดาษแข็ง ถุงพลาสติก
หรือวางเรียงบนรถบรรทุกโดยตรงโดยไม่ต้องใส่ภาชนะบรรจุ (ภาพที่ 9.6 และ 9.7)
โดยทั่วไปมักบรรจุผักลงในภาชนะประมาณ 20 กิโลกรัมต่อหีบห่อ ในกรณีที่เป็นผลผลิตแห้ง
เช่น หัวหอม และกระเทียม อาจบรรจุให้หนักได้ถึง 40 กิโลกรัม
การบรรจุผักในภาชนะหนักมากเกินไปทำให้มีแรงกดทับเกิดขึ้นมาก และการระบายอากาศไม่ดี
มีความร้อนเกิดขึ้นมาก ทำให้ผักเน่าเสียได้ง่าย
ภาพการบรรจุหอมหัวใหญ่ลงในถุงตาข่ายเพื่อให้มีการระบายอากาศ
และสะดวกต่อการขนส่งโดยรถบรรทุกไปจำหน่าย (สุรชัย, 2535)
ภาพผลฟักทองมีส่วนของเปลือกและเนื้อหนาแข็ง
ทนทานต่อแรงกระแทก เก็บรักษาได้นาน
สามารถขนส่งได้โดยไม่ต้องบรรจุหีบห่อ
ในการเก็บรักษาผักควรเก็บไว้ในสภาพที่เย็น มืด และมีการระบายอากาศดี
ผักกินใบควรเก็บรักษาในสภาพที่มีความชื้นเพื่อหลีกเลี่ยงการเหี่ยว
ผักบางชนิดอาจถูกเก็บรักษาที่อุณหภูมิต่ำมาก คือ 1-2 องศาเซลเซียส ได้แก่ ต้นหอม
กุยช่าย กะหล่ำปลี ผักบางชนิดต้องเก็บรักษาในสภาพที่อุณหภูมิสูงกว่านี้ คือ
พริกชนิดต่าง ๆ เก็บรักษาที่อุณหภูมิ 5-7 องศาเซลเซียส แตงกวาที่ 10-12
องศาเซลเซียส หอมหัวใหญ่ หอมแดง และกระเทียม
สามารถเก็บรักษาในสภาพอุณหภูมิห้องที่มีการระบายอากาศได้ดี แต่ที่อุณหภูมิสูงกว่า
27 องศาเซลเซียส จะถูกกระตุ้นให้มีการงอกของหน่อใหม่ออกจากหัวได้ง่าย
ผักกินใบบางชนิดอาจถูกขนส่งโดยมีน้ำแข็งทับอยู่ทางด้านบน
เพื่อช่วยลดอุณหภูมิและคงความสดของใบผักไว้ (Siemonsma and Piluek, 1994)
นอกจากการผลิตผักเพื่อจำหน่ายผลผลิตสดแล้ว
ประเทศไทยยังเป็นแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ผักหลายชนิดสำหรับใช้ภายในประเทศ
และส่งออกต่างประเทศ ได้แก่ กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก คะน้า ผักกาดขาวปลี
ผักกาดเขียวกวางตุ้ง ผักกาดเขียวปลี ผักกาดหัว แตงกวา ถั่วฝักยาว ถั่วลันเตา
พริกขี้หนู พริกชี้ฟ้า มะเขือเทศ ข้าวโพดฝักอ่อน ข้าวโพดหวาน ผักกาดหอม ผักบุ้งจีน
และหอมหัวใหญ่ โดยเกษตรกรผลิตเมล็ดพันธุ์ผักต่างๆ ไว้ใช้เอง
หรือจำหน่ายให้แก่เกษตรกรด้วยกัน และมีหน่วยงานภาครัฐบาล คือ กองขยายพันธุ์พืช
กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
ทำหน้าที่ขยายเมล็ดพันธุ์และส่งเสริมให้เกษตรกรผลิตเมล็ดพันธุ์ภายใต้การดูแล
นอกจากนี้ภาคเอกชนยังมีบทบาทสำคัญที่สุดในการผลิตเมล็ดพันธุ์ผัก
โดยทำหน้าที่รับผลิตเมล็ดพันธุ์ลูกผสม
คัดเลือกพันธุ์ดีจากต่างประเทศมาปลูกและคัดเลือกพันธุ์ที่เหมาะสมต่อการปลูกในประเทศไทย
ทำการปรับปรุงพันธุ์พื้นเมืองให้ได้สายพันธุ์ดีส่งเสริมการปลูกเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์แก่เกษตรกร
และรับซื้อเมล็ดพันธุ์จากเกษตรกรรวมทั้งการนำพันธุ์ผักพื้นเมืองและพันธุ์ผักจากต่างประเทศมาปรับปรุงพันธุ์และคัดเลือกพันธุ์ที่ให้ผลผลิตดีมาผลิตเมล็ดพันธุ์
เพื่อจำหน่ายภายในประเทศหรือต่างประเทศต่อไป (จานุลักษณ์, 2535)
พืชสวนครัว
การแลกเปลี่ยนพันธุ์พืช
แหล่งผลิตผักที่สำคัญของประเทศไทย
ผักเศรษฐกิจของประเทศไทย
พริก
กระเทียม
หอมแดง
แตงกวา
ข้าวโพดฝักอ่อน
ถั่วฝักยาว
คะน้า
กะหล่ำปลี
มะเขือเทศ
ฟักทอง
ผักกาดขาวกวางตุ้ง,ผักกาดฮ่องเต้
ผักกาดเขียวกวางตุ้ง
ผักกาดเขียวปลี
ผักบุ้งจีน
ผักกาดหัว
หอมหัวใหญ่
ผักกาดหอม
กะหล่ำดอก
ฟัก, แฟง
มะระ
บวบ
ถั่วลันเตา
หน่อไม้ฝรั่ง
กระเจี๊ยบเขียว
ผักกาดขาวปลี
หน่อไม้ไผ่ตง
มะเขือยาว
ถั่วแระญี่ปุ่นหรือถั่วเหลืองฝักสด
เอกสารและสิ่งอ้างอิง
