สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

สถานการณ์ในเวียดนามใต้ หลังการถอนกำลังฝ่ายโลกเสรี

สหรัฐฯ ได้ถอนกำลังในเวียดนามใต้เป็นจำนวน 450,000 คน แต่เวียดนามเหนือและเวียดกง ก็มิได้ปฏิบัติการอันใดที่จะช่วยให้เกิดสันติภาพ แต่กลับฉวยโอกาสทำการรุกรบทันทีเมื่อได้โอกาส ดังนั้นการเจรจาสงบศึกที่กรุงปารีส ตลอดเวลา 3 ปีครึ่ง จำนวน 146 ครั้ง จึงไม่มีผลคืบหน้าเท่าที่ควร จนในที่สุดสหรัฐฯ ถอนตัวจากการประชุม

จากการประชุมใหญ่ครั้งที่ 2 ของเวียดนามเหนือในเดือน เมษายน 2515 จนทำให้สหรัฐฯ ต้องตอบโต้ด้วยการโจมตีทางอากาศ ตามเส้นทางส่งกำลังของฝ่ายเวียดนามเหนือ ตั้งแต่เมืองท่าไฮฟอง กรุงฮานอย และเส้นทางรถไฟสายจีน - เวียดนาม เป็นผลให้เวียดนามเหนือต้องชลอการบุกของตนลง เนื่องจากประสบปัญหาด้านการส่งกำลัง เมื่อตกเป็นฝ่ายเสียเปรียบเวียดนามเหนือ จึงหันไปใช้ที่ประชุมเจรจาตกลงสงบอีกครั้ง สหรัฐฯ ยอมกลับเข้าร่วมเจรจาด้วย เมื่อ 29 เมษายน 2515 และในวันเดียวกันนี้ ประธานาธิบดีนิกสันได้ออกแถลงการณ์ว่า สหรัฐฯ จะถอนทหารจำนวน 20,000 คน ออกจากเวียดนามใต้ และในวันที่ 1 กรกฎาคม 2515 กำลังทหารภาคพื้นดินของสหรัฐฯ จะเหลืออยู่ในเวียดนามได้เพียง 49,000 คน เท่านั้น

เมื่อเวียดนามเหนือเปิดการเจรจาที่กรุงปารีสได้ ก็กลับดำเนินการรุกรบเวียดนามใต้โดยใช้กำลังทหาร 40,000 คน เข้าตีเมืองกวางตรี โดยใช้กองพลรถถังเป็นขบวนนำเข้าตี และยึดเมืองดองฮาได้ แล้วเคลื่อนกำลังไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ตามทางหลวงหมายเลข เพื่อเข้ายึดเมืองเว้ต่อไป พร้อมกับเข้าตีเมืองกวางตรี เวียดนามเหนือส่งกำลังทหาร 20,000 คน รุกจากชายแดนลาวเข้าสู่ที่ราบสูงภาคกลางของเวียดนามใต้ เพื่อตีเมืองคอนทูมเป็นการตัดการติดต่อ ระหว่างภาคเหนือ กับภาคใต้ของเวียดนามใต้ เวียดนามเหนือยึดเมืองกวางตรีได้ เมื่อต้นเดือนพฤษภาคม 2515 แล้วเคลื่อนกำลังเข้าคุกคามเมืองเว้

สหรัฐฯ ตัดสินใจใช้มาตราการเด็ดขาดด้วยการส่งกำลังโจมตีทั้งทางทะเลและทางอากาศ โดยกองทัพเรื่อที่ 7 ส่งเรือรบ 8 ลำ มีทั้งเรือพิฆาต เรือลาดตระเวน และเรือบรรทุกเครื่องบิน เข้าปิดล้อมชายฝั่งเวียดนามเหนือ และวางทุ่นระเบิดตลอดแนวอ่าวตังเกี๋ย ส่วนทางอากาศได้ส่งเครื่องบินทิ้งระเบิดแบบ B - 52 ประมาณ 500 เครื่อง ทั้งจากฐานทัพอากาศ และเรือบรรทุกเครื่องบินโจมตีเมืองกวางตรี เพื่อทำลาย และขับไล่ทหารเวียดนามเหนือที่ยึดครองอยู่ พร้อมกับโจมตีทิ้งระเบิดท่าเรือ คลังน้ำมัน และคลังยุทธสัมภาระ บริเวณเมืองไฮฟอง และกรุงฮานอย ซึ่งเป็นฐานส่งกำลังบำรุงที่สำคัญยิ่งของเวียดนามเหนือ กับทิ้งระเบิดเส้นทางรถไฟสายจีน - เวียดนามเป็นครั้งที่ 2

เวียดนามเหนือได้ประกาศตั้งรัฐบาลเวียดกงขึ้นในเมืองกวางตรี ในปลายเดือนพฤษภาคม เวียดนามใต้จึงยึดเมืองกวางตรีกลับคืนมาได้ เวียดนามเหนือได้พยายามเข้าตีเมืองเว้หลายครั้ง ทำให้พระราชวัง โบราณสถาน ศาสนสถานในพุทธศาสนา และคริสตศาสนา และสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ ซึ่งได้เคยเสียหายอย่างหนักมาแล้วจากการรุกใหญ่ของเวียดนามเหนือ ระหว่างเทศกาลตรุษญวน พ.ศ.2514 ถูกทำลายลงหมดสิ้น

ตอนปลายเดือน พฤษภาคม 2515 เวียดนามเหนือได้พยายามเข้ายึดเมืองคอนทูม สหรัฐฯ ได้ใช้จรวดนำวิถีทำลายรถถังของเวียดนามเหนือจนหมดสิ้น และทิ้งระเบิดกำลังเวียดนามเหนือที่ตั้งล้อมเมืองอยู่ สหรัฐฯ ใช้เครื่องบินทิ้งระเบิดทำลายที่มั่นทางทหาร ในเขตเวียดนามเหนือทุกวัน เฉลี่ยวันละ 250 เที่ยวบิน

ในระหว่างห้วงเวลา 31 กรกฎาคม 2515 ถึง 25 ตุลาคม 2515 ได้มีการเจรจาลับ ระหว่าง 2 ฝ่าย หลายครั้ง จึงได้แถลงข่าวเมื่อ 25 ตุลาคม 2515 ที่กรุงวอชิงตันว่า การเจรจายุติสงครามเวียดนามใต้บรรลุถึงจุดหมาย ที่จะได้มีการลงนามระหว่างกันแล้ว และสันติภาพอยู่ใกล้แค่เอื้อม แต่แล้วก็ไม่เป็นผลเวียดนามเหนือเรียกร้องมากเกินไป จนสหรัฐฯ และเวียดนามใต้ไม่สามารถปฏิบัติได้ การเจรจาจึงล้มเหลว สหรัฐฯ จึงทิ้งระเบิดเวียดนามเหนือในบริเวณเหนือเส้นขนานที่ 20 ขึ้นไป กับวางทุ่นระเบิดปิดอ่าวเมืองท่าไฮฟองเพิ่มขึ้น จนถึง 21 ธันวาคม 2515 สหรัฐฯ จึงเปลี่ยนนโยบายเป็นยื่นคำขาดให้เวียดนามเหนือ และเวียดนามใต้ยุติการสู้รบกัน โดยให้เวียดนามเหนือยอมรับเงื่อนไขความตกลงสงบศึก มิฉะนั้นจะทิ้งระเบิดรุนแรงขึ้นกว่าเดิม และให้เวียดนามใต้ยอมเข้าร่วมเจรจาตกลงสงบศึกด้วย มิฉะนั้นสหรัฐฯ จะยุติการช่วยเหลือทั้งหมด แต่เวียดนามเหนือไม่ปฏิบัติตาม สหรัฐฯ จึงดำเนินการทิ้งระเบิด กรุงฮานอย เมืองไฮฟอง และเมืองสำคัญอื่น ๆ อย่างรุนแรง เครื่องบินทิ้งระเบิดแบบ B - 52 ประมาณ 500 เครื่อง ทำการทิ้งระเบิดเวียดนามเหนือทั้งวันทั้งคืน เวียดนามเหนือสามารถทำลายเครื่องบินสหรัฐฯ ได้ถึง 16 เครื่อง ในที่สุดก็ขอเปิดการเจรจาสันติภาพที่กรุงปารีสอีกครั้ง เมื่อ 8 มกราคม 2516 ในที่สุดทั้งสองฝ่ายก็สามารถลงนามในความตกลง จะสงบศึกอย่างเป็นทางการ เมื่อ 27 มกราคม 2516 มีผลบังคับตั้งแต่ เวลา 08.00 น. ของวันที่ 28 มกราคม 2516 มีสาระสำคัญดังนี้

1. ให้มีการหยุดยิงทุกแห่งในเวียดนามใต้
2. ให้ส่งคืนเชลยศึกชาวอเมริกันทั้งหมดภายใน 60 วัน หลังจากลงนาม
3. สหรัฐฯ จะถอนกำลังทหารที่เหลืออยู่ในเวียดนามใต้ 24,000 คน ภายใน 60 วัน
4. สหรัฐฯ ให้คำรับรองว่าประชาชนเวียดนามใต้มีสิทธิที่จะกำหนดอนาคตของตนเอง โดยปราศจากการแทรกแซงจากภายนอก

เวียดนามเหนือยังไม่ละความพยายามที่จะรุกรานเวียดนามใต้ และให้รัฐบาลเวียดนามใต้ ยอมรับวิถีทางการปกครองตามลัทธิคอมมิวนิสต์ เมื่อสหรัฐฯ และชาติพันธมิตรฝ่ายโลกเสรีได้ถอนกำลังทั้งหมด ออกจากเวียดนามใต้แล้ว เวียดนามใต้จึงตกเป็นฝ่ายเพลี้ยงพล้ำแก่เวียดนามเหนือ กองทัพเวียดนามเหนือและเวียดกงเข้ายึดกรุงไซ่ง่อนได้เมื่อ 30 เมษายน 2518 และเวียดนามเหนือสามารถรวมเวียดนามใต้เข้าด้วยกัน เมื่อ 3 กรกฎาคม 2518 และประกาศใช้ชื่อประเทศใหม่ว่า สาธารณรัฐเวียดนาม