สุขภาพ ความงาม อาหารและยา สมุนไพร สาระน่ารู้

โครงสร้างการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้หวัดนกของกระทรวงสาธารณสุข ตั้งแต่ กุมภาพันธ์ 2547

คณะทำงานเลขานุการกิจ

กระทรวงสาธารณสุขได้เตรียมความพร้อมสูงสุด (Maximum preparedness) เพื่อป้องกันและลดผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนและเศรษฐกิจของประเทศด้วยการแสวงหาความร่วมมือระหว่างองค์กร ความร่วมมือพหุภาคี และความร่วมมือระหว่างประเทศ เพื่อสร้างศักยภาพและความเข้มแข็งของประเทศในการตอบสนองต่อโรคติดเชื้ออุบัติใหม่และอุบัติภัยต่าง ๆ ในการดำเนินงานควบคุมป้องกันและแก้ไขสถานการณ์โรคไข้หวัดนก กระทรวงสาธารณสุข ได้ดำเนินการอย่างเข้มแข็งและเป็นหน่วยงานรับผิดชอบหลักในการควบคุมโรคในคน โดยมีการประสานข้อมูลและร่วมมือกับองค์กรเครือข่าย ได้แก่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มหาวิทยาลัย กระทรวงกลาโหม และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นต้น โดยมียุทธศาสตร์หลัก คือ

เฝ้าระวังและสอบสวนโรคถี่ถ้วนว่องไว
ดูแลผู้ป่วยและควบคุมการติดเชื้อในสถานบริการสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด
ให้สุขศึกษาและประชาสัมพันธ์เชิงรุก

ยุทธศาสตร์เสริม คือ

ตรวจห้องชันสูตรทางห้องปฏิบัติการอย่างแม่นยำ
จัดหาและสนับสนุนเวชภัณฑ์ อุปกรณ์ป้องกันการติดเชื้ออย่างเพียงพอ
สื่อสารข้อมูลอย่างรวดเร็ว
ประสานรอบด้าน มีเครือข่ายและสั่งการชัดเจน

กระทรวงสาธารณสุขมีโครงสร้างในรูปคณะกรรมการ และคณะทำงานที่เกี่ยวข้องกับงานป้องกันและ ควบคุมโรคไข้หวัดนก ดังนี้

คณะที่ปรึกษาด้านยุทธศาสตร์การควบคุมโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ (Strategic Advisory Committee ) : ให้คำปรึกษาและข้อเสนอแนะด้านยุทธศาสตร์การบริหารเชิงวิชาการทั้งปัญหาเฉพาะหน้า และในระยะยาว
คณะทำงานวิชาการร่วมเพื่อการควบคุมโรคไข้หวัดนก ( MOPH - WHO Technical Working Group on Avain Influenza ) : ให้คำปรึกษาและเสนอแนะด้านวิชาการป้องกันและควบคุมโรคไข้หวัดนก
คณะกรรมการป้องกันและควบคุมโรคไข้หวัดนก กระทรวงสาธารณสุข : กำหนดแนวทางการประสานงาน อำนวยการ สนับสนุน และติดตามกำกับการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้หวัดนก
คณะทำงานป้องกันและควบคุมโรคไข้หวัดนก 9 คณะ ประกอบด้วย

คณะทำงานประสานวิชาการ

คณะทำงานด้านการแพทย์
คณะทำงานด้านเฝ้าระวังและสอบสวนโรค
คณะทำงานด้านห้องปฏิบัติการ
คณะทำงานด้านสนับสนุนปฏิบัติการ
คณะทำงานพัฒนาศักยภาพประชาชนและชุมชน
คณะทำงานสารสนเทศ
คณะทำงานเผยแพร่และประชาสัมพันธ์
คณะทำงานเลขานุการกิจ

มีการจัดประชุม war room เพื่อเป็นเวทีเชื่อมโยงระหว่างหน่วยงานต่างๆทั้งในและนอกกระทรวงสาธารณสุขในการเตรียมความพร้อม และติดตามผลการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้หวัดนก ดังนี้

การเฝ้าระวัง สอบสวนโรค

มีทีมเฝ้าระวังสอบสวนโรคเคลื่อนที่เร็ว (SRRT : Surveillance and Rapid Response Team) ทั่วประเทศทั้งในส่วนกลางและระดับพื้นที่ นอกจากนั้นยังได้ให้ทุกโรงพยาบาลรายงานเฝ้าระวังผู้ป่วยโรคปอดบวม และมีรายงานผู้ป่วยไข้หวัดนกเป็น Zero-report ถึงแม้จะไม่พบผู้ป่วยโรคไข้หวัดนกต้องรายงาน

จัดอบรมทีม SRRT เพื่อฝึกและซักซ้อมการปฏิบัติงานแก่พื้นที่
ตรวจสอบค้นหาแหล่งโรคโดยอาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) เพื่อแจ้งเหตุได้รวดเร็ว

ดูแลผู้ป่วยและควบคุมการติดเชื้อในสถานบริการสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด

ใช้มาตรฐานการดูแลผู้ป่วยและควบคุมการติดเชื้อเช่นเดียวกับโรค SARS
มีแนวทางการรักษา (guideline) ที่ชัดเจน
มีทีมปรึกษาด้านการแพทย์อยู่เวรให้คำปรึกษาตลอด 24 ชั่วโมง
อบรมแพทย์และพยาบาลที่ปฏิบัติงานการดูแลรักษาผู้ป่วยด้านโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไป
มีการนิเทศและให้คำปรึกษาด้านการรักษาอย่างสม่ำเสมอ
ปรับปรุงระบบการคัดกรองผู้ป่วยเพื่อป้องกันการแพร่โรคตั้งแต่ขั้นตอนรับผู้ป่วยนอก (O.PD)
ปรับปรุงและพัฒนาให้โรงพยาบาลมีห้องแยกผู้ป่วยโรคติดเชื้อ

ให้สุขศึกษาและประชาสัมพันธ์เชิงรุก

จัดทำคำแนะนำการป้องกันตัวเผยแพร่ด้วยสื่อสิ่งพิมพ์ การออกอากาศทางโทรทัศน์ วิทยุ โดยเน้นการป้องกันด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้มีการล้างมือบ่อย ๆ ด้วยน้ำและสบู่ และรณรงค์ให้ประชาชนคุ้นเคยกับการใส่หน้ากากอนามัย (mask) เมื่อเป็นโรคทางเดินหายใจ

การตรวจทางห้องปฏิบัติการที่รวดเร็ว แม่นยำ ปลอดภัย

มีการพัฒนาศักยภาพห้องปฏิบัติการเพื่อรองรับการตรวจวินิจฉัยให้รวดเร็ว แม่นยำทั้งในส่วนกลางที่สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์เขต ให้มีศักยภาพในการตรวจวินิจฉัยในระดับที่สามารถตรวจ PCR และมีเครือข่ายห้องปฏิบัติการ เช่น มหาวิทยาลัย สถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ ศูนย์วิจัยและชันสูตรโรคสัตว์ ศูนย์เอกชน เป็นต้น

การจัดหาและสนับสนุนเวชภัณฑ์ อุปกรณ์ป้องกันการติดเชื้ออย่างเพียงพอ

สำรวจและสนับสนุนชุดทดสอบเชื้อ (Rapid Test) ยาต้านไวรัส (Tamiflu) และอุปกรณ์ป้องกันสำหรับบุคลากรด้านการแพทย์อย่างเพียงพอฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่แก่บุคลากรกลุ่มเสี่ยงได้แก่ผู้ทำหน้าที่ฆ่า ทำลายสัตว์ปีก และบุคลากรด้านการแพทย์ เพื่อป้องกันการกลายพันธ์ของเชื้อโรคไข้หวัดนก

การสื่อสารข้อมูลอย่างรวดเร็ว

มีการแถลงข่าวรายวันในช่วงที่สถานการณ์รุนแรง
จัดทำข่าวแจกเพื่อการรายงานสถานการณ์โรค และความก้าวหน้าในการดำเนินงานที่ถูกต้องตรงกัน และลดความตระหนก
เปิดให้บริการสอบถามและแจ้งเหตุทางโทรศัพท์สายด่วน หมายเลข 0-2590-3333 จำนวน 20 คู่สาย ตลอด 24 ชั่วโมง ที่ศูนย์ปฏิบัติการ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

ประสานรอบด้าน มีเครือข่ายและสั่งการชัดเจน

พัฒนาองค์ความรู้โดยอาศัยเครือข่ายทั้งส่วนราชการ องค์กรเอกชนทั้งภายใน/ต่างประเทศ และในเวทีต่าง ๆ เช่น WHO CDC (IEIP) และ ASEAN+3 forum เพื่อนำมาพัฒนาแนวทางการควบคุมโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด

มีคณะที่ปรึกษาด้านยุทธศาสตร์การควบคุมโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ให้คำแนะนำด้านยุทธศาสตร์ต่อกระทรวงสาธารณสุข และมีคณะทำงานวิชาการร่วมเพื่อการควบคุมโรคไข้หวัดนกเป็นความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุขกับองค์การอนามัยโลก และศูนย์ความร่วมมือไทย - สหรัฐด้านสาธารณสุข ในการปรับปรุงประสิทธิภาพและความถูกต้องทางวิชาการ และให้ข้อเสนอแนะทางวิชาการแก่กระทรวงสาธารณสุข

กระทรวงสาธารณสุขได้ดำเนินการตามยุทธศาสตร์ดังกล่าวข้างต้นตั้งแต่เดือนธันวาคม 2546 เป็นต้นมา ซึ่งสอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์แก้ไขปัญหาโรคไข้หวัดนก (พ.ศ.2548-2550) ที่ผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 25 มกราคม 2548