ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ บุคคลสำคัญ ประเทศและทวีป >>
พระราชพงศาวดารเหนือ
พระราชพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐ
ศิลาจารึก
พงศาวดารเขมร
พงศาวดารมอญพม่า
พงศาวดารล้านช้าง
พงศาวดารเขมร
หน้า >> 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18
หน้า 15 >>>
จ.ศ.1171 เดือนหก พระบาทผู้เป็นเจ้าถวายบังคมทูลลากลับ เดือนสิบเอ็ด
พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวประชวร สวรรคต
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์ใหญ่ขึ้นทรงราชย์
เป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัววังหน้า เดือนสิบสอง
เจ้าพระยาอภัยธิเบศร์ป่วยถึงแก่กรรม พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัววังหลวง
ซึ่งเสวยราชใหม่ให้พระยาวิบุลย์ราชแบนเป็นเจ้าพระยาอภัยธิเบศร์
พระบาทผู้เป็นเจ้าตรัสใช้สมเด็จพระอนุชาใกล้เคียง กับสมเด็จพระอนุชารอง
และสมเด็จพระองค์แก้ว พระยากระลาโหมเมือง พระยาจักรีแบน
นำเครื่องราชบรรณาการเข้าไปถวายช่วยในการพระบรมศพ เมื่อเดือนสี่ จ.ศ.1172
พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัววังหลวง
ตั้งพระยศพระราชทานนามสมเด็จพระอนุชาใกล้เคียง
ขึ้นเป็นสมเด็จพระไชยเชษฐามหาอุปโยราช
พระราชอนุชารอง พระราชทานพระนามขึ้นเป็นสมเด็จพระศรีไชยเชษฐ พระมหาอุปราช
พระราชทานเครื่องยศพักตร์ภูษา เดือนสิบพระยากลาโหมเมือง
พระยาจักรีแบนคิดขบถต่อพระบาทผู้เป็นเจ้า ๆ
ตรัสใช้ให้ฆ่าพระยากลาโหมเมืองกับพระยาจักรีแบน เมื่อข่าวไปถึงพระยาเดโชเมน ๆ
จึงเกณฑ์ไพร่พลตั้งเป็นกองทัพอยู่ในเมืองกะพงสวาย
เจ้าพระยาอภัยธิเบศร์คิดทำค่ายในเมืองปัตบอง
พระบาทผู้เป็นเจ้าตรัสใช้พระยามหามนตรีเภา
กับพระยามหาธิราชมาดไปเมืองเว้ ทูลพระเจ้าเวียดนาม
แล้วตรัสใช้พระยาวงษาอรรคราชว่าที่พระยาจักรี
เป็นพระยาเดโชยกไพร่พลไปเมืองกะพงสวาย
พระยาเดโชเมนพาบุตรภรรยาหนีไปกรุงศรีอยุธยา
เดือนอ้ายเจ้าเวียดนามตรัสใช้องลกกับ องผอเตือง
ยกไพร่พลหนึ่งพันกับเรือแง่โอ แง่ซาย แง่ลาย ขึ้นมาตั้งทัพอยู่เกาะจีน
แล้วตรัสใช้องติงเกี๋ยยกไพร่พลหนึ่งหมื่น
กับเรือขึ้นมาตั้งทัพอยู่เกาจีน
เดือนยี่องลิวถินเป็นใหญ่ในเมืองไซ่ง่อน
กับทุงโงนยกไพร่พลกับเรือขึ้นมาตั้งอยู่เมืองแพรกมีลาภไปถึงปลายเกาะจีน
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัววังหลวง วังหน้าตรัสใช้พระยาสีหราชรองเมือง
พระยาอภัยรณฤทธิ์ พระยาปลัดเมืองนครราชสีมา
ยกไพร่พลเป็นอันมากมาถึงเมืองปัตบอง
พระบาทผู้เป็นเจ้าตรัสใช้พระยาธรรมาเดโช
ออกไปรักษาด่านอยู่เปียมบันทายมาศ
ตรัสใช้พระยาเสนาอันชิดออกไปรักษาด่านอยู่เปียมแสน
ตรัสใช้พระยาบวรนายกสอดไปตั้งรักษาด่านอยู่กะพงชะนัง
ตรัสใช้พระยาเทพวรชุน หาบออกไปออกไปรักษาด่านอยู่สะทึงปรัดกันเตล
เดือนยี่องกิวลิน องติงเกี๋ยเห็นว่าจะไม่มีราชการ
จึงทูลลาพระบาทผู้เป็นเจ้ายกไพร่พลกลับไซ่ง่อน จ.ศ.1173
เดือนห้ามีฝรั่งใช้ใบกำปั่นลำหนึ่ง บรรทุกสินค้าของมีราคาเข้ามาค้าขาย
จอดอยู่กะพงตูก พระบาทผู้เป็นเจ้าพระราชทานที่พระยาราชาภิแพทย์แบบฝรั่ง
ให้เป็นพระยาประเทศราชขนเอาบรรดาสิ้นค้าฝรั่งถวายนั้นขึ้น
พระบาทผู้เป็นเจ้าพระราชทานข้าวสารกับสรรพสิ่งของเต็มกำปั่นแล้ว
ฝรั่งกราบถวายบังคมลากลับไป
เดือนสิบเอ็ด อ้ายไชยตั้งตัวเป็นนักบุญ อยู่เกาะกะโซน
พระบาทผู้เป็นเจ้าตรัสใช้พระยายมราชคงกับบรรดาแม่ทัพนายกอง
จับอ้ายไชยได้แล้วนำไปฆ่าเสีย
เดือนอ้ายสมเด็จพระองค์แก้วประชวรชันษาแปดสิบสองถึงแก่กรรม เดือนสาม
สมเด็จพระมหาอุปโยราชลาผนวช เสด็จออกจากบันทายเพ็ชร
พระยาสี่คนกับคนเมืองโพธิสัตว์มารับแห่พระองค์ไปเมืองโพธิสัตว์
พระบาทผู้เป็นเจ้าตรัสนิมนต์พระมหาสังฆราช พระสังฆราชา พระมหาธาตุ
ให้ไปตามเชิญให้เสด็จกลับ แต่พระองค์หาเสด็จกลับไม่
จึงให้ขุนนางสี่คนไปกราบทูลเชิญเสด็จอีก พระองค์ก็หามาไม่
พระบาทผู้เป็นเจ้าตรัสใช้พระยาบวรราชไปกราบทูลพระเจ้าเวียดนาม ๆ
บอกลงลิวกินเป็นใหญ่ ๆ
ใช้องจินเกนเทืองนำพลห้าร้อยกับเรือขึ้นมาจอดอยู่เกาะจีนตั้งกองรักษาพระบาทผู้เป็นเจ้า
พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัววังหลวงวังหน้า
ตรัสใช้เจ้าพระยายมราชเป็นแม่กองใหญ่ กับพระยาสีหราชรองเมือง
พระยาท้ายน้ำ พระยาอภัยรณฤทธิ์ พระยาสุรสงคราม
นำไพร่พลห้าพันยกมาถึงเมืองปัตบอง
ตรัสใช้พระยาพลเทพกับบรรดาแม่ทัพนายกองให้รีบยกมาทางสทึงแครง
สมเด็จพระมหาอุปโยราช ยกไปเอาเมืองสมบุรณ์อีก
พระบาทผู้เป็นเจ้าทรงทราบว่ากองทัพไทยยกมา จึงตรัสใช้พระยายมราชคง
นำไพร่พลหนึ่งพันยกไปตั้งรักษาด่านลาดตระเวณระวังเมืองระเว
ตรัสใช้พระยาโยธาสงครามมา พระยามนตรีเสนหามั่น พระยานราธิบดีไชย ฯลฯ
มาอยู่เมืองกะพงชะนังด้วยกันกับพระยาบวรนายกสอด
แล้วตั้งพระยาธรรมเดโชมัน เป็นกองใหญ่ทางเรือ ระวังรักษาราชการ
