ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ บุคคลสำคัญ ประเทศและทวีป >>
พระราชพงศาวดารเหนือ
พระราชพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐ
ศิลาจารึก
พงศาวดารเขมร
พงศาวดารมอญพม่า
พงศาวดารล้านช้าง
พงศาวดารเขมร
หน้า >> 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18
หน้า 13 >>>
ตั้งพระยามหาเทพ พระยามหามนตรี เหมือนอย่างที่กรุงเทพมหานคร
ภรรยาขุนนางที่ผัวมีตำแหน่ง ถือศักดินาตั้งแต่หนึ่งพันขึ้นไป
ก็ให้มีชื่อเสียงเป็นยศขึ้นทุกคน ธรรมเนียมเขมรไม่มีเบี้ยหวัด
ขุนนางผู้ใหญ่ก็ได้กินเมืองส่วย ขุนนางผู้น้อยลงมาก็ได้กินบ้านส่วย
ที่เป็นพระหลวงก็มีแต่เลขส่วยหาเลี้ยงนายไม่ได้กะเกณฑ์ราชการ เว้นเสียแต่ทัพศึก
ขุนนางเมืองเขมรมีสี่พวก
พวกหนึ่งเป็นของทรงราชย์คือเจ้ากรุงกัมพูชา พวกหนึ่งเป็นของอุปโยราช
พวกหนึ่งเป็นของอุปราช พวกหนึ่งเป็นของสมเด็จพระท้าวคือมารดาเจ้ากรุงกัมพูชา
ขุนนางในทรงราชย์ คือ ฟ้าทะละหะเป็นใหญ่มีเมืองขึ้นสองเมือง
พระยาเดโชเจ้าเมืองกะพงสวาย พระยาเพ็ชรเดโชเจ้าเมืองเชิงไพร จตุสดมภ์ทั้งสี่คือ
พระยายมราช พระยาวัง พระยากระลาโหม พระยาจักรี
พระยายมราชว่าราชการในเมือง พระยานครบาลปลัด พระยายศเกียรติ์ เสมียนตรา
มีเมืองขันคือ พระยาพิศณุโลก เจ้าเมืองเชิงกรรชุม พระยาอุไทยธิราชเจ้าเมืองลำโรงทอง
พระยาเสนานุชิตเจ้าเมืองคำปอด พระยาโยธาธิบดีเจ้าเมืองบันทายมาศ
พระยาธิเบศร์สงครามเจ้าเมืองกระปงโสม
พระยาวังว่าราชการกรมวัง พระยาศรีทิพเนตร เป็นปลัดขวา
พระยาเนตรอุไทยเป็นปลัดซ้าย พระเทพเสนาเสมียนตรา มีเมืองขึ้นคือ
พระยาสวรรคโลกเจ้าเมืองโปริสาท พระยาแสนสงครามเจ้าเมืองศรีสุนทร
พระยาแสนเสนาเจ้าเมืองลแวก พระยายศไชยเจ้าเมืองขลุง
พระยากระลาโหมว่าราชการข้างกรมท่า พระยาเทพประชุนเป็นปลัด พระภักดีนุชิตที่เสมียนตรา มีเมืองขึ้นคือ พระยาวรชุนเจ้าเมืองทะเปิงคะมุม พระยาธรรมาเจ้าเมืองสมบุรณ์ พระยาราชาไมตรีเจ้าเมืองพนมเพ็ญ พระยานราธิบดีเจ้าเมืองไพรแวง
พระยาจักรีว่าราชการข้างมหาดไทย และกรมช้าง พระราชนิกูลเป็นปลัด พระยาภักดีทีเสมียนตรา มีเมืองขึ้นคือ พระยาธรรมาเดโชเจ้าเมืองบาพนม พระยาแสนท้องฟ้าเจ้าเมืองโคกสะ พระยาราชาโชเจ้าเมืองสะทึงดรอง พระยาลือจักรี เจ้าเมืองลำดวน พระยามโนสงครามเจ้าเมืองสวายทาดเพด
พระยามหามนตรี พระยามหาเทพ เป็นเรือนหลวงทูลฉลอง พระยามหาเสนา พระยาราชสงคราม เจ้ากรมซ้ายขวาว่าที่อาสาหกเหล่าทหารหลวง พระยาวงษาสรรเพ็ชรรักษาหอไตร พระยาพระเสด็จเจ้ากรมสังฆการี พระยาสุภาธิบดี พระยามนตรีกุศราช เจ้ากรมลูกขุนศาลา พระยาโกษาธิบดี พระยาพระคลัง เจ้ากรมคลังเงิน..... พระยาพหลเทพสาตราธิบดี พระยาพหลเทพเกษตรานิยก เป็นที่พระยาพหลเทพกรมนา..... พระยาวงษาธิบดี พระยาศรีธิเบศร์ราชาเป็นที่สัสดี พระยาราชาภิแพทย์ พระยาแพทยาเจ้ากรมหมอยา หมอนวด..... พระยาราชาเศรษฐีพระยามโนเศรษฐี เจ้ากรมลูกค้า..... พระยารามโยธา เจ้ากรมปืนใหญ่ พระยาเสนาธิบดี เจ้ากรมปืนดาบศิลาคาบชุด พระมนตรีเสน่หา นายน่าไม้ พระเดโชไชย นายหอก พระราชาธิบดี เจ้ากรมอาสาจาม พระยาไชยธิราชเจ้ากรมคลังเหล็ก พระโชดึกเจ้ากรมตีตราเงิน พระสุพรรณทิพราชเจ้ากรมช่างทอง ช่างเงิน..... พระรักษาไชยบาน นายอากรน้ำไชยบาน พระรัตนเสนา พระรัตนาธิบดีเจ้ากรมโคระแทะ..... พระอินทรวิไชยเจ้ากรมอากรปลาแห้ง..... พระอาลักษณ์เจ้ากรมอาลักษณ์
พระมหาอุปโยราชเป็นที่วังหลัง มีขุนนางตำแหน่งที่สมเด็จเจ้าพระยา อย่างฟ้าทะละหะ มีเมืองขึ้นคือพระยามนตรีเสนา เจ้าเมืองกระพงเสียม จตุสดมภ์ทั้งสี่พระยาวงษาอรรคราชเป็นที่ยมราช มีเมืองขึ้นคือ พระยาวงษาอันชิดเจ้าเมืองบาที พระยาธรรมาธิบดีว่าที่พระคลัง มีเมืองขึ้นคือพระเสนาธิบดีเจ้าเมืองบริบูรณ์ พระยาพิบูลว่าที่กระลาโหม มีเมืองขึ้นคือพระยามนตรี เสนหาเจ้าเมืองไพรกะดี ฯลฯ
ขุนนางในทำเนียบพระมหาอุปราชเป็นวังหน้า พระเชตเป็นผู้ใหญ่อย่างฟ้าทะละหะ มีเมืองขึ้นคือ พระยาเสนาสงครามเจ้าเมืองโฉลง มีจตุสดมภ์ทั้งสี่ ฯลฯ พระยาเอกราชเป็นที่ยมราช มีเมืองขึ้นคือพระยาแสนธิบดี เจ้าเมืองสลาพะเรียม ฯลฯ พระยาราชมนตรีปลัดหลวงทูลฉลอง ฯลฯ มารดาของเจ้ากรุงกัมพูชา ซึ่งยกเป็นที่สมเด็จพระท้าวนั้นมีขุนนางสำหรับเข้าเฝ้า พระยาวงษาอรรคราช เป็นที่พระยาวัง ฯลฯ
