สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

พัฒนาการของกฎหมายมหาชนในประเทศภาคพื้นยุโรป

1. ประมวลกฎหมายแพ่งของพระเจ้าจัสติเนียนมีอิทธิพลอย่างมากต่อประเทศในภาคพื้นยุโรป เช่น อิตาลี ปรัสเซีย ฝรั่งเศส และเยอรมัน

2. สิ่งสำคัญที่ฝังรากในยุโรปควบคู่กับการยอมรับอิทธิพลของประมวลกฎหมายแพ่งโรมัน คือ ความคิดที่ว่า กฎหมายเอกชนแตกต่างจากกฎหมายมหาชน โดยวาทะของ “อัลเปียน” ที่กล่าวถึงความแตกต่างดังกล่าวเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปในยุโรป

3. ราวศตวรรษที่ 13 – 14 การศึกษากฎหมายในทางทฤษฎีหรือปรัชญาซึ่งนิยมแพร่หลายในยุโรป สอดคล้องกับความเคลื่อนไหวของสำนักกฎหมายธรรมชาติ ซึ่งนักศึกษากฎหมายในยุคสมัยนี้ได้เสนอความคิดที่ถือกันว่าเป็นความคิดในการปรับปรุงกฎหมายมหาชน ดังนี้

ควรมีการออกกฎหมายจำกัดอำนาจอันไม่มีขอบเขตของรัฐ ไม่ว่าจะเป็นอำนาจในการออกกฎหมายหรืออำนาจในการปฏิบัติต่อราษฎร
ราษฎรคนใดไม่ได้รับความเป็นธรรมจากรัฐ ก็ควรร้องทุกข์หรือกล่าวโทษเจ้าหน้าที่ของรัฐได้
การลงโทษในทางอาญาควรเป็นธรรมมากขึ้น
วิธีพิจารณาและกฎหมายพยานหลักฐานควรแก้ไขปรับปรุงให้อยู่บนพื้นฐานของศีลธรรมและศาสนา

4. สมัยของพระนางมาเรีย เทเรซ่า แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ของชนชาติเยอรมัน ซึ่งปัจจุบันคือประเทศ ออสเตรีย ได้ขอให้แคว้นต่างๆ จัดทำกฎหมายมหาชนในส่วนที่เกี่ยวกับการปกครองขึ้น เพื่อว่าพระนางจะได้ทรงทราบระเบียบการบริหารราชการแผ่นดินในแต่ละแคว้น

5. ประเทศเยอรมัน เริ่มพัฒนากฎหมายมหาชน หลังศตวรรษที่ 13 –14 และถือหลักว่ากฎหมายมหาชนมีฐานะสูงกว่ากฎหมายเอกชนโดยแบ่งออกเป็น

กฎหมายมหาชนภายใน เรียกว่า Staatsrecht
กฎหมายระหว่างประเทศ เรียกว่า Volkerrecht

6. ประเทศฝรั่งเศส มีการพัฒนากฎหมายมหาชนอย่างน่าสนใจที่สุดในภาคพื้นยุโรป สาเหตุเนื่องจาก

อิทธิพลของกฎหมายโรมัน
อิทธิพลของปรัชญากฎหมายธรรมชาติ
การปฏิวัติฝรั่งเศสเมื่อปี ค.ศ.1789

7. ก่อนการปฏิวัติในฝรั่งเศส กฎหมายมหาชนครอบคลุมถึงแต่กฎหมายระหว่างประเทศ กฎหมายศาสนา และระเบียบปฏิบัติทางการเมืองเท่านั้น ยังไม่ได้ครอบคลุมถึงกฎหมายรัฐธรรมนูญและกฎหมายปกครอง

8. ปี ค.ศ.1800 นโปเลียนได้ตั้งสภาด้านกฎหมายขึ้น 2 สภา คือ

กองเซยเดตาร์ (Conseil d’ Etat) เป็นสภาแห่งรัฐเพื่อให้คำปรึกษาแก่หัวหน้ารัฐบาลเกี่ยวกับคดีปกครองและให้เป็นฝ่ายกฤษฎีกาทำหน้าที่ยกร่างกฎหมายของรัฐบาล
กองเซยเดอเพรเฟกตูร์ (Conseil de Prefecture) เป็นสภาที่ปรึกษาของผู้ว่าราชการท้องที่ปกครอง และให้ทำหน้าที่ตัดสินคำร้องเรียนของราษฎรในคดีซึ่งพิพาทกับฝ่ายปกครอง

9. ปี ค.ศ.1872 ถือว่าเป็นศักราชใหม่แห่งการพัฒนากฎหมายปกครองในฝรั่งเศส เนื่องจา

มีการออกรัฐบัญญัติให้อำนาจสภาแห่งรัฐตัดสินคดีปกครองได้โดยอิสระ
มีการจัดตั้ง ทริบูนาล เด กองฟลีท์ (Tribunal des Conflits) ซึ่งเป็นศาลระงับการขัดกันในทางคดีเพื่อ แก้ไขปัญหาขัดแย้งระหว่างสภาแห่งรัฐกับศาลยุติธรรมในเรื่องอำนาจศาลว่าคดีนี้จะขึ้นศาลใด

10. ปี ค.ศ.1889 สภาแห่งรัฐได้วินิจฉัยคดีปกครองสำคัญ คือ คดีกาโดท์ (Cadot Decision) ซึ่งผลการวินิจฉัยคือ

สภาแห่งรัฐมีอำนาจเด็ดขาดในการคดีปกครอง
สามารถวินิจฉัยความถูกต้องเหมาะสมของการกระทำและอำนาจการใช้ดุลพินิจของฝ่ายบริหาร
สามารถสร้างหลักกฎหมายปกครองในส่วนสารบัญญัติใหม่ๆ ได้

11. ปี ค.ศ.1953 ได้มีการปฏิรูประบบศาลปกครองในฝรั่งเศสใหม่อีกครั้ง ซึ่งมีผลทำให้

สภาแห่งรัฐ หรือกองเซยเดตาร์ (Conseil d’ Etat) มีฐานะเป็นศาลปกครองสูงสุด หรือศาลสูงสุดในทางกฎหมายมหาชน
ศาลยุติธรรม หรือกูร์ เดอ กาสซาซิยอง (Cour de Cassation) เป็นศาลสูงสุดในทางกฎหมายเอกชน