ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อารยธรรม >>

เพลงพื้นบ้าน

นายบุญเสริม แก่นประกอบ ครู โรงเรียนบ้านชงโค

เพลงพื้นบ้านประเภทเพลงผู้ใหญ่

เพลงผู้ใหญ่ประเภทเพลงกล่อมเด็ก

เพลงกล่อมเด็กภาคเหนือและภาคอีสาน

บางบทมีลักษณะคล้ายบทดอกสร้อย บางบทมีลักษณะเป็นคำคล้องจองกันง่ายๆ ดังตัวอย่าง

1. นอนเหียลูกเน้อ หลับต๋าไปอ้วยซ้อย

หันไผมาขายกล้วย ป้องจิซื้อหื้อกิน
แม่เจ้าไปไฮ่ เปิ้นจิหมกไข่มาหา
แม่เจ้าไปนา เปิ้นจิหมกไข่ป๋ามาต้อน
แม่เจ้ามาฮอดแล้ว จึงค่อยตื่นกิ๋นนม

2. สิกก้องก๋อ ยอมะแคว้ง มะแคว้งสุก ป๋าดุกเน่า หัวเข่าป๋ม หัวนมปิ้ว ปิ๊กจะลิว ตกน้ำแม่ก๋อง ควายลงหนอง ทะล่มบ้มบั้ม (เพลงกล่อมเด็กภาคเหนือ)

นอนสาแม่เย้อ หลับต๋าสาแม่เยอ
นอนอูย่า น้อนสาแม่เยอ
แม่ไป๋ไฮ กะคีค้อยเขาลา
แม่ไป๋นา กะคีค้อยเขาตู้
ขานึงคู่ ขานึงล้องซ้อย

เพลงนอนสาเด้อ

นอนสาเดอหลับตาจ้วยจ้วย เขามาขายกล้วยแม่จะซื้อให้กิน
เจ้าสุบินนอนสาลูกแก้ว นอนอยู่แล้วในอู่สายไหม
นอนอู่สิไกวไปไวไว นอนอู่ไทยไกวไปโตนเตน

เพลงนอนสาแม่เยอ

นอนสาเดอแม่เยอ แม่เฮาไปไฮ่ขี่ควายเขาหลา
แม่เฮาไปนาขี่ควายเขาตู้ ขาหนึ่งคู้ขาหนึ่งเหยียดซอย
สองขาหน้ายันไปกุ่นกุ่น สาวขาไล่กันขี้ดินไงผง
นอนสาเดอแม่เดอ หึ อื่อ หึ อื่อ(เพลงกล่อมเด็กภาคอีสาน)

ไก่แจ้

ไก่แจ้เหอ ว่ายน้ำเซะแซมาขอเมีย
ขันหมากกลอยน้ำเสีย ไอไหรขอเมียละเหว้อนายไกแจ้
ขึ้นนั่งเรินน้อง ของเงินขอทองสองสามแยะ
ไอไหรขอเมียละเหว้อนายไกแจ้ บอกแม่เม่อยามเห้อเย็น

ความยาวของเพลงกล่อมเด็ก ทุกภาคกำหนดไม่ได้มีความยาวไม่เท่ากัน สั้นที่สุดมีเพียง 2 คำกลอน ยาวที่สุดอาจจะได้ถึง 10-13 คำกลอน แต่ส่วนมากเพลงกล่อมเด็กไม่นิยมให้ความยืดยาวนักเพราะเป็นเพลงที่ร้องเล่นเป็นประจำต้องการเพลงที่มีลักษณะร้องง่าย จำง่าย เว้นบทเห่กล่อมตามเรื่องนิทาน

การที่เพลงกล่อมเด็กยังเป็นที่จดจำได้ในทุกวันนี้ สาเหตุก็คงเป็นเพราะการแต่งเป็นเพลงสั้นๆ นั่นเอง เพราะถ้าเป็นเพลงยาวๆ ก็ยากต่อการที่จะจดจำต่อกันมา และถ่ายทอดกันด้วยปาก ยิ่งยาวมากโอกาสที่จะคลาดเคลื่อนก็มีมากขึ้น

• เพลงกล่อมเด็กภาคอีสาน
• ประโยชน์ของเพลงกล่อมเด็ก
• เพลงกล่อมเด็กภาคเหนือและภาคอีสาน
• คำขึ้นต้นเพลงกล่อมเด็ก
• การแสดงอารมณ์ในเพลงกล่อมเด็ก
• คุณค่าของเพลงกล่อมเด็กภาคอีสาน

---

- เพลงแข่งขัน
- เพลงเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ
- เพลงปฎิพากย์
- เพลงประกอบการเล่นพื้นบ้าน
- เพลงประกอบพิธี
- เพลงกล่อมเด็ก

---

• เพลงพื้นบ้าน
• ที่มาของเพลงพื้นบ้าน
• ลักษณะของเพลงพื้นบ้าน
• ประเภทของเนื้อเพลง
• การแบ่งประเภทของเพลงพื้นบ้าน
• เพลงพื้นบ้านประเภทเพลงผู้ใหญ่
• เพลงพื้นบ้านประเภทเพลงเด็ก
• บรรณานุกรม