ข้าวโพด (corn, maize) Zea mays L.

การเก็บเกี่ยว

ใช้แรงงานคนหักฝักข้าวโพด และมีการพัฒนาใช้เครื่องจักรกลเก็บเกี่ยวในพื้นที่ปลูกขนาดใหญ่ของประเทศไทย ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์มีอายุเก็บเกี่ยว 50-60 วัน หลังจากแทงช่อดอก โดยช่อดอกเพศเมียจะเริ่มเจริญโผล่ให้เห็นทางซอกใบ เมื่ออายุ 60-70 วัน และช่อดอกเพศผู้เจริญโผล่ให้เห็นที่ส่วนยอดของลำต้นเมื่ออายุ 50-60 วัน ข้าวโพดบางสายพันธุ์มีอายุเก็บเกี่ยวสั้นเพียง 90 วันหลังปลูก บางสายพันธุ์อาจยาวนานถึง 200 วัน ส่วนข้าวโพดฝักอ่อนและข้าวโพดรับประทานฝักสดมีอายุเก็บเกี่ยวสั้นกว่าทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพันธุ์ของข้าวโพดด้วย

ในการเก็บเกี่ยวฝักข้าวโพดที่แก่จัด จะกระทำเมื่อใบข้าวโพดเปลี่ยนเป็นสีเหลือง เปลือกหุ้มฝักเปลี่ยนเป็นสีเหลืองและมีลักษณะแห้ง ผิวเมล็ดมีลักษณะใส ในช่วงฤดูแล้งอาจปล่อยฝักข้าวโพดทิ้งไว้บนต้นเพื่อเป็นการลดความชื้นของเมล็ด (ภาพที่ 4.41) โดยการตากแดดให้มีความชื้นของเมล็ดเหลือ 15-20 % ก่อนทำการเก็บเกี่ยว อาจเก็บเกี่ยวเฉพาะฝักข้าวโพด หรือเก็บทั้งเปลือกนอกที่หุ้มฝักข้าวโพดก็ได้ ทั้งนี้เพื่อที่จะนำส่วนของฝักมาผูกติดกัน แล้วตากเมล็ดให้แห้งในโรงเรือนต่อไป

การนวดเมล็ดออกจากฝักทำได้โดยใช้มือคนแกะเมล็ดข้าวโพดออกมา หรือใช้เครื่องจักรนวดเมล็ดออกจากฝัก จากนั้นนำไปตากแห้งอีก 2-3 วัน เพื่อลดระดับความชื้นของเมล็ดลงมาให้เหลือ 12-13 % ก่อนนำไปบรรจุในถุงผ้า กระสอบ กระป๋อง หรือตะกร้า แล้วนำไปเก็บรักษาไว้ในโรงเรือน (Koopmans et al., 1996)

ภาพแปลงปลูกข้าวโพด (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2535)

ภาพต้นข้าวโพดที่เจริญเติบโตเต็มที่

ภาพข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่เก็บเกี่ยวมาจากต้นแล้ว

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
การจำแนกข้าวโพด
การใช้ประโยชน์
คุณค่าทางอาหาร
การขยายพันธุ์
นิเวศวิทยา
การเก็บเกี่ยว
การส่งออก