ข้าวบาร์เลย์ (Barley) Hordeum vulgare L.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นพืชปีเดียว ลำต้นตั้งตรงสูงประมาณ 80-120 เซนติเมตร ระบบรากเป็นแบบระบบรากฝอยที่มีรากพิเศษเจริญออกมาจากลำต้นเพื่อช่วยในการดูดน้ำและเกลือแร่ ลำต้นมีขนจำนวนมาก ข้อของลำต้นมีลักษณะแข็ง ปล้องของลำต้นมีลักษณะกลวง มีประมาณ 5-7 ปล้อง มีใบ 5-10 ใบ การเรียงใบแบบสลับเจริญออกไปทางด้านข้างของลำต้นทั้งสองด้าน กาบใบเรียบ เขี้ยวใบเกยซ้อนกัน ลิ้นใบเป็นแผ่นเยื่อบางยาว 1-3 มิลลิเมตร แผ่นใบรูปแถบผสมรูปใบหอก กว้าง 0.5-1.5 เซนติเมตร ยาว 5-40 เซนติเมตร ช่อดอกเป็นรูปทรงกรวยเจริญออกมาจากปลายยอดของลำต้น ช่อดอกย่อยเป็นช่อเชิงลด ความยาวช่อดอก 5-12 เซนติเมตร ดอกย่อยแต่ละดอกมีหาง ดอกย่อยไม่มีก้านดอกติดอยู่ที่แกนกลางของช่อดอกเรียงกัน 2 แถว หรือ 6 แถว กาบช่อย่อยมีลักษณะแคบปลายผอมเรียวจำนวน 2 กาบ ดอกย่อยแต่ละดอกมีกาบล่างรูปไข่กว้าง 3 มิลลิเมตร ยาว 9-11 มิลลิเมตร มีหางยื่นออกมาจากส่วนปลายอาจยาวได้ถึง 15 เซนติเมตร แต่บางสายพันธุ์ไม่มีหาง กาบบนเป็นรูปเรือมีความยาวเท่ากาบล่างแต่ไม่มีหาง มีกลีบเกล็ด 2 กลีบ เกสรเพศผู้ 3 อัน เกสรเพศเมีย 1 อัน ซึ่งส่วนยอดของเกสรเพศเมียมีลักษณะเป็นพู่แยกออกจากกันเป็นสองแฉก ผลแบบธัญพืช มีจำนวน 20-60 ผลต่อช่อดอก ผลมีรูปรี ส่วนบริเวณเอ็มบริโอมีลักษณะเว้าเข้าไป ขนาดของผลแตกต่างกันไปตามสายพันธุ์ มีส่วนของแกลบคือกาบบนและกาบล่างห่อหุ้มไว้ (Ceccarelli and Grando, 1996)

ภาพวาดแสดงส่วนต่างๆ ของข้าวบาร์เลย์
1. ลำต้นและราก 2. ช่อดอกที่มีดอกย่อยเรียงกัน 6 แถว
3. ดอกย่อย 6 ดอกที่มีดอกไม่สมบูรณ์ 3 ดอก ในแต่ละแถว
(Ceccarelli and Grando, 1996)

ภาพรวงข้าวบาร์เลย์
(Northington and Schneider, 1996)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
การจำแนกสายพันธุ์
การใช้ประโยชน์
นิเวศวิทยา