เสนาสนขันธกะ

(หมวดว่าด้วยที่อยู่อาศัย)

การจัดสรรที่อยู่อาศัย

ทรงกำหนดคุณสมบัติของภิกษุผู้จัดสรรที่อยู่อาศัย ( เสนาสนคาหาปกะ) ๕ ประการ คือ

๑ . ไม่ลำเอียงเพราะชอบ
๒. ไม่ลำเอียงเพราะชัง
๓. ไม่ลำเอียงเพราะหลง
๔. ไม่ลำเอียงเพราะกลัว และ
๕. รู้จักเสนาสนะ ที่จัดสรรแล้วยังมิได้จัดสรร.

ทรงแนะวิธีสวดประกาศแต่งตั้งภิกษุผู้จัดสรรที่อยู่อาศัยเป็นการสงฆ์ แล้วตรัสแนะวิธีจัดสรร โดยให้นับภิกษุก่อนแล้วให้นับที่นอน นับแล้วให้จัดสรรที่อยู่ตามที่นอน.

เมื่อจัดสรรแล้ว ยังมีที่นอนเหลือ ให้จัดสรรตามจะนวนวิหาร ( กุฏิ) ถ้ากุฏิยังเหลือก็ให้จัดตามจำนวนบริเวณ ถ้าบริเวณยังเหลือก็ให้แบ่งส่วนเล็ก ๆ น้อย ๆ ให้อีก. เมื่อได้รับส่วนรับส่วนเล็ก ๆ น้อย ๆ แล้ว ถ้ามีภิกษุอื่นมา แม้ไม่อยากให้ก็ต้องให้. ทรงห้ามจัดสรรที่อยู่อาศัยแก่ภิกษุผู้อยู่นอกสีมา และทรงห้ามยึดครองที่อยู่อาศัยตลอดกาล, อนุญาตเพียง ๓ เดือน ต่อจากนั้นจะหวงห้ามไม่ได้.

ทรงแสดงการจัดสรรที่อยู่อาศัย ( เสนาสนคาหะ) ว่ามี ๓ อย่าง คือ

๑. การจัดสรรตอนต้น คือ ในวันใกล้เข้าพรรษาแรก
๒ . การจัดสรรตอนหลัง คือในวันใกล้เข้าพรรษาหลัง และ
๓. การจัดสรรที่นอกจากระหว่างพรรษา คือเมื่อใกล้จะถึงวันปวารณา จัดเพื่อให้จำพรรษาคราวต่อไป.

ทรงห้ามภิกษุรูปเดียวหวงห้ามที่อยู่อาศัยไว้ถึง ๒ แห่ง ถ้าทำเช่นนั้น ต้องอาบัติทกกฏ.

- ทรงอนุญาตที่อยู่ ๕ ชนิด
- ทรงอนุญาตที่ถ่ายปัสสาวะอุจจระ
- ทรงห้ามประพฤติอนาจาร
- ทรงอนุญาตเครื่องใช้
- เครื่องนั่งเครื่องนอน
- อนาถปิณฑิกคฤหบดีนับถือพระพุทธศาสนา
- ตั้งภิกษุผู้ควบคุมการก่อสร้าง
- ลำดับอาวุโส
- บุคคลผู้ไม่ควรไหว้ ๑๐ ประเภท
- บุคคลผู้ควรไหว้ ๓ ประเภท
- มณฑปที่สร้างอุทิศสงฆ์
- ที่นั่งต่างชนิดของคฤหัสถ์
- การถวายเชตวนาราม
- ปัญหาลำดับอาวุโสเพิ่มเติม
- การจัดสรรที่อยู่อาศัย
- การนั่งต่ำนั่งสูง
- ปราสาทและเครื่องนั่งนอนต่างๆ
- ปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัยเกิดขึ้นอีก
- สิ่งที่จะสละ (ให้ใคร ๆ) ไม่ได้ ๕ หมวด
- การควบคุมการก่อสร้าง
- การขนย้ายของใช้และรักษาที่อยู่อาศัย
- เจ้าหน้าที่ทำการสงฆ์อื่นๆ

พระวินัยเล่มที่ ๑
พระวินัยเล่มที่ ๒
พระวินัยเล่มที่ ๓
พระวินัยเล่มที่ ๔
พระวินัยเล่มที่ ๕
พระวินัยเล่มที่ ๖
พระวินัยเล่มที่ ๗
พระวินัยเล่มที่ ๘