ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

หอพระไตร

อานาปานสติ

โดย สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

กุศล กิจของคนฉลาด

มนะ ใจ ก็คือความรู้นี้เอง มนะ แปลว่าความรู้ เกิดมาเป็นคนจึงเกิดขึ้นมาด้วยอำนาจของกุศล กุศลก็แปลว่ากิจของคนฉลาด ก็คือตัวปัญญานี้เอง คนเราจึงมีปัญญาที่สูงกว่าสัตว์เดรัจฉาน รับการฝึกของบิดามารดา ของครูบาอาจารย์ ตลอดจนถึงรับการฝึกของพระพุทธเจ้า ที่ทรงแสดงสั่งสอน ฉะนั้น เมื่อพิจารณาให้รู้ว่าการฝึกนั้นเป็นสิ่งจำเป็นดั่งนี้ บัณฑิตทั้งหลายคือผู้ที่ประกอบด้วย ปันดา ที่แปลว่าปัญญา จึงได้ฝึกตน ฝึกตนให้ดีขึ้นไปอยู่เสมอตามที่บัณฑิตได้สั่งสอน

ก็ฝึกปัญญานี้เองให้เจริญขึ้น และเมื่อปัญญาเจริญขึ้นจิตใจก็เจริญขึ้น ความประพฤติก็เจริญขึ้น แต่ว่าปัญญาที่จะทำให้จิตใจและความประพฤติเจริญขึ้นนี้ ต้องเป็นสัมมัปปัญญา คือปัญญาที่ถูกที่ชอบ ต้องเป็นสัมมาทิฏฐิคือความเห็นชอบ

ปัญญาที่ถูกที่ชอบนี้ เมื่อเป็นบัณฑิต คือเป็นผู้ที่ประกอบด้วยปัญญา ที่รู้ถึงสัจจะคือความจริง ย่อมจะรู้ได้ และหากพิจารณาดูที่ตนเอง อาศัยคำสั่งสอนของพ่อแม่ ครูบาอาจารย์ พระพุทธเจ้า ก็จะรู้ได้

บัณฑิตย่อมฝึกตน
จิตแม้เป็นธาตรู้ก็ต้องฝึก
กุศล กิจของคนฉลาด
กุศลมูล อกุศลมูล
อานาปานสติขั้นระงับกายสังขาร
กายสังขาร