วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา >>

ชีวิตและพันธุกรรมกำหนดของความเป็นมนุษย์

ปิแอร์ ลุยกิ ลุยสิ, มหาวิทยาลัยโรมา อิตาลี

ระบบอัตตกำเนิด (autopoiesis)

ถ้าจะใช้คำของมาตูรานาเอง (จาก Poerksen, 2004) ก็คือ:

เมื่อท่านมองไปที่ระบบสิ่งมีชีวิตเมื่อไรก็ตาม ท่านก็จะพบระบบของเครือข่าย ของกระบวนการ หรือปฏิกิริยาของโมเลกุลที่ทำให้เกิดผลลัพธ์คือการผลิตตัวตนเองขึ้นมาใหม่ กำหนดขอบเขตของตนเอง ด้วยตนเอง ระบบนี้ข้าพเจ้าเรียกว่า “ระบบอัตตกำเนิด (autopoiesis)” เมื่อท่านพบกับเครือข่าย ใดๆที่กระบวนการที่มีทำให้เกิดตัวตนเองขึ้นมา ท่านกำลังมองเห็นระบบอัตตกำเนิดอยู่นั่นเอง ตนเองผลิต ตนเอง ระบบจะเปิดให้มีสสารเข้าไปได้ แต่กระบวนการสร้างและถือกำเนิดตนเองนั้น จะเป็นระบบภายใน หรือระบบปิด

ผลสุดท้ายผลิตผลของระบบอัตตกำเนิดก็คือระบบที่จัดการตนเอง ระบบที่มีการจัดการตนเองทำให้ เกิดการผุดกำเนิด ผุดปรากฏของชีวิต ซึ่งไม่มีจุดจำเพาะ ระบบอัตตกำเนิดเน้นความสำคัญ ที่พลวัตรการเกิดชีวิต นั่นคือระบบการจัดการตนเองที่มีกระบวนการ ภายในอันจะทำให้เกิดการสร้างตนเองขึ้นมาใหม่ เป็นวัฏจักร เป็นวงจรต่อเนื่อง ทำให้เกิดลักษณะจำเพาะ ของสิ่งมีชีวิตคือ “อำนาจกำหนดตนเองทางชีวภาพ (biological autonomy)” หรือพูดอีกแบบหนึ่งก็คือ สิ่งมีชีวิตจะเป็นระบบที่มีกระบวนปฏิบัติการระบบปิด เกิดวัฎจักรภายใน

กระนั้นเราอาจจะพบว่า นี่คือชีวิตในระดับมหภาคของสิ่งที่มีความซับซ้อนมากขึ้นก็ได้ อาทิ อาจจะเป็นไดอะแกรมของ ร่างกายของมนุษย์และจุดต่างๆแทนอวัยวะ ซึ่งก็ต้องมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างกัน และกันอย่าง ใกล้ชิดและตลอดเวลา ทั้งหมดก็เพื่อที่สามารถผลิต หรือสร้างร่างกายใหม่ (ชีวิตใหม่) ที่มีระบบภายในแบบเดิมให้ผุดปรากฏขึ้นมาเป็นวัฏจักรเช่นกัน ยังคงมีคุณสมบัติจัดการตนเอง คุณสมบัติปราศจากจุดจำเพาะว่าอวัยวะใดคือศูนย์กลางชีวิต และอันที่จริง ถ้าจะถามว่า “อะไรคือความตาย?” จะพบว่าความตายเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อ ส่วนย่อยทั้งหมดเหล่านี้หยุดการ ประสานงานอย่างมีทิศทาง อย่างมีเป้าหมายแบบเดิม แม้ว่าอวัยวะต่างๆอาจจะยังคงอยู่ในขอบเขตเดิม (ร่างเดิม) แต่หากปราศจากปฏิสัมพันธ์ที่มีความหมาย ที่เป็นระบบแล้ว ชีวิตก็หาไม่อีกต่อไป ที่เรามีก็เพียง “การผลุบหายไป (neg-emergence)” แทนที่จะเป็น “การผุดกำเนิด (emergence)” (Damiano and Luisi, 2009)

พยุหะของเครือข่ายปฏิสัมพันธ์ อาจจะนำเสนอรูปแบบชีวิตระดับชุมชนก็ได้ แต่ละจุดคือปัจเจกบุคคล เส้นต่างๆก็คือความสัมพันธ์รูปแบบต่างๆที่คนมีต่อกันและกัน อุปมาอุปไมยนี้ขยายต่อๆไปเป็นไดอะแกรมของชีวิตของโลกทั้งโลก และจุดแต่ละจุดคือชาติ ประเทศ ที่มีความสัมพันธ์ในรูปแบบต่างๆคือเส้นที่เชื่อมโยงกัน รูปแบบทั้งหมด ยังคงไว้ซึ่งลักษณะของการผุดกำเนิด การมีระบบจัดการตนเอง การปราศจากจุดจำเพาะ หรืออีกนัยหนึ่ง คุณลักษณะทั้งหมดของชีวิตนั่นเอง ชีวิตนั้นก็คือระบบที่มีการบูรณาการอยู่ ส่วนการตายก็คือระบบ ที่การสื่อประสานแตกสลายตัวลง

สัตว์เซลล์เดียวขั้นพื้นฐานธรรมดา
การผุดกำเนิด
ระบบจัดการตนเอง
ระบบอัตตกำเนิด
การไร้ซึ่งจุดจำเพาะเจาะจงหรือศูนย์กลางแห่งชีวิต
การรับรู้
วิถีภายในตัวเองของการรู้ตัว
ทฤษฏีวิวัฒนาการของดาร์วินสู่ยุคพันธกรรมมนุษย์
ภาพรวมและอนาคตที่กำลังผุดกำเนิด
พันธุกรรมของมนุษย์จะส่งผลอะไรกับเรา