สุขภาพ ความงาม อาหารและยา สมุนไพร สาระน่ารู้ >>

เครื่องเทศ

จันทน์เทศ

ชื่อท้องถิ่น : ลูกจันทน์ ลูกจันทน์เทศ ดอกจันทน์ ดอกจันทน์ ดอกจันทน์เทศ
ชื่อสามัญ : ลูกจันทร์เทศ Nutmeg Tre หรือ Myristica ดอกจันทน์ Mace หรือ Macis
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Myristica fragrans Houtt.
ชื่อวงศ์ : MYRISTICACEAE

จันทน์เทศเป็นไม่พุ่มยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่มีความสูงประมาณ 30 - 60 ฟุต ใบสีเขียวเข้ม รูปร่างแบบปลายหอกใบยาวประมาร 2 - 5 นิ้ว มีดอกตัวผู้และดอกตัวเมียเกิดแยกกับคนละต้น โดยดอกตัวผู้จะเกิดเป็นกลุ่ม ส่วนดอกตัวเมียจะเกิดเป็นดอกเดี่ยวๆ และมีขนาดใหญ่กว่าดอกตัวผู้ ต้นตัวเมียเท่านั้นที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ ส่วนต้นตัวผู้จะปลูกไว้สำหรับผสมเกสรกับต้นตัวเมีย ผลมีรูปร่างเกือบกลมเป็นผลชนิดฉ่ำน้ำขนาดประมาณลูกหมาก เมื่อผลสุกจะผลจะแตกออกเป็นสองส่วน ภายในมีรกหุ้มเมล็ดสีแดงสด เมล็ดมีขนาดใหญ่ 1 เมล็ด มีเปลือกแข็งสีน้ำตาล

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม

ต้นจันทน์เทศสามารถขึ้นได้ในสภาพดินเกือบทุกชนิดแต่ดินที่เหมาะสมแก่ การเจริญเติบโตควรเป็นดินร่วนปนทรายที่มีอินทรีย์วัตถุสูง เจริญเติบโตได้ดีในเขตร้อนชื้นโดยเฉพาะพื้นที่ทางภาคใต้และภาคตะวันออกไทย ต้องการปริมาณน้ำฝนปีละ 2,000 - 2,500 มิลลิเมตร สามารถขึ้น ได้ในพื้นที่มีความสูงจากระดับน้ำทะเล ประมาณ 900 เมตร

การปลูก

นิยมขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ปกติมักจะปลูกต้นตัวผู้และต้นตัวเมียในอัตราส่วน 1 ต่อ 10 เพราะต้นตัวผู้จะปลูกไว้เพื่อผสมเกสรเท่านั้น ส่วนต้นตัวเมียที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ การปลูกใช้ระยะระหว่างต้นและระหว่างแถวประมาณ 6 x 7.5 เมตร พันธุ์จันทน์เทศที่ดีเป็นพันธุ์จากอินโดนีเซีย ซึ่งลูกจันทน์เทสจะมีผ

ลยาวรี กลิ่นหอมแรง รกหรือดอกจันทน์เทศมีขนาดใหญ่ เนื้อหนา และกลิ่นหอมแรงกว่าเป็นพันธุ์ของไทย

การดูแลรักษา

ในระยะแรกของการปลูกพืชชนิดนี้ ต้นจันทน์เทศต้องการร่มเงาเพื่อการเจริญเติบโตมาก จึงควรปลูกพืชอื่นแซมให้ร่มเงาด้วย เช่น ต้นกล้วย เป็นต้น และต้องคอยหมั่นกำจัดวัชพืชที่จะมาแย่งน้ำและแร่ธาตุอาหารต่างๆ รวมทั้งต้องคอยปลูกซ่อมต้นที่ตายไป สำหรับโรคและแมลงศัตรูพืชมีไม่มากนักจึงไม่เป็นปัญหาสำคัญ

การเก็บเกี่ยวและผลผลิต

ต้นจันทน์เทศหลังจากปลูกไปแล้วสามารถให้ผลผลิตตั้งแต่ปีที่ 6 เป็นต้นไป ผลจะเริ่มแก่ภายหลังที่ตอกบานแล้วประมาณ 6 - 9 เดือน ผลแก่จะเริ่มแตกปริออกเป็นสองส่วน ต้นจันทน์เทศสามารถให้ผลผลิตได้ประมาณ 1,500 - 2,000 ผลต่อต้น ผลผลิตที่เก็บเกี่ยวได้จะนำมาแยกเป็นลูกจันทน์เทศและดอกจันทน์เทศดังนี้

ดอกจันทน์เทศ คือ ส่วนของรกหุ้มเมล็ด มีลักษณะคล้ายร่างแห มีสีแดงสด และรัดติดแน่นอยู่กับเมล็ด ซึ่งต้องลอกออกและนำมาบีบตัวด้วยมือหรือไม้เล็กๆ ให้แบน ต้องระวังอย่าให้แตกหรือัหก จากนั้นก็นำไปตากแดดประมาณ 2 - 4 ชั่วโมง ก็จะแห้งสนิทหรืออาจจะทำให้แห้งด้วยความร้อนก็ได้ แต่ต้องระวังอย่าให้ควันไฟถูกดอกจันทน์เทศโดยตรงเพราะจะทำให้คุณภาพลดลง

ลูกจันทน์เทศ คือ ส่วนของเมล็ดที่มีเปลือกแข็งสีน้ำตาลรูปร่างยาวรี เมื่อลอกเอารกหริดอกจันทน์เศออกแล้วนำไปตากแดดให้แห้งสนิท และควรหมั่นกลับลูกจันทน์เทศให้แห้งอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันการเน่าเสียและเชื้อรา เมื่อแห้งดีแล้วจะมีน้ำหนักลดลงประมาณร้อยละ 25

กระวาน
กานพลู
ขมิ้นชัน
จันทน์เทศ
ดีปลี
พริกไทย
มะแข่น
เร่ว
วานิลา
อบเชย
ไทม์
ออริกาโน