สุขภาพ ความงาม อาหารและยา สมุนไพร สาระน่ารู้ >>

เครื่องเทศ

ขมิ้นชัน

ชื่อท้องถิ่น : ขมิ้น (ทั่วไป) ขมิ้นแกง ขมิ้นแดง (เชียงใหม่) ขี้มิ้น (ภาคใต้)
ชื่อสามัญ : Tumeric
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Curcuma longa Linn.
ชื่อวงศ์ : ZINGIBERACEAE

ขมิ้นชันเป็นพืชล้มลุกอายุหลายปี มีส่วนของลำต้นใต้ดิน เรียกว่าเหง้า เหง้าจะประกอบด้วยแง่งแม่หรือแง่งหลักมีลักษณะกลม จะเป็นที่แตกของแขนงที่สองและที่สามต่อไปลำต้นเหนือดินสูง 30 - 90 เซนติเมตร ประกอบด้วยกาบใบซ้อนทับกันเป็นชั้นๆ จากโคนถึงปลาย ใบยาวรี ปลายแหลม ดอกออกเป็นช่อ มีก้านช่อดอกแทงจากแห้งโดยตรง ดอกมีสีขาวอมเหลืองมีกลีบประดับสีเขียวอมชมพู

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม

ขมิ้นชันเป็นพืชที่ชอบอากาศร้อนชื้นชอบดินร่วนปนทรายระบายน้ำดี ไม่ชอบดินเหนียวและดินลูกรัง ต้องการความชุ่มชื้นสูง เจริญเติบโตได้ดีในที่กลางแจ้ง

การปลูก

การปลูกขมิ้นชันควรมีการไถพรวนพื้นที่ปลูก หรือขุดดินเพื่อให้ดินร่วนซุยและตากดินไว้ 1 - 2 สัปดาห์ ก่อนปลูกถ้าดินระบายน้ำไม่ดี ควรมีการยกร่องปลูกโดยยกร่องกว้างประมาณ 50 - 60 เซนติเมตร สูงประมาณ 25 เซนติเมตร ความยาวไม่จำกัด ใช้ระยะปลูกประมาณ 15 x 15 เซนติเมตร ถ้าไม่ยกร่องปลูกให้ขุดหลุมปลูกขนาดกว้าง x ยาว x ลึก 15 x 15 x 15 เซนติเมตร ระยะระหว่างต้นและระหว่างแถว 30 x 30 เซนติเมตร จากนั้นคัดเลือกหัวพันธุ์ที่มีอายุ 7 - 9 เดือน มีตามสมบูรณ์ไม่มีโรคแมลงทำลาย แบ่งหัวพันธุ์โดยการหั่นให้แต่ละเหง้ามีตาอย่างน้อย 3 - 5 ตา หรือแง่ง มีน้ำหนักประมาณ 15 - 50 กรัมนำท่อนพันธุ์มาแช่สารเคมีป้องกันกำจัดแมลง 1 - 2 ชั่วโมงตามอัตราแนะนำ จากนั้นนำท่อนพันธุ์มาชุบด้วยสารเคมีป้องกันกำจัดเชื้อราก่อนปลูก เมื่อขุดหลุมปลูกแล้ว ให้ใส่ปุ๋ยคอกรองก้นหลุมประมารหลุมละ 200 กรัม (กระป๋องนม) นำหัวพันธุ์ที่เตรียมไว้ลงปลูกให้ลึกประมาณ 5 - 7 เซนติเมตร คลุมแปลงด้วยฟางหรือหญ้าคาขนาดประมาณ 2 นิ้ว เพื่อป้องกันการงอกของวัชพืชและรักษาความชื้นในดิน จากนั้นรดน้ำให้ชุ่ม

การดูแลรักษา

ขมิ้นชันเป็นพืชที่ต้องการความชื้นสูง แต่ต้องไม่แฉะเพราะจะทำให้เหง้าน่าเสียดายให้ และต้องหมั่นคอยกลบโคนต้นอยู่เสมอ เพื่อให้เหง้าเจริญเติบโต มีร่มเงาและมีความชื้นเพียงพอ การใส่ปุ๋ยควรใส่ปุ๋ยอินทรียื ถ้าใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ต้องระมัดระวังอย่าให้ปุ๋ยสัมผัสกับลำต้นใต้ดินและลำต้นเหนือดิน

การเก็บเกี่ยวและผลผลิต

ขมิ้นชันสามารถเก็บเกี่ยวได้เมื่ออายุ 9 - 11 เดือน หลีกเลี่ยงการเก็บในระยะที่ขมิ้นชันเริ่มแตกหน่อ เพราะจะทำให้มีสาร curcumin ต่ำ ปล่อยให้ดินเหง้าหมาดๆ แล้วจึงขุด การขุดต้องพยายามไม่ให้จอบโนเหง้า เสร็จแล้วเคาะเอาดินออกจากหัว ตัดใบและรากทิ้ง แล้วล้างน้ำให้สะอาด การปลูกขมิ้นชัน 1 ไร่ จะให้ผลผลิตสดประมาร 3,000 กิโลกรัม การทำแห้งทำได้โดยนำขมิ้นที่ล้างสะอาดดีแล้ว มาหั่นเป็นแผ่นหนาประมาณ 1 - 2 มิลลิเมตร จากนั้นนำไปตากให้แห้ง หรือนำขมิ้นชันไปต้มก่อน แล้วจึงนำมาหั่นเป็นชิ้นๆ ตากแห้ง จะได้ขมิ้นชันแห้งที่มีลักษระตึงสวยและเก็บได้นาน อัตราการทำแห้ง ขมิ้นชันสด 6 กิโลกรัม เมื่อนำมาตากแห้งจะได้ขมิ้นชันแห้ง 1 กิโลกรัม

กระวาน
กานพลู
ขมิ้นชัน
จันทน์เทศ
ดีปลี
พริกไทย
มะแข่น
เร่ว
วานิลา
อบเชย
ไทม์
ออริกาโน