กัณฑ์ที่ 9 (มัทรี)

กาพย์ฉบัง

        "กัณฑ์เก้ามัทรี" มีมา
เสาะหาผลไม้ในพง
       เคยดกที่ใดในดง
ยังคงแค่ดอกออกดี
       โกสุมชุมชินกลิ่นสี
มากผลสะพรั่งราวไพร
       ครั้นคราคืนหลังครรไล
นอนในระหว่างทางมา
       นางอ้อนวอนขอมรคา
เพลาพลบค่ำรำไร
       ครั้นถึงซึ่งศาลาลัย
อยู่ไหนกัณหาชาลี
       เคยรีบขานรับทันที
ไม่มีวี่แวววังเวง
       ค้นดูที่ใดไพรเพรง
ค่ำแล้วแก้วตาช้าใย
       รีบเข้าเฝ้าองค์ทรงชัย
ไม่พบพักตราปรารมภ์
       พระทราบมัทรีสุดตรม
บรมราชตรัสไปพลัน
       มัทรีชอบชมแสงจันทร์
สร้างภาพตีโพยตีพาย
       นางแจ้งเจอเสือเหลืองลาย
รอดตายมาได้ยังดี
       ออกมาหาสองดรุณี
วกกลับถามองค์ทรงชัย
      พระเฉยนี่เป็นฉันใด
ซวนซบสลบทันที
       พระเวสสันดรฤๅษี
มีอันล้มหายตายจาก
       ยิ่งทรงสงสารทรามวัย
จงรักภักดีดังนาง
       แก้ไขให้ฟื้นคืนพลาง
ประทานสองกุมารแด่พราหมณ์
       นางอนุโมทนาตาม
จบกัณฑ์มัทรีมีมา
       พิณพาทย์พร่ำเพลงโศกา
น้ำตาตกทั่วทวยชน
       "เก้าสิบคาถา" คงทน
มารับประเคนเครื่องกัณฑ์

เหนื่อยยากกายา

ชะงักชักงง

มองมามิมี

เสือสิงห์เสียงใส

อืดอาดยาตรา

ร้องเรียกแต่ไกล

ผวาทวี

นางยิ่งกริ่งเกรง

หาสองทรามวัย

จำถอนระทม

สิ้นแสงตะวัน

โคร่งสีห์ที่สาย

เพียงพลิกปฐพี

เวียนมาเวียนไป

คิดว่ามัทรี

แสนดีมีใคร

เล่าเรื่องราวปาง

สิ้นกระแสความ

"ทยอยโอด" พา

พระที่นิมนต์