ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>
สมถะวิปัสสนา
จิตตวิสุทธิ
ให้พระโยคาวจรเจ้าให้พิจารณาจิตอันเป็นสมาธิ ๒ ประการ คือจิตที่ปราศจากนิวรณ์ธรรม ๕ ประการ คือ อุปจารสมาธิ และ อัปนามาธิ
อุปจารสมาธิ นั้นคือ จิตเป็นเอกัคคตาในบุพพภาคต้นทางแห่งปฐมฌาน ยังประพฤติเป็นไปในพระกรรมฐาน ปฐมฌานยังมิได้บังเกิดขึ้น ชื่อว่า อุปจารสมาธิ และจิตนั้นจะใกล้ได้ปฐมฌานแล หรือจิตแน่วแน่เกือบจะเป็นอุปนาสมาธิ ใกล้บรรลุฌานเข้าไปแล้ว ยังเป็นกามาวจรจิต
อัปนาสมาธินั้นคือจิตอันเป็น เอกัคคตาในปฐมฌาน และทุตยฌานเป็นอาทิ ชื่อว่าอัปปนาสมาธิคือจิตได้พระกรรมฐานแล้ว เป็นองค์แห่งฌานทั้งปวงแล