สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>
วัฒนธรรมทางการเมืองแบบประชาธิปไตย
โดย รองศาสตราจารย์ ดร.อุไรวรรณ ธนสถิตย์
ระบบการเมืองที่เป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา
การบ่มเพาะวัฒนธรรมการเมืองแบบประชาธิปไตย
ระบบการเมืองที่เป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา
ระบบความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์
(Patron-client relationship)
วัฒนธรรมที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของไทย คือ ความสัมพันธ์ ระหว่างเด็กกับผู้ใหญ่ ผู้ใหญ่ก็เป็นผู้อุปการะเด็ก เด็กต้องอยู่ในโอวาทของผู้ใหญ่ คนในชนบทอยากเป็นกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ด้วยสาเหตุหลายประการคือ เป็นความรู้สึกว่า ได้รับเกียรติมากขึ้น แต่งชุดสีน้ำตาลเหมือนข้าราชการ เป็นประธานในงานพิธีการต่างๆ ของท้องถิ่น และมีความภาคภูมิใจที่เป็นลูกพี่ ได้ดูแลลูกบ้าน คนที่จะมาอยู่ในสองตำแหน่งนี้ จึงต้องเป็นคนมีฐานะดี ช่วยเหลือทั้งในเรื่องเงินและบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้กับลูกบ้านในทุกๆ เรื่อง
จึงต้องมีการแจกเงินให้ลูกบ้าน เป็นการอุ้มด้วยใจจริง ให้อยู่ได้ ให้ทำมาหากินได้ โดยไม่มีเจตนาแฝงเร้น ในสมัยก่อนจึงเป็นการไปทำให้คนอื่นด้วยความดี สินบนในทางความดี ไม่ต้องจ่ายให้ทุกครั้ง ได้ใจมาก็กลายเป็นคะแนนเสียง เป็นการทำเพื่อส่วนรวม เพื่อคนส่วนใหญ่ สร้างถาวรวัตถุให้ชาวบ้านในท้องถิ่น เช่น โบสถ์ โรงเรียน ศาลาที่พักคนเดินทาง ฯลฯ แหล่งคะแนนเสียงจึงมาจากความดีและวัตถุ จึงเป็นเรื่องที่เปิดเผย เป็นสิ่งที่รับกันได้ อธิบายได้ จึงมีคำพูดที่ติดปากว่า ใจนักเลง ลูกพี่ได้ซื้อใจไปหมดแล้ว ดังนั้นลูกน้องพร้อมที่จะตอบแทนบุญคุณให้ได้ในทุกเรื่อง วัฒนธรรมของไทยจึงอยู่ใต้ระบบอุปถัมภ์มาก่อนตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
วัฒนธรรมพึ่งผู้ใหญ่ เคารพผู้ใหญ่นี้ จึงแตกออกไปเป็นระบบวัฒนธรรมย่อยๆ อีก สามระบบ คือ ระบบผู้นำอาวุโสในพรรคการเมือง วัฒนธรรมของขวัญ และวัฒนธรรมวงศาคณาญาติ
- ระบบเจ้าขุนมูลนาย
- ระบบราชการ
- ระบบความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์ (Patron-client relationship)
- ระบบผู้นำอาวุโสในพรรคการเมือง
- วัฒนธรรมของขวัญ
- ระบบวงศาคณาญาติ
