ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อารยธรรม >>

การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมไทย

ลักษณะของการเปลี่ยนแปลง

การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสังคมมนุษย์แสดงถึงทิศทางใดทางหนึ่งหรือไม่ ถ้ามีเส้นทางการเปลี่ยนแปลงจะเป็นเส้นตรงขึ้นสูงๆเป็นขั้นบันได หรือเป็นแนวขึ้นๆลงๆ กลับไปกลับมา หรืออย่างไร ดังนั้นเมื่อเราพิจารณาถึงทิศทางและลักษณะของการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ก็ย่อมต้องพิจารณาถึงคำต่างๆต่อไปนี้

ความก้าวหน้า เป็นคำที่แฝงด้วยการวัดด้วยค่านิยม หมายถึงการเปลี่ยนแปลงในทิศทางที่ “ปรารถนา” จากจุดที่มีความพึงพอใจน้อยไปสู่จุดที่มีความพึงพอใจมากกว่า ปัญหาที่เกี่ยวข้องคือเป็นความพึงปรารถนาของใครหรือ สมาชิกกลุ่ม ใด มีอิทธิพลก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสังคมได้หรือไม่
วิวัฒนาการ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงในปริมาณมากบ้างน้อยบ้าง เป็นการเปลี่ยนแปลงจากสภาพที่ง่ายกว่าไปสู่สภาพที่ซับซ้อนกว่า โดยมากมักเข้าใจตรงกันว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เป็นไปเองโดยไม่มีใครวางแผน แต่ก็มีการสั่งสมพอกพูนต่อๆกันไป
การพัฒนา หมายถึงการเปลี่ยนแปลงที่มีทิศทาง มีเป้าหมายตามเจตจำนงของคนในสังคม สามารถแสดงในรูปของการวางแผน เช่น การพัฒนาสังคมตามกรอบของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมฉบับที่10 เป็นต้น
การทำให้เป็นสมัยใหม่ หรือ Modernization หมายถึง การมีความเจริญรุ่งเรืองตามสมัยโดยเฉพาะหมายถึงเจริญให้เหมือนอย่างประเทศทางตะวันตก แนวคิดนี้มาพร้อมกับอิทธิพลของมหาอำนาจตะวันตกในยุโรป ที่ขับเคลื่อนอิทธิพลตะวันตก ให้เป็นวัฒนธรรมของโลกที่ทันสมัย เกิดการเผยแพร่และการผลักดันแนวคิดต่างๆที่มาพร้อมกับกำลังความก้าวหน้าทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
การปฎิวัติสังคม( Social Revolution) หมายถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันของระเบียบสังคมเดิม ล้มล้างระบบของโครงสร้างอำนาจเดิม และเกิดกลุ่มใหม่มาแทนที่

ส่วนในเรื่องของอัตราการเปลี่ยนแปลงสังคมแบบช้าหรือรวดเร็วนั้น อาจเกิดขึ้นได้ทั้งสองแบบ คือเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในบางระยะบางช่วง บางช่วงก็เปลี่ยนแปลงช้าบ้างจนสมาชิกในสังคมไม่ทันได้รู้สึกถึงการเปลี่ยนแปลงนั้น การเปลี่ยนแปลงบางอย่างเห็นได้ง่าย เช่นในการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจและเทคโนโลยีนั้นสังเกตได้ไม่ยากแต่การเปลี่ยนแปลงในด้านค่านิยมหรือองค์ประกอบของความสัมพันธ์นั้นสังเกตและวัดออกมาได้ยากกว่า แต่อย่างไรก็ตามการเปลี่ยนแปลงก็ยังเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมที่ต้องเกิดขึ้นกับสังคมทุกสังคม ( สุรชัย หวันแก้ว, 2543 )

สาเหตุของการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
ระดับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม
ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
ลักษณะของการเปลี่ยนแปลง
การเปลี่ยนแปลงสังคมโลก
โลกาภิวัตน์และผลกระทบต่อสังคมไทย
การเปลี่ยนแปลงของประเทศไทย