สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>
พระราชดำรัส : ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
1 | 2 |
3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8
|
9 | 10 |
11
| 12 | 13 |
14
| 15 | 16 |
17
| 18 | 19 |
20
| 21 | 22 |
23
| 24 | 25 |
26
| 27 | 28 |
29
| 30 | 31 |
32
| 33 | 34 |
35
| 36 | 37 |
38
| 39 | 40 |
41
| 42 | 43 |
44
| 45 | 46 |
47
| 48 | 49 |
50
| 51 | 52 |
53
| 54 | 55 |
56
| 57 | 58 |
59
| 60 | 61 |
62
| 63 | 64 |
65
| 66 | 67 |
68
| 69 | 70 |
71
| 72 | 73 |
74
| 75
| 76
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทในการเฉลิมพระชนมพรรษา พ.ศ. 2419
แลยังจะต้องขอบใจท่านทั้งหลายซึ่งได้ช่วยเป็นผู้จัดแลเป็นผู้ทำในราชการแผ่นดิน
ซึ่งมีมาแล้วแต่ก่อนหน้า คือ เมื่อปีกลายนี้ มีฮ่อข้าศึกยกมากระทำย่ำยีราชอาณาเขต
ตั้งอยู่ในแดน เมืองหนองคาย และ เมืองพวน ซึ่งใกล้เคียงกับเมืองหลวงพระบาง.....
จึงปรึกษาพร้อมด้วยสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน
แลพระบรมวงศ์กับท่านเสนาบดี จัดกองทัพยกขึ้นไปสองทาง .....
ก็แลกองทัพฮ่อซึ่งเล่าลือว่าเป้นการใหญ่โตนั้น
ก็ได้ความว่าคนพวกนี้เป็นขบถในเมืองจีน ..... การทัพศึกในเมืองเราก็ว่างเว้นมานาน
มามีเหตุเกิดขึ้นก็เป็นที่ลำบากอยู่ ..... แต่การครั้งนี้แม่ทัพนายกองฝ่ายเหนือ
ปรึกษาเห็นพร้อมกันว่า คนในเมืองพวนซึ่งเข้าเป็นกำลังของพวกฮ่อทำย่ำยีบ้านเมืองนั้น
ถ้าจะทิ้งไว้ ฮ่อพวกนี้ก็เป็นคนดุร้าย กองทัพฝ่ายเราตีแตกไปก็ยังไม่ยับเยิน.....
จึงได้กวาดต้อนลงมาเฉพาะคนที่เป็นพวกอุดหนุนเป็นกำลังฮ่อข้าศึก
เพราะเพื่อจะมิให้เป็นกำลังแก่พวกฮ่อต่อไป..... การเมืองพวนนั้น
ก็ได้มีตราบังคับขึ้นไปถึงพระยามหาอำมาตย์ แลพระสุริยภักดี
ให้จัดการพาท้าวขันตีผู้บุตรใหญ่ของท้าวอึ่ง ซึ่งเป็นเจ้าเมืองเชียงขวางคนเก่า
ขึ้นไปรวบรวมไพร่พลตั้งเป็นบ้านเมืองต่อไป .....
อนึ่ง การในเมืองเชียงใหม่นั้น กรุงสยามได้ทำหนังสือสัญญากับประเทศอินเดีย
อังกฤษ ในจุลศักราช 1235 ปีระกา เบญจศก เพื่อจะจัดการในเมืองเชียงใหม่
แลการค้าขายของคนต่างประเทศ ให้เป็นปกติเรียบร้อย.....
เจ้านายแสนท้าวพระยาลาวในเมืองเชียงใหม่ ก็มีความยินดีรักใคร่ต่อกรุงสยาม
แลตัวพระยาเทพประชุนยิ่งขึ้นกว่าแต่ก่อน ควรจะเป็นแบบอย่างแก่ข้าราชการ
ซึ่งทำการอาสาแผ่นดินสืบไป
