ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>
สมถะวิปัสสนา
พระปีติเจ้าทั้ง ๕
จัดเป็นธาตุ
๑. พระขุททกาปีติ ธาตุดิน ปฐวีธาตุ ๒๑
๒. พระขณิกาปีติ ธาตุไฟ เตโชธาตุ ๖
๓. พระโอกกันติกาปีติ ธาตุน้ำ อาโปธาตุ ๑๒
๔. พระอุพเพงคาปีติ ธาตุลม วาโยธาตุ ๗
๕. พระผรณาปีติ อากาสธาตุ อากาสธาตู ๑๐
รวมเป็นธาตุพระพุทธเจ้า ๕๖
พระขุททกาปีติ ปฐวีธาตุ ดิน ๒๑
คือ ๑. เกสา ๒. โลมา ๓. นขา ๔. ทันตา ๕. ตะโจ ๖. มังสัง ๗. นหารู ๘. อัฏฐิ ๙. อัฏฐมิญชัง ๑๐. วักกัง ๑๑. หทยัง ๑๒. ยกนัง ๑๓. กิโลมกัง ๑๔. ปิหกัง ๑๕. ปัปผาสัง ๑๖. อันตัง ๑๗. อันตคุณัง ๑๘. อุทริยัง ๑๙. กรีสัง ๒๐. มัตถเก ๒๑. มัตถลุงคัง
พระขณิกาปีติ เตโชธาตุ ๖
คือ ๑. จักขุวัตถุ ๒. โสตวัตถุ ๓. ฆานวัตถุ ๔. ชิวหาวัตถุ ๕. กายวัตถุ ๖. หทัยวัตถุ
พระโอกกันติกาปีติ อาโปธาตุ ๑๒
คือ ๑. ปิตตัง ๒. เสมหัง ๓.ปุพโพ ๔. โลหิตัง ๕. เสโท ๖. เมโท ๗. อัสสุ ๘. วะสา ๙. เขโฬ ๑๐. สิงฆานิกา ๑๑. ละสิกา ๑๒. มุตตัง
พระอุพเพงคาปีติ วาโยธาตุ ๗
คือ ๑. จักขุรัมมะณังวา ๒. โสตารัมมะณังวา ๓. ฆานารัมมะณังวา ๔. ชิวหารัมมะณังวา ๕. กายารัมมะณังวา ๖. จิตตารัมมะณังวา ๗. มโนรัมมะณังวา
พระผรณาปีติธรรมเจ้า อากาสธาตุ ๑๐
คือ ๑. ช่องตาซ้าย ๒. ช่องตาขวา ๓. ช่องจมูกซ้าย ๔. ช่องจมูกขวา ๕. ช่องหูซ้าย ๖. ช่องหูขวา ๗. ช่องทวารหนัก ๘. ช่องทวารเบา ๙. วจีทวารได้แก่ช่องปาก ๑๐. มโนทวารได้แก่ช่องหทัย รวมอากาศเป็น ๑๐
ให้พระโยคาวจรเจ้ารู้คุณพระบรมศาสดาเจ้า ๕๖ และคุณพระลักษณะปีติทั้ง ๕ รวมเป็น ๕๖ เท่ากัน ให้รู้โดยสันทัดเถิด แสดงพระลักษณะปีติเจ้าต่าง ๆ ทั้ง ๕ ปีติ โดยสังเขปเท่านี้แล