ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

สมถะวิปัสสนา

อากาศไม่มีที่สุด

อากาศ ธรรมชาติอันนับว่าอากาศ ความว่างเปล่า ธรรมชาติอันนับว่าความว่างเปล่า ช่องว่างอันมหาภูตรูป 4 ไม่ถูกต้องแล้ว อันใด นี้เรียกว่า อากาศ ภิกษุตั้งจิตไว้ ตั้งจิตไว้ด้วยดี แผ่จิตไปไม่มีที่สุด ในอากาศนั้น ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า อากาศไม่มีที่สุด

อากาสานัญจายตนะ ได้แก่จิตและเจสิกของผู้เข้าอากาสานัญจายตนฌาน หรือของผู้อุปบัติในอากาสานัญจายตนะภูมิ หรือของพระอรหันต์ผู้อยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม

บรรลุ การได้ การกลับได้อีก การถึง ความถึง การถูกต้อง การทำให้แจ้ง การบรรลุ ซึ่งอากาสานัญจายตนะ

อยู่ อธิบายว่า สืบเนื่องกันอยู่ ประพฤติเป็นไปอยู่ ให้เป็นไปอยู่ เที่ยวไปอยู่ พักอยู่ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า อยู่

เพราะก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวง มีคำอธิบายว่า ภิกษุ ก้าวล่วงแล้ว ข้ามแล้ว ข้ามพ้นแล้ว ซึ่งอากาสานัญจายตนะนี้ ด้วยเหตุนั้นจึงเรียกว่า เพราะก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวง

วิญญาณไม่มีที่สิ้นสุด มีคำอธิบายว่า ภิกษุพิจารณาอากาศอันวิญญาณถูกต้องแล้วนั้นแล แผ่จิตไปไม่มีที่สุด ด้วยเหตุนั้นจึงเรียกว่า วิญญาณไม่มีที่สุด

วิญญาณัญจายตนะ ได้แก่ จิตและเจตสิกของผู้เข้าวิญญาณัญจายตนฌาน หรือของผู้อุปบัติในวิญญาณัญจายตนภูมิ หรือ ของพระอรหันต์ผู้อยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม

บรรลุ การได้ การกลับได้อีก การถึง ความถึง การถูกต้อง การทำให้แจ้ง การบรรลุ ซึ่งอากาสานัญจายตนะ

อยู่ มีอธิบายว่า สืบเนื่องอยู่ ฯลฯ พักอยู่ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า อยู่

เพราะก้าวล่วงวิญญาณัญจายตนะโดยประการทั้งปวง มีอธิบายว่า ภิกษุ ก้าวล่วงแล้ว ข้ามแล้ว ข้ามพ้นแล้ว ซึ่งวิญญาณัญจายตนะนี้ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า เพราะก้าวล่วงวิญญาณัญจายตนะโดยประการทั้งปวง
วิญญาณน้อยหนึ่งไม่มี มีอธิบายว่า ภิกษุพิจารณาเห็นว่า วิญญาณนั้นแลไม่มี ไม่ปรากฏ อันตรธานไปน้อยหนึ่งไม่มีด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า วิญญาณน้อยหนึ่งไม่มี

อากิญจัญญายตนะ ได้แก่จิตและเจตสิกของผู้เข้าอากิญจัญญายตนฌาน หรือของผู้อุปบัติในอากิญจัญญายตนภูมิ หรือ ของพระอรหันต์ผู้เป็นอยู่ในทิฆฐธรรม

บรรลุ ได้แก่ การได้ การกลับได้อีก การถึง ความถึง การถูกต้อง การทำให้แจ้ง การบรรลุ ซึ่งอากัญจัญญายตนะ

อยู่ มีอธิบายว่า สืบเนื่องอยู่ ฯลฯ พักอยู่ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า อยู่

เพราะก้าวล่วงอากิญจัญญายตนะโดยประการทั้งปวง มีอธิบายว่า ภิกษุ ก้าวล่วงแล้ว ข้ามแล้ว ข้ามพ้นแล้ว ซึ่งอากิญจัญยายตนะนี้ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า เพราะก้าวล่วงอากิญจัญยายตนะโดยประการทั้งปวง
มิใช่ผู้มีสัญญาและมิใช่ผู้ไม่มีสัญญา มีอธิบายว่า ภิกษุ พิจารณาอากิญจัญญายตนฌานนั้นแล โดยความสงบเจริญสมาบัติอันมีสังขารเหลืออยู่ ด้วยเหตุนี้ จึงเรียกว่ามิใช่ผู้มีสัญญาและมิใช่ผู้ไม่มีสัญญา

เนวสัญญษนาสัญญายตนะ ได้แก่จิตและเจตสิกของผู้เข้าเนวสัญญษนาสัญญายตนะฌาน หรือของผู้อุปบัติในเนวสัญญษนาสัญญายตนะภูมิ หรือ ของพระอรหันต์ผู้เป็นอยู่ในทิฆฐธรรม

บรรลุ ได้แก่ การได้ การกลับได้อีก การถึง ความถึง การถูกต้อง การทำให้แจ้ง การบรรลุ ซึ่งเนวสัญญาตนฌาน

อยู่ อธิบายว่า สืบเนื่องกันอยู่ ประพฤติเป็นไปอยู่ ให้เป็นไปอยู่ เที่ยวไปอยู่ พักอยู่ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า อยู่

<< ย้อนกลับ | สารบัญ | หน้าถัดไป >>