รัฐ (State)

องค์ประกอบของรัฐ

1. ประชากร (Population)

รัฐทุกรัฐจะต้องประกอบด้วยประชาชนอาศัยอยู่จึงจะเป็นรัฐ ในทางตรงกันข้ามหากประชาชนใดที่ไม่มีดินแดนต้องเร่รอนพเนจรก็ไม่อาจถือเป็นรัฐได้ ประชากรดังกล่าวนี้จะต้องมีแหล่งทำมาหากินดำรงชีวิตอยู่ภายในขอบเขตดินแดนที่แน่นอน ปัญหามีว่าจะมีจำนวนประชากรประมาณเท่าใดถึงจะมีฐานะเป็นรัฐ เท่าที่ปรากฏยังไม่มีใครกำหนดจำนวนแน่นอนได้ แต่ก็ควรมีมากพอประมาณ หากมีเพียงไม่กี่หมื่นคน ย่อมยากที่จะคงไว้ซึ่งอำนาจอธิปไตยได้ ประชากรหรือประชาชนมีส่วนสำคัญต่อความมั่นคงของรัฐบาล ถ้าประเทศใดมีประชากรน้อย ก็อาจทำให้เกิดความอ่อนแอในด้านการทหารที่จะรักษาความเป็นเอกราชและความมั่นคงของชาติเอาไว้ ในทางตรงกันข้ามถ้าประเทศใดมีจำนวนประชากรมากเหมาะสมแก่สภาพทางเศรษฐกิจและสังคมก็อาจนำมาซึ่งความมั่นคงของรัฐ หรือประเทศนั้นได้

อย่างไรก็ตามจำนวนประชากรแต่ละรัฐย่อมมีความแตกต่างกันมากมาย เช่น รัฐวาติกัน (Vatican State) มีพลเมืองประมาณหนึ่งพันคน และปัจจุบัน ประเทศลาวมีประมาณ 4 ล้านคน ประเทศไทยมีมากกว่า 53 ล้านคน ประเทศจีนมีประมาณกว่า 1,100 ล้านคน และประเทศอินเดียมีประมาณกว่า 800 ล้านคน ฉะนั้นจะเห็นได้ว่าจำนวนประชากรของรัฐมิได้เป็นตัวกำหนดความเป็นรัฐ แต่การเป็นรัฐนั้นขึ้นอยู่ว่าประชากรหรือรัฐนั้น ๆ สามารถรวมตัวกันปกครองคนในกลุ่มในรัฐของตนอย่างอิสระปราศจากการแทรกแซงจากรับอื่นได้เป็นสำคัญ

จรูญ สุภาพ กล่าวถึงประชากรของรัฐว่าที่เรียกว่าพลเมืองของรัฐ (Citizen หรือ Subject) นั้น จะเป็นบุคคลที่มีสิทธิเสรีภาพในทางการเมืองอย่างเต็มที่และมีความภักดีต่อรัฐ และสันนิษฐานว่า บุคคลดังกล่าวมีความภักดีต่อรัฐมากกว่าคนต่างด้าว และในรัฐหนึ่ง ๆ นั้น นอกจากจะมีพลเมืองของรัฐดังกล่าวแล้วอาจจะมีบุคคลอื่นอาศัยอยู่หลายพวก เช่น

1. เผ่าชน (Ethnic Groups) ซึ่งมีกลุ่มชนที่มีวัฒนธรรมเป็นของตนเองและได้อาศัยอยู่ในรัฐหนึ่ง เช่น ซาไก ชาวเขา

2. ประชาชนของดินแดนซึ่งขึ้นอยู่กับประเทศใดประเทศหนึ่ง (Nationals) เช่น พวกปาปัว ในนิวกินีของอินโดนีเซีย

3. รัฐสมัยโบราณก็มีบุคคลที่อาศัยอยู่ในรัฐหลายประเทศ เช่น ทาส คือ พวกรับใช้นายโดยไม่มีสิทธิเสรีภาพ พวกผู้รับใช้เจ้าหนี้ (Peons) พวกทาสติดที่ดิน (Srefs) คือ ผู้อาศัยอยู่ในที่ดิน เมื่อมีการโอนที่ดินนั้นบุคคลพวกนี้จะถูกโอนติดไปกับที่ดินด้วย ต้องรับใช้เจ้าของที่ดิน

4. คนต่างด้าว (Aliens) ได้แก่ ชาวต่างประเทศที่มาอาศัยอยู่ในประเทศอื่น ได้รับประโยชน์จากประเทศนั้น ๆ บ้างเช่น มีสิทธิเสรีภาพ แต่ก็ต้องทำหน้าที่ในรัฐนั้นด้วย เช่น เสียภาษีอากร เพียงแต่ไม่มีสิทธิทางการเมือง แต่คนต่างด้าวบางจำพวกไม่มีสิทธิทางการเมือง เช่น พวกอพยพและพวกลี้ภัย เป็นต้น

องค์ประกอบของรัฐ
การกำเนิดรัฐ (Origin of State)
การรับรองรัฐ (Recognition)
รูปของรัฐ (Forms of The State)
รูปของรัฐบาล (Forms of Government)
หน้าที่ของรัฐ (Functions of The State)