พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีผีเสื้อสมุทร

ผู้แต่งเรื่องพระอภัยมณี สุนทรภู่ เริ่มแต่งในสมัยสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย และแต่งต่อในสมัยรัชกาลที่ 3 ตอนออกบวช
ลักษณะคำประพันธ์ กลอนนิทาน
ที่มาของเรื่อง สุนทรภู่ผูกเรื่องขึ้นเอง โดยนำเรื่องที่ได้ยินได้ฟังมา หรืออ่านมาจากวรรณคดีไทยและวรรณคดีต่างชาติ มาผสมผสานเข้ากับเรื่องจริงที่ได้พบเห็น และเรื่องที่สุนทรภู่จินตนาการขึ้นอย่างกลมกลืน

พระอภัยมณีและศรีสุวรรณพระอนุชาเดินทางออกจากบ้านเมืองหลังถูกท้าวสุทัศน์เนรเทศเพราะโกรธพระโอรสที่ไปเรียนวิชาเป่าปี่และกระบี่กระบองไม่สมกับที่เป็นโอรสกษัตริย์ ทั้งสองเดินทางมาพบกับพราหมณ์ วิเชียร โมรา สานน พราหมณ์ทั้ง 3 แปลกใจที่พระอภัยมณี เลือกเรียนวิชาปี่ พระอภัยจึงเป่าปี่อวดอานุภาพของเพลงปี่ ทำให้พราหมณ์ทั้งสามและศรีสุวรรณหลับไป ขณะนั้นนางผีเสื้อสมุทรได้ฟังเสียงปี่และหลงใหลรูปโฉมพระอภัยมณี จึงได้ใช้ฤทธิ์จับตัวพระอภัยมณีไปอยู่ในถ้ำ และนางได้แปลงกายเป็นหญิงงาม

พระอภัยทราบดีว่าหญิงที่อยู่ด้วยเป็นยักษ์แต่ก็ไม่สามารถความต้องการของนางได้ จึงจำใจเป็นสามีของนาง และให้นางสัญญาว่าจะไม่จับพระองค์กินเป็นอาหาร พระอภัยมณีครองคู่กับนางผีเสื้อจนมีบุตรคนหนึ่งชื่อ สินสมุทร พระอภัยมณีเลี้ยงดูสินสมุทรจนอายุแปดปี วันหนึ่งสินสมุทรหนีออกไปเที่ยวนอกถ้ำและได้จับเงือกเฒ่ามาตนหนึ่ง พระอภัยช่วยชีวิตเงือกเฒ่าและขอความช่วยเหลือจากเงือกเฒ่า เงือกเฒ่าบอกตำแหน่งที่อยู่ของถ้ำและแนะนำให้หนีไปยังเกาะแก้วพิสดาร โดยให้พระอภัยมณีลวงนางผีเสื้อให้ไปอดอาหารจำศีลสะเดาะเคราะห์ เพื่อให้นางผีเสื้ออ่อนแรง พระอภัยมณีหนีพร้อมกับสินสมุทร โดยมีเงือกเฒ่า เมียและลูกสาวคอยช่วยเหลือ นางผีเสื้อติดตามมาทันและได้จับเงือกเฒ่า และเมียกินเป็นอาหาร แต่นางเงือกก็สามารถพาพระอภัยมณีขึ้นเกาะแก้วพิสดารได้ สำเร็จ นางผีเสื้อไม่สามารถเข้าเขตเกาะได้เพราะฤทธิ์ของพระฤๅษี นางได้แต่เฝ้ารออยู่รอบเกาะ

เห็นแก่ลูก
พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีผีเสื้อสมุทร
พระบรมราโชวาท
อิศรญาณภาษิต
บทพากย์เอราวัณ