สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

 สังคมศึกษา
(มัธยมศึกษาตอนปลาย)

สภาพภูมิศาสตร์กายภาพ
ลักษณะปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่สำคัญและการป้องกันอันตราย
วิธีใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์
ปัญหาการทำลายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
แนวทางการป้องกันแก้ไขปัญหาการทำลายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยประชาชนชุมชน องค์กรภาครัฐ ภาคเอกชน

สภาพภูมิศาสตร์กายภาพ

ทวีปเอเซีย

1. ขนาดที่ตั้งและอาณาเขตติดต่อ

ทวีปเอเชียเป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่ที่สุดมีพื้นที่ประมาณ 44 ล้านตารางกิโลเมตร เป็นทวีปที่มีพื้นที่กว้างที่สุดในโลกตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของโลก ทวีปเอเชียตั้งอยู่ระหว่างละติจูด 1 องศา 15 ลิปดาเหนือถึง 77 องศา 41 ลิปดาเหนือและลองติจูด 24 องศา 4 ลิปดา ตะวันออกถึง 169 องศา 40 ลิปดาตะวันตก

อาณาเขตติดต่อ

ทิศเหนือ ติดกับมหาสมุทรอาร์กติก
ทิศใต้ ติดกับมหาสมุทรอินเดีย
ทิศตะวันออก ติดกับมหาสมุทรแปซิฟิก
ทิศตะวันตก ติดกับเทือกเขาอูราล ทวีปยุโรป

2. ลักษณะภูมิประเทศของทวีปเอเชีย

ทวีปเอเชียมีลักษณะเด่นคือ มีภูมิประเทศที่เป็นภูเขาสูงอยู่เกือบใจกลางทวีป ภูเขาดังกล่าวทำหน้าที่เหมือนหลังคาโลกเพราะเป็นจุดรวมของเทือกเขาสำคัญ ๆ ในทวีปเอเชียจุดรวมสำคัญ ได้แก่ ปามีร์นอต ยูนนานนอต และอามีเนียนนอต เทือกเขาสูง ๆ ของทวีปเอเชียวางแนวแยกย้ายไปทุกทิศทุกทางจากหลังคาโลกเช่น เทือกเขาหิมาลัย เทือกเขาคุนลุ้น เทือกเขาเทียนชาน เทือกเขาอัลตินตัก เทือกเขาฮินดูกูซ เทือกเขาสุไลมาน ยอดเขาเอเวอร์เรสต์ มีระดับสูง 8,850 เมตร (29,028 ฟุต) เป็นยอดเขาสูงที่สุดในโลกตั้งอยู่บนเทือกเขาหิมาลัย ระหว่างเทือกเขาเหล่านี้มีพื้นที่ค่อนข้างราบแทรกสลับอยู่ ทำให้เกิดเป็นแอ่งแผ่นดินที่อยู่ในที่สูง เช่น ที่ราบสูงทิเบต ที่ราบสูงตากลามากัน ที่ราบสูงมองโกเลีย ที่ราบสูงยูนาน ลักษณะภูมิประเทศดังกล่าวข้างต้นทำให้บริเวณใจกลางทวีปเอเชียกลายเป็นแหล่งต้นกำเนิดของแม่น้ำสายสำคัญ ที่มีรูปแบบการไหลออกไปทุกทิศโดยรอบหลังคาโลก เช่น ไหลไปทางเหนือมีแม่น้ำ อ็อบ เยนิเซ ลีน่า ทางตะวันออกเฉียงเหนือมีแม่น้ำอามูร์ ทางตะวันออกมีแม่น้ำฮวงโห (หวงเหอ แยงซีเกียง (ฉางเจียง) ซีเกียง (ซีเจียง) ทางตะวันออกเฉียงใต้มีแม่น้ำแดงโขง เจ้าพระยา สาละวิน อิระวดี ทางใต้มีแม่น้ำพรหมบุตร คงคา สินธุ ทางตะวันตกมีแม่น้ำอามู ดาร์ยา จากที่สูงอมีเนียนนอต มีแม่น้ำไทกรีส ยูเฟรตีส บทบาทของลุ่มน้ำเหล่านี้ คือ พัดพาเอาตะกอนมาทับถมที่ราบอันกว้างใหญ่ไพศาล กลายเป็นแหล่งเกษตรกรรมและที่อยู่อาศัยสำคัญ ๆ ของชาวเอเชีย โดยเฉพาะที่ราบดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ จึงกลายเป็นแหล่งที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นที่สุด

3. ลักษณะภูมิอากาศของทวีปเอเชีย

ทวีปเอเชียโดยส่วนรวมประมาณครึ่งทวีปอยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุมตั้งแต่ปากีสถานถึงคาบสมุทรเกาหลี เป็นผลทำให้มีฝนตกชุกในฤดูมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และมีอากาศหนาวในฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือในเขตละติจูดกลางหรือเขตอบอุ่น แถบจีนและญี่ปุ่นจะได้รับอิทธิพลจากแนวปะทะอากาศบ่อยครั้ง ทางชายฝั่งตะวันออกของทวีปตั้งแต่ญี่ปุ่น อินโดนีเซีย จะได้รับอิทธิพลของลมไต้ฝุ่น และดีเปรสชั่นทำให้ดินแดนชายฝั่งตะวันออกของหมู่เกาะได้รับความเสียหายจากลมและฝนเสมอ ทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียใต้ ซึ่งอยู่ใกล้ศูนย์สูตรจะมีปรากฏการณ์ของหย่อมความกดอากาศต่ำทำให้มีอากาศลอยตัว ก่อเป็นพายุฟ้าคะนองเกิดขึ้นเป็นประจำในเวลาบ่าย ๆ หรือใกล้ค่ำ แถบที่อยู่ลึกเข้าไปในทวีปห่างไกลจากทะเลจะมีภูมิอากาศแห้งแล้งเป็นทะเลทราย

4. สภาพทางสังคม วัฒนธรรม ภาษา ศาสนา

เชื้อชาติเผ่าพันธุ์ ประชากร 2 ใน 3 ของประชากรทั้งหมด เป็นพวกมองโกลอยด์ มีพวกคอเคซอยด์อยู่บ้าง เช่น ชาวรัสเซียอพยพมาจากยุโรปตะวันออก ประชากรของเอเชียมีความหลากหลาย ด้านประกอบอาชีพ เศรษฐกิจของประเทศในเอเชียขึ้นอยู่กับภาคเกษตรกรรม ประชากรส่วนใหญ่ ประกอบอาชีพด้านการเกษตร คือ การเพาะปลูก ข้าว ข้าวโพด และมีการเลี้ยงสัตว์ ทั้งเลี้ยงไว้เป็นอาหาร และทำงาน นอกจากนี้ยังมีการค้าขาย การประมง การทำเหมืองแร่

ลักษณะทางเศรษฐกิจ

1. การเพาะปลูกทำในที่ราบลุ่มของแม่น้ำต่าง ๆ ได้แก่ ข้าว ยางพารา ปาล์ม ปอ ฝ้าย ชา กาแฟ ข้าวโพด
2. การเลี้ยงสัตว์ ในเขตอากาศแห้งแล้งจะเลี้ยงแบบเร่ร่อนซึ่งเลี้ยงไว้ใช้เนื้อและนมเป็นอาหารได้แก่ อูฐ แพะ แกะ โค ม้า และจามรี
3. การทำป่าไม้ ป่าไม้ในเขตเมืองร้อนจะเป็นไม้เนื้อแข็ง ผลผลิตที่ได้ส่วนใหญ่นำไปก่อสร้าง
4. การประมง ทำในบริเวณลำคลอง หนอง บึงและชายฝั่งทะเล
5. การทำเหมืองแร่ ทวีปเอเชียอุดมไปด้วยแร่ธาตุนานาชนิด
6. อุตสาหกรรม การทำอุตสาหกรรมหลายประเทศในเอเชีย เริ่มจากอุตสาหกรรมในครัวเรือนแล้วพัฒนาขึ้นเป็นโรงงานขนาดเล็ก ขนาดกลาง ขนาดใหญ่

ประชากร

ทวีปเอเชียมีประชากรมากที่สุดในโลกประชากรส่วนใหญ่มาจากพันธุ์มองโกลอย์ ประชากรประมาณ 3,155 ล้านคนส่วนใหญ่ อาศัยอยู่หนาแน่นบริเวณชายฝั่งทะเลและที่ราบลุ่มแม่น้ำต่าง ๆ เช่น ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ลุ่มแม่น้ำแยงซีเกียง ลุ่มแม่น้ำแดงและลุ่มแม่น้ำคงคาส่วนบริเวณที่มีประชากรเบาบาง จะเป็นบริเวณที่แห้งแล้งกันดารหนาวเย็นและในบริเวณที่เป็นภูเขาซับซ้อน ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นบริเวณกลางทวีป

ภาษา

1. ภาษาจีน
ภาษาที่ใช้กันมากในทวีปเอเชีย โดยใช้กันในประเทศจีน ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น สิงค์โปร์ ประมาณว่าประชากรเอเชีย 1,000 ล้านคน พูดภาษาจีน แต่เป็นภาษาที่แตกต่างกันไป เช่น ภาษาแต้จิ๋ว ไหหลำ จีนกลาง หรือที่เรียกว่าภาษาแมนดาริน

2. ภาษาอินเดีย
เป็นภาษาที่ใช้กันแพร่หลายรองลงมาอันดับ 2 โดยส่วนใหญ่ใช้กันในประเทศอินเดีย และปากีสถานภาษาอาหรับเป็นภาษาที่ใช้กันแพร่หลายมากอันดับ 3 โดยใช้กันในแถบเอเซียตะวันตกเฉียงใต้

3. ภาษารัสเซีย
เป็นภาษาที่ใช้กันมากอันดับ 4 โดยใช้กันในรัสเซียและเครือจักรภพ

ศาสนา
ทวีปเอเชียเป็นแหล่งกำเนิดศาสนาที่สำคัญของโลก เช่น ศาสนาคริสต์ ศาสนาอิสลาม ศาสนาพุทธ ศาสนาฮินดู และยูดาห์ ในเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาฮินดูกว่า 500 ล้านคนในอินเดีย รองลงมาคือ ศาสนาอิสลามมีผู้นับถือประมาณ 450 ล้านคน นอกจากนี้ยังมีลัทธิเต๋า ลัทธิขงจื๋อ ที่แพร่หลายในจีน ลัทธิชินโตในญี่ปุ่น

ประเทศไทย
ทวีปเอเซีย
ทวีปยุโรป
ทวีปอเมริกาใต้
ทวีปอเมริกาเหนือ
ทวีปแอฟริกา
ทวีปออสเตรเลียและโอเซียเนีย