กองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม

1. กองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม หมายถึงเงินที่มีไว้สำหรับใช้จ่ายเป็นค่าตอบแทนแก่ประชาชนทั่วไปซึ่งได้รับความเสียหายต่อชีวิต ร่างการ อนามัยหรือทรัพย์สินอันเป็นผลจากการที่สิ่งแวดล้อมเกิดเป็นพิษขึ้น รวมตลอดจนถึงเพื่อใช้สำหรับเป็นค่าใช้จ่ายในการฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมที่เสียหายซึ่งไม่มีผู้ใดรับผิดชอบ

2. ขอบเขตของกองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมประกอบด้วยเงินประเภทต่างๆ คือ เงินที่เรียกเก็บจากการประกอบการประเภทต่างๆ เงินอุดหนุนจากรัฐบาล เงินหรือทรัพย์สินซึ่งมีผู้อุทิศให้ เงินจากดอกผลของกองทุน และเงินค่าปรับที่ได้จากบุคคลที่ทำความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อม

3. ความจำเป็นที่ต้องจัดตั้งกองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมนั้น เนื่องจากการที่ศาลจะตัดสินให้บุคคลใดมีสิทธิได้รับค่าสินไหมทดแทน บุคคลนั้นจะต้องพิสูจน์ให้ศาลเห็นว่าตนเองได้รับความเสียหายจริง ซึ่งมักใช้เวลานานและค่อนข้างยากที่จะพิสูจน์ข้อเท็จจริงในเรื่องเกี่ยวกับความเสียหายจากสิ่งแวดล้อม ดังนั้นผู้ได้รับความเสียหายจึงมักไม่ได้รับเงินทดแทนหรือไม่มีทรัพย์พอในการใช้จ่ายดำเนินคดี หรือทรัพยากรที่เสียหายก็ไม่มีผู้ใดรับผิดชอบลงทุนเพื่อฟื้นฟูสภาพให้เหมือนเดิม

4. ก่อน พ.สง 2518 การดำเนินการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมได้กระจายอยู่ตามหน่วยงานปฏิบัติต่างๆ มิได้ประสานงานให้สอดคล้อง เพราะแต่ละหน่วยงานมีนโยบายในการปฏิบัติงานแตกต่างกัน รัฐจึงจัดตั้งองค์กรกลางขึ้นเพื่อประสานงาน ศึกษาวิจัย กำหนดแนวทางการควบคุมป้องกันแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2518 ซึ่งองค์กรกลางดังกล่าวคือ คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ และสำนักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ

5. จุดอ่อนของการดำเนินงานกับบุคคลที่ที่ทำความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ทางอาญาและทางแพ่งในประเทศไทยขณะนี้ เช่น กำหมายให้สิทธิเฉพาะพนักงานอัยการหรือผู้เสียหายเท่านั้นในการฟ้องร้อง บุคคลอื่นที่มิได้เสียหายโดยตรงย่อมไม่มีสิทธิฟ้องร้อง และการฟ้องคดีเพื่อเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนเนื่องจากความเสียหายทางสิ่งแวดล้อมจะกระทำได้ต่อเมื่อเกิดความเสียหายแล้ว

ความหมายของกองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม

กองทุนทดแทนความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมประกอบด้วยเงินประเภทต่างๆ ดังต่อไปนี้ คือ

1. เงินที่เรียกเก็บจากการประกอบการประเภทต่างๆ
2. เงินอุดหนุนจากรัฐบาล
3. เงินหรือทรัพย์สินซึ่งมีผู้อุทิศให้
4. ดอกผลของกองทุนทดแทน
5. เงินค่าปรับที่ได้จากการกระทำความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อม

ความจำเป็นในการต้องจัดให้มีกองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม

ข้อดีของการจัดตั้งกองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมคือ บุคคลที่ได้รับความเสียหายจากการทำลายสิ่งแวดล้อมมีโอกาสได้รับค่าสินไหมทดแทนได้เร็วยิ่งขึ้น ข้อเสียของการจัดตั้งกองทุนดังกล่าว คือเป็นการเพิ่มภาระให้แก่รัฐบาลและผู้ประกอบการประเภทต่างๆ ในอันที่จะต้องจัดหางบประมาณเพื่อสมทบให้แก่กองทุนทดแทนความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม

องค์กรกลางของรัฐเพื่อการแก้ไขปัญหาความเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม

พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2518 ได้ถูกแก้ไขเพิ่มเติม 2 ครั้ง การแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวในแต่ละครั้งมีสาระสำคัญดังต่อไปนี้ คือ ครั้งแรกเพิ่มอำนาจให้แก่คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ สำนักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ และนายกรัฐมนตรีเพื่อให้การแก้ไขปัญหาความเสียหายต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมบรรลุผลตามนโยบายและเป้าหมายที่ได้จัดวางไว้ ครั้งที่สองเพื่อโอนงานราชการบริหารของสำนักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติจากสำนักนายกรัฐมนตรี ไปเป็นของกระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและการพลังงาน

จุดอ่อนของการฟ้องคดีเพื่อเรียกค่าเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม

การลงโทษทางอาญาแก่บุคคลที่ทำความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมไม่ใช่มาตรการทางกฏหมายที่ดีที่สุด เพราะการลงโทษทางอาญาแก่บุคคลที่ทำความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมไม่ได้ช่วยให้สิ่งแวดล้อมที่เสียหายไปกลับคืนดีได้ดังเดิม มาตรการทางกฏหมายที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมคือ การกำหนดให้บุคคลที่ทำความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมต้องรับผิดในค่าใช้จ่ายสำหรับการฟื้นฟูสภาพแวดล้อมให้กลับคืนดีดังเดิม

ทฤษฎีเกี่ยวกับการเรียกร้องค่าสินไหมทดแทน

การก่อให้เกิดความเสียหายทางด้านสิ่งแวดล้อม

การฟ้องคดีเพื่อเรียกร้องค่าเสียหายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม