เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>

การเก็บเกี่ยวและนวดถั่วเหลือง

ถั่วเหลืองจะสุกและเก็บเกี่ยวได้เมื่อมีอายุ 75-110 วัน (ขึ้นอยู่กับพันธุ์) เมื่อสุกฝักมีสีเหลืองแล้วเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ใบเป็นสีเหลืองหรือน้ำตาลและร่วงจากลำต้น การเก็บเกี่ยวอาจกระทำโดยตัดต้นให้ชิดดินแล้วรวบรวมเพื่อนำไปยังลานนวด ถ้านวดด้วยเครื่องจักรก็ควรที่ตัดต้นและนวดในแปลงปลูกเลย ทั้งนี้เพราะส่วนของลำต้นและฝักจะได้คืนกลับไปสู่ดินต่อไป

การนวดถั่วเหลืองอาจนวดในลานนวดโดยใช้สัตว์เดินย่ำ หรือใช้รถแทรคเตอร์เล็กวิ่งทับก็ได้ ถ้าจำนวนน้อย ๆ ก็ใส่กระสอบป่านใช้ไม้ทุบแต่จะนวดออกดีเมื่อตากแห้งสนิทเท่านั้น ภายหลังการนวดก็ทำความสะอาดเมล็ดและเก็บบรรจุกระสอบ หรืออาจตากแดดต่อจนแห้งสนิท การเก็บเมล็ดเมื่อยังมีความชื้นจะทำให้เมล็ดขึ้นรา สูญเสียความงอกเร็ว

การเก็บและหาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง

เมล็ดถั่วเหลืองสูญเสียความงอกเร็วมาก เมื่อเก็บไว้ข้ามปีจะเหลือความงอกราว 50 เปอร์เซ็นต์เป็นอย่างสูง ดังนั้นปัญหาเรื่องเมล็ดพันธุ์จึงเป็นปัญหาสำคัญสำหรับกสิกร กสิกรไม่สามารถจะหาเมล็ดพันธุ์ที่ดีสำหรับปลูกได้ เว้นเสียแต่ว่ากสิกรสามารถปลูกถั่วเหลืองได้ทั้งฤดูฝนและฤดูแล้ง คือสามารถนำเมล็ดที่เก็บเกี่ยวจากฤดูหนึ่งไปเป็นเมล็ดพันธุ์สำหรับปลูกในอีกฤดูหนึ่งได้ หรือกสิกรสามารถหาซื้อเมล็ดพันธุ์จากท้องที่หรือจังหวัดข้างเคียงที่ปลูกในต่างฤดู เช่น กสิกรในเชียงใหม่ที่จะปลูกถั่วเหลืองหลังนา (หน้าแล้ง) อาจจะหาซื้อเมล็ดพันธุ์จากสุโขทัยหรือนครสวรรค์ซึ่งปลูกในฤดูฝน อย่างไรก็ดีเมล็ดเหล่านี้จัดเป็นเมล็ดพันธุ์ที่ดีไม่ได้ ทั้งนี้เพราะอาจจะมีหลายพันธุ์ปนกัน หรือมีเมล็ดเสีย เมล็ดเป็นโรคปะปนมาก ทั้งนี้เพราะมีวัตถุประสงค์เพื่อผลิตขายมากกว่าผลิตเป็นเมล็ดพันธุ์

ในกรณีที่กสิกรจะเก็บเมล็ดของตัวเองไว้ปลูกในปีถัดไปก็พอกระทำได้ การเก็บเมล็ดไว้ในที่เย็น อากาศถ่ายเทน้อย ก็สามารถประวิงเวลาการสูญเสียความงอกลงไปได้บ้าง วิธีเก็บที่ดีที่สุดคือเก็บในห้องเย็นอุณหภูมิต่ำ ความชื้นต่ำ วิธีนี้อาจเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ได้ถึง 4-5 ปี โดยมีการสูญเสียความงอกเพียงเล็กน้อย สำหรับกสิกรเป็นที่แน่นอนว่าไม่อาจจะจัดหาห้องเย็นได้ ดังนั้นต้องพยายามหาวิธีการเก็บวิธีอื่น ๆ จากการทดลองพบว่าเมื่อนำเมล็ดที่แห้งสนิท (มีความชื้นราว 12 เปอร์เซ็นต์) ใส่ปีบแล้วปิดให้สนิท หรือใส่ถุงพลาสติกแล้วปิดไม่ให้อากาศเข้าได้ ก็สามารถเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ปลูกข้ามปีได้โดยมีการสูญเสียความงอกบ้าง

ในปัจจุบันกรมส่งเสริมการเกษตรกำลังมีส่วนอย่างสำคัญในการผลิตและจัดหาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง ทั้งนี้กำลังมีการจัดตั้งศูนย์ขยายพันธุ์พืชขึ้นมาในทุกภาคของประเทศเพื่อจัดหาหรือขยายเมล็ดให้แก่กสิกร และบริษัทผลิตเมล็ดพันธุ์หลายบริษัทก็มีความต้องการผลิตเมล็ดพันธุ์ขายกสิกร แต่บริษัทมีความต้องการพันธุ์ที่มีอายุสั้นเพื่อการผลิตที่มีต้นทุนต่ำ และมีเมล็ดเข้าสู่วงจรหมุนเวียนได้เร็ว