ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

สมถะวิปัสสนา

ลักษณะสุขสมาธิ

พระกายสุข จิตตสุขมีลักษณะ ๓ คือ

๑.เกิดในกายให้เนื้อตัวเย็น แต่ผิวหนังเป็นดังลมอ่อน ๆ พัดถูกกาย และหายใจก็อ่อน สุขุมนัก
๒.ให้กายอุ่นนิดหน่อย และหายใจขัดนิดหน่อย
๓.เกิดในกายวัตถุ ให้สั่น และหมุนเวียน เป็นเหมือนปั่นผลหมาก

พระอุปจารสมาธิ พุทธานุสสติ มีลักษณะ ๑๐ คือ

๑.เกิดปรากฏหนักทั่วทั้งกายมิได้ไหวติง
๒.เกิดปรากฏดังสุมครอบกายทั่วทั้งตัว
๓.เกิดปรากฏตัวหนัก และศีรษะหนัก
๔.เกิดปรากฏดังหิดผืนกลัดหนอง
๕.เกิดดังปรากฏเมฆปรากฏคลุมทั่วทั้งตัว
๖.เกิดปรากฏดัง ลงดำน้ำ
๗.เกิดปรากฏดังขึ้นภูเขาสูงอาจมองเห็นทั่วทุกทิศศา
๘.เกิดปรากฏมีแสงรุ่งเรืองทั่วตัว ดังจุดไฟเข้าถ้ำหรือเข้าไปในที่มืด
๙.เกิดปรากฏพอจิตใจตั้งมั่น และนั่งอยู่เป็นสุขสบายนักมิได้ไหวติง
๑๐.เกิดปรากฏดังลมพัดกระพือขึ้นสู่ศีรษะ ราวกับว่าผมสยาย

พระสุข พระพุทธา จัดเป็นธาตุ

๑.พระกายสุข จิตตสุข กายเป็นสุข จิตเป็นสุข จัดเป็นปฐวีธาตุ ธาตุดิน รวมธาตุ น้ำ ลม ไฟ ปฐวีธาตุมี ๓ ธาตุอาศัย คือ น้ำ ไ ฟ ลม
๒.พระอุปจารพระพุทธานุสสติ จิตธาตุ หรือ มโนธาตุ วิญญาณธาตุ

๑. พระกายสุข จิตตสุข ปฐวีธาตุดิน

ปฐวีธาตุ ที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน

ปฐวีธาตุ อันอาโปช่วยยึดไว้ เตโชช่วยรักษาไว้ วาโยธาตุช่วยพยุง เป็นปัจจัย เป็นที่ตั้งแห่งมหาภูต ๓ โดยมีจิตเป็นสมุฏฐาน ปฐวีธาตุมี ๓ ธาตุอาศัย คือ น้ำ ไฟ ลม เพราะมีจิตเป็นสมุฏฐาน ปฐวีธาตุเป็นของหยาบเป็นลักษณะ มีความเป็นที่อาศัยอยู่แห่งธาตุอื่น รับเอาธาตุอื่นไว้เป็นเครื่องปรากฏ

๒. พระอุปจารสมาธิ พุทธานุสสติ จัดเป็นจิตธาตุ

จิตธาตุ ปราณีตขึ้น เป็นอุปจารฌาน สามารถบังคับธาตุได้ ถ้ามีการฝึกฝนบ่อย ๆ

จิตธาตุ คือ มโนธาตุ มนัสธาตุ หทัยธาตุ บัณฑรธาตุ (ธรรมชาติที่ผ่องใส) มนายตนะธาตุ มนินทรีย์ธาตุ วิญญาณธาตุ วิญญาณขันธ์ธาตุ มโนวิญญาณธาตุ ที่สมกัน ชื่อทั้งหมดนี้เรียกว่าจิตธาตุ กายคตาสติสูตร

<< ย้อนกลับ | สารบัญ | หน้าถัดไป >>