นายแพทย์เอกชัย จุละจาริตต์

ความสงบสุขเกิดขึ้นได้อย่างไร

เมื่อใดที่ใจคิดอกุศล ย่อมทำให้เกิดการเบียดเบียนตนเองและหรือผู้อื่น จึงเป็นผลให้ตนเองและหรือผู้อื่นไม่มีความสงบสุข.

เมื่อใดที่ใจคิดแต่กุศล ย่อมทำให้ไม่เกิดการเบียดเบียนตนเองและหรือผู้อื่น ขณะเดียวกัน จะทำให้เกิดประโยชน์ต่อตนเองและหรือผู้อื่น จึงเป็นผลให้ตนเองและหรือผู้อื่นมีความสงบสุข.

เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า ใจเป็นนาย กายเป็นบ่าว กล่าวคือ เมื่อใจคิดดี(กุศล) การกระทำทางกาย วาจา ใจ ย่อมดี(กุศล) เมื่อใจคิดชั่ว(อกุศล) การกระทำทางกาย วาจา ใจ ย่อมชั่ว(อกุศล)และเป็นทุกข์ไปด้วย.

ดังนั้น คนเราจะทำดีหรือชั่วนั้น เกิดจากความคิดนี่เอง. ถ้าเราควบคุมความคิดไม่ให้คิดอกุศลและให้คิดแต่กุศลได้ การกระทำต่าง ๆ ทางกาย วาจา ใจ ย่อมเป็นแต่กุศลเท่านั้น หรือทำให้เกิดความสงบสุขที่แท้จริง เพราะธรรมชาติเป็นเช่นนั้นเอง

เมื่อมีสติคอยบริหารจิตใจ ไม่ให้คิดอกุศลและให้คิดแต่กุศลเท่านั้น ย่อมทำให้จิตใจมีความบริสุทธิ์ผ่องใส ซึ่งเป็นหลักของพระพุทธศาสนาหรือโอวาทปาฏิโมกข์

วิธีบริหารหรือดูแลจิตใจ

การรู้ว่า ใจเป็นนาย กายเป็นบ่าวนั้น ใคร ๆ ก็รู้ แต่วิธีการดูแลจิตใจให้ละอกุศลและทำแต่กุศลเพื่อให้จิตใจมีความสงบสุขนั้นเป็นเรื่องสำคัญ เพราะถ้าไม่มีวิธีการและไม่ฝึกปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวัน ย่อมทำให้ไม่สามารถเข้าถึงความสงบสุขและความบริสุทธิ์ผ่องใสของจิตใจ

วิธีบริหารจิตตามแนวพุทธนั้นง่าย แต่ต้องพึ่งพาสติปัญญาทางธรรมและความเพียรของตนเอง กล่าวคือ ต้องเพียรศึกษาอริยะสัจ 4 และฝึกปฏิบัติธรรมตามมรรคมีองค์ 8 อย่างถูกต้อง ครบถ้วน และต่อเนื่อง

การปฏิบัติธรรมตามมรรคมีองค์ 8 คือการเจริญกรรมฐาน จะเหลือเพียง 2 องค์ประกอบหลัก ดังนี้

ฝึกเจริญสมาธิ(สมถกรรมฐาน) เพื่อฝึกมีสติในการหยุดความคิด พักสมอง และพักร่างกาย
ฝึกเจริญสติ(วิปัสสนากรรมฐาน) เพื่อฝึกมีสติในการศึกษาธรรม ร่างกาย จิตใจ และฝึกควบคุมจิตใจ ไม่ให้คิดอกุศลและให้คิดแต่กุศลจนเป็นนิสัย หรือฝึกให้คิดและทำตามโอวาทปาฏิโมกข์

การฝึกปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวันประกอบด้วยการฝึกเจริญสมาธิและฝึกเจริญสติสลับกันไป เพื่อให้เกิดการดูแลจิตใจให้บริสุทธิ์ผ่องใสอย่างต่อเนื่อง

ความสงบสุขเกิดขึ้นได้อย่างไร
วิธีเจริญสมาธินั้นง่ายนิดเดียว
วิธีฝึกเจริญสตินั้นง่ายนิดเดียว