ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>
จักรวรรดินิยม
เป็นองค์การการเมือง ซึ่งหมู่ชนชาติหนึ่งในองค์การนั้นควบคุมหมู่ชนชาติอื่น อาจมีความหมายเช่นเดียวกับคำว่า ลัทธิอาณานิคม หรือนโยบายแสวงหาเมืองขึ้น การขยายอำนาจการปกครอง หรืออิทธิพลของชาติหนึ่ง หรือรัฐหนึ่งไปยังดินแดนของชนชาติอื่นนี้ อาจเป็นไปในรูปการเมือง เศรษฐกิจ หรือวัฒนธรรม
จักรวรรดินิยมโรมัน เริ่มขึ้นในปี พ.ศ.416 ออกัสตัส ซีซาร์
ปกครองอาณาจักรอันกว้างใหญ่ ตั้งแต่เกาะอังกฤษ ไปจนถึงประเทศอิยิปต์
ต่อมาได้เสื่อมอำนาจลงเช่นเดียวกับจักรวรรดิ์ต่าง ๆ ที่เคยรุ่งเรืองมาก่อนแล้ว
ด้วยสาเหตุหลายประการ รวมทั้งการรุกรานของพวกกอธ ซึ่งชาวโรมันให้สมญาว่า พวกอนารยชน
เมื่อสิ้นรัชกาลจักรพรรดิ์คอนสแตนไตน์ แล้ว
โอรสทั้งสองของพระองค์ได้ทรงจัดการแบ่งจักรวรรดินิยมเดิมออกเป็นสองภาคคือ
ภาคตะวันตก มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองหลวงเดิมคือ กรุงโรม และภาคตะวันออก
มีเมืองหลวงอยู่ที่เมืองคอนสแตนติโนเปิล จักรวรรดิ์ภาคตะวันตก สิ้นอำนาจลงในปี
พ.ศ.1019 ส่วนจักรวรรดิภาคตะวันออก หรือที่รู้จักกันในนามว่า จักรวรรดิ์ไบแซนไทน์
ยังอยู่ต่อมาจนถูกพวกเตอร์ก โจมตีเสียกรุงคอนสแตนติโนเปิล ในปี พ.ศ.1996
จักรวรรดิ์ออตโตมาน ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 19 - 22 พวกเตอร์กสามารถจัดตั้งอาณาจักรนี้ขึ้น มีอาณาเขตกว้างขวางจากมอรอกโค ตลอดภาคเหนือของอัฟริกา ผ่านอาเรเบีย และเอเชียไมเนอร์ ไปจนถึงเปอร์เชีย รวมทั้งดินแดนบริเวณรอบทะเลดำ
ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21 และ 22 การที่ประเทศในยุโรปดำเนินนโยบายจักรวรรดินิยม เนื่องจากมีความเชื่อว่า การที่ประเทศจะมีความมั่นคงทางการเมือง และมั่งคั่งทางเศรษฐกิจนั้น จำเป็นจะต้องมีอาณานิคมโพ้นทะเล เพื่อเป็นที่ผลิตผลประโยชน์ รายได้ให้แก่บ้านเมืองของตน ได้มีการตั้งบริษัทอิสท์ อินเดีย ของอังกฤษ ฮอลันดา และฝรั่งเศส ในปี พ.ศ.2143 , 2145 และ 2185 ตามลำดับ
ในพุทธศตวรรษที่ 21 อังกฤษกลายเป็นชาติมหาอำนาจ ที่มีดินแดนอาณานิคมกว้างขวางยิ่งกว่า ชาวยุโรปชาติอื่น ๆ
ในปี พ.ศ.2377 เป็นเริ่มศักราชใหม่ของจักรวรรดิ์ฝรั่งเศส ฝรั่งเศสมีเมืองท่าในอินเดีย 5 เมือง เข้ายึดแอลจีเรีย ในปี พ.ศ.2385 ระหว่างปี พ.ศ.2383 - 2395 ฝรั่งเศสเข้าแทรกแซงในอินโดจีน และเป็นการเริ่มต้นการขยายอำนาจของฝรั่งเศส ในอาเซียอาคเนย์ ได้ร่วมมือกับอังกฤษทำสงครามกับจีน ในปี พ.ศ.2400 - 2401
ยังมีชาติใหม่ที่หันมาดำเนินนโยบายจักรวรรดินิยม ในทวีฟอัฟริกาและเอเชีย เพิ่มขึ้นอีกได้แก่ สหรัฐอเมริกา รุสเซีย ญี่ปุ่น และเยอรมัน ในทวีปเอเชียมีเพียงสามประเทศเท่านั้นคือ จีน ญี่ปุ่น และไทยที่ยังคงรักษาเอกราชไว้ได้
หลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ชนชาติต่างๆ ที่เป็นอาณานิคมของประเทศมหาอำนาจเริ่มตื่นตัว ดำเนินกาเรียกร้องอิสรภาพ เพื่อปกครองตนเอง และเริ่มโจมตีนโยบายจักรวรรดินิยม ประเทศเล็ก ๆ ในยุโรปหลายประเทศ มีความคิดทางชาตินิยมมากขึ้น หลายประเทศมีลักษณะเป็นเผด็จการ และหลายประเทศเริ่มนโยบายจักรวรรดินิยม
หลังจากสงครามโลกครั้งที่สอง มีการเปลี่ยนแปลงในด้านการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม ขนานใหญ่ การเคลื่อนไหวเพื่ออิสรภาพของประเทศอาณานิคม ได้ดำเนินการอย่างจริงจัง เป็นผลให้อาณานิคมของประเทศมหาอำนาจทั้งในทวีปอัฟริกา และเอเชียได้รับเอกราช ประเทศต่าง ๆ ในยุโรปตะวันออก กลายเป็นประเทศคอมมิวนิสต์ ประเทศเล็ก ๆ แถบทะเลบอลติก ถูกผนวกเข้าในสหภาพโซเวียตรุสเซีย
>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>
