ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

ครุฑ

พญานกมีรูปเป็นครึ่งมนุษย์ครึ่งนกอินทรี เป็นเทพพาหนะของพระวิษณุ (นารายณ์) เป็นโอรสพระกัศยปมุนี และนางวินตา อีกตำราว่าเป็นโอรสพระกัศยป และนางทิติ

ครุฑ เมื่อแรกเกิดร่างกายขยายตัวออกใหญ่โตจนจดฟ้า ดวงตาเมื่อกระพริบเหมือนฟ้าแลบ เวลาขยับปีกบรรดาขุนเขา ก็ตกใจต้องปลาตหนีไปพร้อมกับพระพาย รัศมีที่พวยพุ่งออกจากกายมีลักษณะดังไฟไหม้ ทั่วทั้งสี่ทิศทำให้ทวยเทพต้องตกใจ สำคัญว่าเป็นพระอัคคีต่างพากันมาบูชาครุฑ เพื่อขอความคุ้มครองจากครุฑ

 ครุฑเป็นศัตรูกับพญานาค เหตุเกิดเพราะนางวินตา มารดาครุฑทะเลาะกับนางกทรู มารดาพวกพญานาค เมื่อคราวครุฑแต่งงาน พวกพญานาคเกรงว่าถ้าครุฑมีผู้สืบเชื้อสายเมื่อใด ก็จะเป็นภัยแก่พวกนาค จึงยกพวกไปหวังไปสังหารครุฑ แต่ถูกครุฑฆ่าพวกพญานาคตายเกือบหมด เหลือรอดอยู่เพียงตัวเดียว ซึ่งครุฑเอามาคล้องเป็นสังวาล

ในมหากาพย์มหาภารต เล่าเรื่องต้นเหตุครุฑถ่ายโทษมารดา ให้พ้นจากเป็นทาสีของนางกทรู และเป็นต้นเหตุที่มาเป็น เทพพาหนะของพระวิษณุ ทางวรรณคดีพุทธศาสนากล่าวว่า ครุฑมีขนาดใหญ่มาก เวลากระพือปีกสามารถทำให้เกิดพายุใหญ่ บางทีครุฑแปลงกายเป็นมานพไปเล่นสกา กับพระเจ้าแผ่นดินแล้วลักมเหสีไปเช่นในเรื่องกากี สุสันธีชาดก และกากาติชาดก ที่อยู่ของครุฑเป็นวิมานอยู่บนต้นสิมพลี หรือต้นงิ้ว ซึ่งอยู่ยังเชิงเขาพระสุเมรุ

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>