ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

คชศาสตร์

เป็นตำราลักษณะช้าง ได้ความว่าไทยได้มาจากอินเดีย มีเป็นสองคัมภีร์คือ คัมภีร์คชลักษณ์ ว่าด้วยลักษณะช้าง และคัมภีร์คชกรรม ว่าด้วยวิธีหัดช้างเถื่อน และวิธีหัดขี่ช้าง กับมนต์สำหรับบังคับช้าง และระเบียบพิธีต่าง ๆ

ชาวอินเดียสามารถคิดจับช้างมาใช้งานได้ ก่อนมนุษย์จำพวกอื่นมาช้านาน จนถึงพวกพราหมณ์สามารถรวบรวมความรู้ในการจับช้างเข้าเป็นตำราเรียกว่า คชศาสตร์ขึ้นแล้วแพร่หลายออกไปถึงประเทศอื่น ๆ ในเอเชีย

วิธีจับช้างเถื่อน ที่ชาวอินเดียมาสอนไว้มีสามอย่างอย่างหนึ่งเรียกว่า วังช้าง คือ จับช้างเถื่อนหมดทั้งโขลง อย่างหนึ่งเรียกว่าโพนช้าง คือ ไล่จับช้างเถื่อนแต่ละตัว อย่างหนึ่งเรียกว่า เพนียด คือต้อนโขลงช้างเข้ามาในคอกมั่นคง ซึ่งเรียกว่า เพนียดแล้วเลือกจับแต่ช้างบางตัวที่ต้องการ แล้วปล่อยให้โขลงช้างกลับไป การจับช้างเกือบทั้งสามวิธีนี้ ในตำราว่าต้องมี ช้างต่อ คือช้างที่ได้ฝึกหัดเชื่องแล้ว ใช้ช่วยกำลังของผู้จับด้วย จึงสามารถจับช้างเถื่อนได้ 

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>