ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อารยธรรม>>
คชลักษณศาสตร์
ตำรับมงคลลักษณะหัตถี ว่าด้วยช้างที่เป็นสวัสดิมงคล
ลักษณะช้างที่เป็นมงคล ค้องครบด้วยองค์ 7 ประการ ดังนี้
- ตาขาว
คือมีดวงตาขาวเรื่อๆ โดยทั่วไป เสมือนตาน้ำข้าวเฉพาะแก้วตา หรือที่เรียกว่าตาดำนั้น ใสเรืองรองเป็นประกายแก้วผลึก - เพดานขาว
คือ มีเพดานปากขาวดุจเนื้อในของเผือกมัน หากจะดำหรือแดงก็ค่อนข้างขาวเสมอกัน - เล็บขาว
คือ มักมีเล็บขาวเหมือนงาของมันเองทั้งหมด ขอบหนังหุ้มเล็บสม่ำเสมอกัน - พื้นหลังขาว หรือคล้ายหม้อดินใหม่
คือ พื้นหนังทั่งร่างกาย แม้จะแลไม่เห็นเป็นสีเผือกเหมือนความยเผือกก็ตาม แต่จะต้องสีคล้ายสีหม้อดินใหม่ๆ ยังไม่ได้ใช้ - ขนหางยาว
คือ ขนที่หางเป็นพวงพุ่มลดหลั่นกันเกือบถึงน่องตอนล่าง ระหว่างส้นเท้าหลัง - ขนขาว
คือ ขนทั่งร่างกายขาว หรือนวล แต่ละขุมขนมีเส้นออกมาสม่ำเสมอกัน ขุมละเส้น และยาวสม่ำเสมอกัน - อัณฑโคตร์ขาว หรือคล้ายหม้อดินใหม่
คือ มีของลับเมื่อแข็งตัวโผล่ออกมาจากเบ้าจะขาว หรือสีดุจเผือกมัน หรือดุจสีหม้อดินใหม่ ซึ่งค่อนข้างแดงอ่อน
ลักษณะช้างมงคลทั้ง 7 นี้ ใช้ได้สำหรับช้างทั้ง 2 เพศ โดยช้างตัวผู้จะเรียกว่า "ช้างพลาย" และ ช้างตัวเมียเรียกว่า "ช้างพัง" งาของช้างตัวเมียไม่นิยมเรียกว่างา แต่จะเรียกว่า "ขนาย" เพราะว่าสั้นเพียงริมปากช้างปิดเท่านั้น ยาวไม่เกินคืบ
ลักษณะช้างเผือกงาเนียน
ช้างเผือกงาเนียน เป็นช้างที่นับว่าเป็นมงคลชนิดหนึ่ง และเป็นช้างที่หายาก
ไม่พบในประเทศไทย ช้างชนิดนี้มีลักษณะ 3 ประการ คือ
- พื้นหนังตามสรรพางค์กายดำ
คือ หนังไม่ถึงกับดำสนิทนัก ค่อนข้างออกเป็นสีแดง - งามีลักษณะเป็นรูปปลีกล้วย
คือ เป็นงาท่อนใหญ่ไม่ยาวนัก แต่ค่อนข้างใหญ่กว่าช้างพลายธรรมดาทั่วไป - เล็บดำ
คือ มีเล็บออกเป็นสีดำสนิททั่วไป ต่างกับช้างธรรมดาทั่วไปตรงที่ ช้างธรรมดามีเล็บดำๆด่างๆ สีไม่เสมอกัน แต่ช้างชนิดดังกล่าวจะออกเป็นสีดำสนิทตลอดทั้ง 4 เท้า