ประวัติศาสตร์-ความเป็นมา จังหวัดฉะเชิงเทรา

เมืองฉะเชิงเทราเดิมตั้งอยู่บริเวณปากน้ำเจ้าโล้ เมืองนี้ได้มีพัฒนาการมาตามลำดับ พอประมวลได้มาตั้งแต่ สมัยสุโขทัย ซึ่งได้มีชุมชนเกิดขึ้นมา ได้พบโบราณสถานและโบราณวัตถุ อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกับเมืองฉะเชิงเทราในปัจจุบัน เช่นวัดมรกต ในเขตอำเภอศรีมโหสถ

ไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่า เมืองฉะเชิงเทราตั้งขึ้นเมื่อใด มีผู้สันนิษฐานว่า น่าจะตั้งขึ้นในรัชสมัย สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ เพื่อใช้เป็นที่ระดมพลในเวลาสงคราม เช่นเดียวกับอีกหลายเมือง ทางตอนใต้ของกรุงศรีอยุธยา คือ เมืองนนทบุรี เมืองนครชัยศรี และเมืองสาครบุรี เนื่องจากในระยะนั้น บรรดาชายฉกรรจ์ได้พากันหลบหนีเข้าไปอยู่ในป่าดงเป็นจำนวนมาก

ชื่อเมืองฉะเชิงเทรามีปรากฏอยู่ในพงศาวดารครั้งแรก ในรัชสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชา ดังความตอนหนึ่งในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันทจันทนุมาศ (เจิม) ว่า "ในขณะนั้นพระเจ้าละแวก แต่งพลมาลาดตระเวนทั้งทางบก และทางเรือเป็นหลายครั้ง และเสียชาวจันทบูร ชาวระยอง ชาวฉะเชิงเทรา ชาวนาเริ่งไปแก่ข้าศึก ละแวก เป็นอันมาก"

ในรัชสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระองค์ได้ทรงเตรียมการยกทัพไปตีเมืองเขมร เมื่อปี พ.ศ. 2136 ทรงกำหนดให้พระยานครนายก เป็นแม่กอง ร่วมกับพระยาปราจีน พระวิเศษ (เจ้าเมืองฉะเชิงเทรา) และพระสระบุรี เกณฑ์คน จำนวน 10,000 คน จากเมืองนครนายก เมืองปราจีนบุรี เมืองฉะเชิงเทรา และเมืองสระบุรี ตั้งขึ้นเป็นกองทะเบียนทางบก ยกไปตั้งค่ายปลูกยุ้งฉาง รวบรวมเสบียงอาหารเตรียมไว้ที่ตำบลทำนบ เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงตีเมืองบริบูรณ์ได้แล้ว จึงโปรดเกล้า ฯ ให้เลื่อน พระวิเศษเจ้าเมืองฉะเชิงเทรา ขึ้นเป็นพระยาวิเศษ ให้คุมกองกำลังเสบียงที่เหลืออยู่รักษาเมืองบริบูรณ์ เพื่อคอยรวบรวมเสบียงส่งไปสนับสนุนกองทัพที่จะยกไปตีเมืองละแวกต่อไป

ในปี พ.ศ. 2309 สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ซึ่งขณะนั้นเป็นที่พระยากำแพงเพชร ได้นำกำลังตีฝ่าวงล้อมของพม่า ที่ตั้งล้อมกรุงศรีอยุธยาอยู่ แล้วมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออก ผ่านเมืองนครนายก ปราจีนบุรี และฉะเชิงเทรา กองทัพพม่าได้ส่งกำลังออกติดตาม โดยที่กองทัพบกได้ยกมาตั้งอยู่ปากน้ำโจ้โล้ เมืองฉะเชิงเทรา กองทัพเรือพม่ายกกำลังเข้าสมทบได้ยกพลขึ้นที่ท่าข้าม ได้รบกันถึงสามครั้ง พม่าแตกหนีกลับไป

|| อ่านต่อ >>>

จังหวัด » จันทบุรี ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ตราด ปราจีนบุรี ระยอง สระแก้ว