วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา >>

จันทรุปราคา

      ขณะเกิดสุริยุปราคา ดวงจันทร์อยู่ระหว่างดวงอาทิตย์ กับโลก แต่ขณะเกิดจันทรุปราคา โลกอยู่ระหว่างดวงอาทิตย์กับดวงจันทร์ ขณะนั้นดวงจันทร์เพ็ญเคลื่อนที่ผ่านเข้าไปในเขตเงาของโลก ซึ่งเงาของโลกก็เช่นเดียวกับเงาของดวงจันทร์ ที่ประกอบ ด้วย 2 ส่วน คือ เงามืด กับ เงามัว และเช่นเดียวกับ ปรากฏการณ์-สุริยุปราคาที่จันทรุปราคาไม่เกิดขึ้นทุกเดือน เพราะปกติแล้วดวงจันทร์เพ็ญมักอยู่ไปทางเหนือ หรือทางใต้ของ เงาโลกเสมอ

จันทรุปราคามี 3 แบบคือ

จันทรุปราคาเต็มดวง
เกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์เคลื่อนเข้าไปอยู่ในเขตเงามืดของโลกทำให้เกิด ปรากฏการณ์พิเศษ คือ ดวงจันทร์เพ็ญสีเหลืองนวลค่อย ๆ มืดลง ใช้เวลานานราว 1 1/2 ชั่วโมง ปรากฏเป็นดวงแดงสีอิฐขณะเป็น จันทรุปราคาเต็มดวง ทั้งนี้เพราะแม้ว่าดวงจันทร์จะอยู่ในเขตกรวย เงามืดสนิทของโลกก็ตาม แต่บรรยากาศโลกหักเหแสงอาทิตย์บางส่วน ส่งคลื่นแสงสีแดงซึ่งเป็นคลื่นยาวที่สุดไปกระทบดวงจันทร์ได้

จันทรุปราคามืดบางส่วน
เกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์เคลื่อนผ่านเงามืดของโลกแต่เพียงบางส่วน ทำให้ดวงจันทร์เพ็ญมืดลง เล็กน้อยและบางส่วนของดวงจันทร์เป็นสีอิฐอ่อน ๆ สิ่งที่น่าสังเกตขณะเงามืดของโลกบดบัง บางส่วนของดวงจันทร์ คือขอบโค้งของเงาโลก แม้จะลางเลือนแต่ก็สามารถสังเกตได้ว่าเป็น ส่วนโค้งของวงกลม ซึ่งเป็นข้อพิสูจน์อย่างหนึ่งว่าโลกกลม

จันทรุปราคาแบบเงามัว
ดวงจันทร์เคลื่อนผ่านเข้าไปอยู่ในเขตเงามัวของโลก ความสว่างของ ดวงจันทร์ลดลง แต่ไม่ชัดเจน หากไม่สังเกตอาจไม่ทราบว่ากำลังเกิด จันทรุปราคาเลยก็ได้

การเคลื่อนที่ของดวงจันทร์ ผ่านเขตเงามืดและเงามัวของโลก ทำให้เกิดจันทรุปราคาแบบต่าง ๆ แม้ว่าความถี่ของการเกิดจันทรุปราคาจะพอ ๆ กับการเกิดสุริยุปราคาก็ตาม แต่โอกาสที่ผู้คนบนโลกจะได้เห็นจันทรุปราคามีมากกว่า เพราะจันทรุปราคาเต็มดวงเป็นปรากฏการณ์ที่ สามารถเห็นได้จากพื้นที่ราวครึ่งโลกในเวลากลางคืนและเห็นอยู่นาน ในกรณีที่ดวงจันทร์ โคจรผ่านศูนย์กลางเงาของโลก อาจกินเวลามืดนานประมาณ 1 1/2 ชั่วโมง และกว่าดวงจันทร์จะ เคลื่อนที่ผ่านทั้งเงามืดและเงามัว ของโลกจนหมดสิ้น ต้องใช้เวลานานถึง 3 1/2 ชั่วโมงทีเดียว แต่สุริยุปราคาเต็มดวงเป็นปรากฏการณ์ที่เห็นได้จากพื้นที่เฉพาะแห่งแคบ ๆ บนโลกและ เกิดอยู่เพียงไม่กี่นาที ณ จุดสังเกตหนึ่งที่อยู่ใต้เงามืดของดวงจันทร์เท่านั้น