พระไตรปิฎกฉบับประชาชน

พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑๒

เล่มที่ ๔๕

ชื่อปัฏฐาน ภาคที่ ๖

( เป็นอภิธัมมปิฎก )

( ได้กล่าวไว้แล้วในเล่มที่ ๔๐ปัฏฐาน ภาคที่ ๑ เช่นกันว่า ในเล่มที่ ๔๕ นี้ แบ่งออกเป็น ๓ หัวข้อ คือ

๑. ปัจจนียปัฏฐาน ปฏิเสธทั้งฝ่ายที่ถูกอาศัยและฝ่ายที่เกิดขึ้น
๒. อนุโลมปัจจนียปัฏฐาน ปฏิเสธเฉพาะธรรมที่ เกิด
๓. ปัจจนียาอนุโลมปัฏฐาน ปฏิเสธเฉพาะธรรมที่ถูกอาศัย ดังจะแสดงตัวอย่างให้เห็นดังต่อไปนี้ ).

๑. ปัจจนียปัฏฐาน ( ปฏิเสธทั้งฝ่ายที่ถูกอาศัยทั้งฝ่ายที่เกิดขึ้น )

เพราะอาศัยธรรมที่ มิใช่กุศล ( น กุสลํ ธมฺมํ ) จึงเกิดธรรมที่ มิใช่กุศล เพราะเหตุเป็นปัจจัย ฯ ล ฯ

๒. อนุโลมปัจจนียปัฏฐาน ( ปฏิเสธเฉพาะที่เกิด )

เพราะอาศัยธรรมที่เป็นกุศล จึงเกิดธรรมที่ มิใช่กุศล ( น กุสโล ธมฺโม ) เพราะเหตุเป็นปัจจัย ฯ ล ฯ

( พึงสังเกตุว่า คำว่า ธรรมที่มิใช่กุศล มิใช่หมายความว่า ธรรมที่เป็นอกุศล เท่านั้น เพราะธรรมที่มิใช่กุศล อาจหมายถึงธรรมอื่น ๆ อะไรก็ได้ที่มิใช่กุศลก็แล้วกัน เช่น อัพยากตธรรม ขอยกตัวอย่าง ประกอบเช่นมิใช่สีขาว ไม่จำเป็นต้องหมายความว่า สีดำ เท่านั้น จะเป็น สีแดง, สีเหลือง ก็อยู่ใน ประเภท มิใช่สีขาว ด้วย ).

๓. ปัจจนียาอนุโลมปัฏฐาน ( ปฏิเสธเฉพาะที่ถูกอาศัย )

เพราะอาศัยธรรม ที่มิใช่กุศล จึงเกิดธรรมที่เป็นกุศล เพราะเหตุเป็นปัจจัย ฯ ล ฯ

จบพระไตรปิฎก เล่มที่ ๔๕ จบพระอภิธัมมปิฎก
และ จบ พระไตรปิฎกฉบับสำหรับประชาชน

<< ย้อนกลับ ||

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๒

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๓

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๔

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๕

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๖

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๗

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๘

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๙

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑๐

» พระะอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑๑

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑๒