ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

หอพระไตร

โพชฌงค์

ลำดับปฏิบัติในโพชฌงค์

ในวันนี้จะแสดง จะเรียกว่าลำดับปฏิบัติก็ได้ จะรวมเข้าในสติปัฏฐานทั้ง 4 ก็ได้ หรือเรียกว่าโดยเอกเทศก็ได้ โดยที่มุ่งแสดงเป็นปัจจุบันธรรม โดยจับเอาอายตนะขึ้นมาเป็นข้อเริ่มต้น เพราะว่าในสติปัฏฐานข้อธรรมานุปัสสนา ซึ่งแสดงหมวดอายตนะนั้น เมื่อว่าตามลำดับก็เริ่มแต่นิวรณ์ แล้วก็มาขันธ์ 5 แล้วก็มาหมวดอายตนะทั้ง 6 จึงมาถึงหมวดโพชฌงค์

คราวนี้เมื่อแสดงเป็นปัจจุบันธรรม โดยจับเอาข้ออายตนะขึ้นมาเป็นที่ตั้งนำ จึงชื่อว่าเป็นการแสดงข้อธรรมานุปัสสนาสติปัฏฐานตามลำดับดังกล่าว คืออายตนะ แล้วก็โพชฌงค์ก็ได้ และเมื่อแสดงโดยปัจจุบันธรรม จะเรียกว่าแสดงโพชฌงค์โดยเอกเทศก็ได้

เพราะอันที่จริงนั้นทุกๆ หมวดของสติปัฏฐานทั้ง 4 ทุกๆ ปัพพะ คือทุกๆ ข้อของสติปัฏฐานเหล่านี้ และทุกๆ ข้อของโพชฌงค์ ทุกๆ ข้อของธรรมะที่เป็นไปตามลำดับปฏิบัติ ก็รวมอยู่ในกายอันยาววาหนึ่ง มีสัญญามีใจนี้นี่แหละ หรือว่ารวมอยู่ในกายและใจนี้นี่แหละ และกายและใจนี้ของทุกๆ คนก็มีอยู่ทั้งนั้น ที่ตั้งของสติปัฏฐานทั้ง 4 กายเวทนาจิตธรรมก็มี ที่ตั้งของโพชฌงค์ก็มี แม้ว่าจะแสดงยกเอาอินทรียสังวร ยกเอาสุจริต 3 ยกเอาสติปัฏฐาน 4 ยกเอาโพชฌงค์ 7 ยกเอาวิชชาวิมุติดังที่อ้างมาข้างต้นนั้น

ทั้งหมดเหล่านี้อินทรีย์ก็มีอยู่ในกายใจนี้ ก็คือตาหูจมูกลิ้นกายใจก็มีอยู่ รูปเสียงกลิ่นรสโผฏฐัพพะธรรมะเรื่องราวก็มีอยู่ กายวาจาใจอันเป็นที่ตั้งของสุจริตก็มีอยู่ กายเวทนาจิตธรรมก็มีอยู่ และที่ตั้งของโพชฌงค์ทั้ง 7 ก็มีอยู่คือกายใจอันนี้นี่เอง ตลอดจนถึงที่ตั้งของวิชชาวิมุติก็มีอยู่ทั้งนั้น ก็รวมอยู่ในก้อนกายก้อนใจอันนี้ไม่ใช่ที่ไหน เพราะฉะนั้น เมื่อจะยกเอาอันใดขึ้นมา ก็ติดอันอื่นขึ้นมาเป็นพวงเดียวกันทั้งหม

อินทรียสังวรเป็นเหตุให้มีสุจริต 3
สติปัฏฐาน 4 โพชฌงค์ 7
ลำดับปฏิบัติในโพชฌงค์
ปัจจุบันธรรม
สติสัมโพชฌงค์
ธัมวิจยสัมโพชฌงค์
วิริยสัมโพชฌงค์
ปีติสัมโพชฌงค์
ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์
สมาธิสัมโพชฌงค์
อุเบกขาสัมโพชฌงค์