ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

หอพระไตร

โพชฌงค์

สติปัฏฐาน 4 โพชฌงค์ 7

เมื่อมีสุจริตทั้ง 3 ก็จะทำให้ปฏิบัติในสติปัฏฐานทั้ง 4 ได้ คือตั้งสติไปในกายในเวทนาในจิตในธรรม จนสติตั้งขึ้นได้ในกายในเวทนาในจิตในธรรม อันเป็นสติปัฏฐานทั้ง 4 และเมื่อปฏิบัติในสติปัฏฐานทั้ง 4 ได้ ก็จะปฏิบัติในโพชฌงค์ทั้ง 7 สืบต่อไปได้ และเมื่อปฏิบัติในโพชฌงค์ทั้ง 7 สืบต่อไปได้ ก็จะทำให้อบรมวิชชา ความรู้แจ่มแจ้งตามความเป็นจริง และวิมุติความหลุดพ้นบังเกิดขึ้นได้ดั่งนี้ นี้เป็นการที่ตรัสแสดงลำดับธรรมปฏิบัติ

อนึ่งก็ได้ตรัสแสดงอีกอย่างหนึ่ง ก็รวมโพชฌงค์ทั้ง 7 นี้เข้าในสติปัฏฐานทั้ง 4 ในหมวดธรรมานุปัสสนา ต่อจากหมวดอายตนะ และอีกอย่างหนึ่งได้ตรัสแสดงไว้โดยเอกเทศจำเพาะหมวดโพชฌงค์ สำหรับเป็นข้อปฏิบัติ ผู้ต้องการที่จะปฏิบัติโพชฌงค์โดยตรง ก็ย่อมจะปฏิบัติได้

แม้ว่าจะได้ตรัสแสดงโพชฌงค์ไว้ในที่ต่างๆ กันดังกล่าว คือว่าแสดงไปตามลำดับธรรมปฏิบัติต่อจากสติปัฏฐานก็มี แสดงรวมเข้าในสติปัฏฐานทั้ง 4 ก็มี และแสดงโดยเอกเทศจำเพาะโพชฌงค์ทั้ง 7 ก็มี อันนี้ไม่ทำให้ฟั้นเฝือ

แต่กลับเป็นการที่แสดงว่าโพชฌงค์นั้นเป็นหลักธรรมะอันสำคัญ ซึ่งจะต้องใช้ปฏิบัติในที่ทั้งปวง เมื่อต้องการจะปฏิบัติธรรมะขึ้นไปโดยลำดับ ก็จะต้องปฏิบัติในโพชฌงค์ด้วย เมื่อจะปฏิบัติในสติปัฏฐานทั้ง 4 ก็ต้องมีโพชฌงค์รวมเข้ามาด้วย หรือแม้ว่าจะปฏิบัติโพชฌงค์โดยเอกเทศก็ปฏิบัติได้

อินทรียสังวรเป็นเหตุให้มีสุจริต 3
สติปัฏฐาน 4 โพชฌงค์ 7
ลำดับปฏิบัติในโพชฌงค์
ปัจจุบันธรรม
สติสัมโพชฌงค์
ธัมวิจยสัมโพชฌงค์
วิริยสัมโพชฌงค์
ปีติสัมโพชฌงค์
ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์
สมาธิสัมโพชฌงค์
อุเบกขาสัมโพชฌงค์