ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>
ทิศ ๖
ในการอยู่ในสังคมนั้นยังมีบุคคลประเภทต่างๆ อยู่รอบตัวเรา ไม่ว่าจะเป็นข้างหน้า ข้างหลัง ข้างซ้าย ข้างขวา เปรียบเหมือนทิศต่างๆ ที่จะต้องรู้และประพฤติตัวให้ถูกต้องและเหมาะสมกับบุคคลประเภทนั้นๆ ซึ่งเป็นหน้าที่ของมนุษย์เพื่อการอยู่ร่วมกันด้วยดี มีลักษณะถ้อยทีถ้อยอาศัยกันและกัน ต่างก็มีกตัญญูกตเวทิตธรรมต่อกนและกัน อันจะช่วยให้สังคมเกิดการประสานร่วมมือสามัคคีกัน เป็นปึกแผ่นแน่นหนามีความเจริญรุ่งเรืองวัฒนาและสันติสุข นั่นคือ ทุกคนต้องรู้จักทิศต่างๆ ทั้ง ๖ รวมทั้งร็หน้าที่ของตนที่จะพึงปฏิบัติต่อทิศนั้นๆ แล้วปฏิบัติด้วยความจริงใจและจริงจัง กล่าวคือ
ทิศเบื้องหน้า : ได้แก่ บิดามารดา
บุตรพึงปฏิบัติต่อท่าน ดังนี้
๑.ท่านได้เลี้ยงเรามาแล้วเลี้ยงท่านตอบ
๒.ช่วยกิจของท่าน
๓.ดำรงวงศ์ตระกูล
๔.ประพฤติตนให้เป็นผู้สมควรรับทรัพย์มรดก
๕. เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว ทำบุญอุทิศให้ท่าน
บิดามารดา ย่อมอนุเคราะห์ตอบบุตร ดังนี้
๑. ห้ามมิให้ทำความชั่ว
๒.ให้ตั้งอยู่ในความดี
๓.ให้ศึกษาศิลปวิทยา
๔.หาภรรยาสามีที่สมควรให้
๕.มอบทรัพย์ให้ในสมัย
ทิศเบื้องขวา : ครู อาจารย์
ศิษย์พึงปฏิบัติต่อท่าน ดังนี้
๑.ด้วยลุกขึ้นยืนรับ
๒.ด้วยเข้าไปยืนคอยรับใช้
๓.ด้วยเชื่อฟัง
๔.ด้วยอุปัฏฐาก
๕.ด้วยเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ
ครู อาจารย์ย่อมอนุเคราะห์ศิษย์ตอบ ดังนี้
๑. แนะนำดี
๒.ให้เรียนดี
๓.บอกศิลปให้สิ้นเชิง
๔.ยกย่องให้ปรากฏในหมู่เพื่อนฝูง
๕.ทำความป้องกันทิศทั้งหลาย
จะไปทิศทางไหนก็ไม่อดอยาก
ทิศเบื้องหลัง : บุตรภรรยา
สามีพึงปฏิบัติต่อภรรยาดังนี้
๑.ด้วยการยกย่องนับถือว่าเป็นภรรยา
๒.ด้วยไม่ดูหมิ่น
๓.ด้วยไม่ประพฤตินอกใจ
๔.ด้วยมอบความเป็นใหญ่ในบ้านให้
๕.ด้วยให้เครื่องแต่งตัว
ภรรยาย่อมอนุเคราะห์ตอบสามี ดังนี้
๑.จัดการงานดี
๒.สงเคราะห์คนข้างเคียงของสามี
๓.ไม่ประพฤตินอกใจสามี
๔.รักษาทรัพย์ที่สามีหามาได้ไว้
๕.ขยันไม่เกียจคร้านกิจการทั้งปวง
ทิศเบื้องซ้าย : มิตรสหาย
มิตรพึงปฏิบัติต่อมิตร ดังนี้
๑.ด้วยให้ปันสิ่งของ
๒.ด้วยเจรจาถ้อยคำไพเราะ
๓.ด้วยประพฤติประโยชน์
๔.ด้วยความเป็นผู้มีตนเสมอ (เสมอต้นเสมอปลาย)
๕.ด้วยไม่แกล้งกล่าวให้คลาดจากความเป็นจริง
มิตรย่อมอนุเคราะห์มิตรตอบ ดังนี้
๑.รักษามิตรผู้ประมาทแล้ว
๒.รักษาทรัพย์ของมิตรผู้ประมาทแล้ว
๓.เมื่อมีภัยเอาเป็นที่พึ่งพำนักได้
๔.ไม่ละทิ้งในยามวิบัติ (ยามฉิบหาย)
๕.นับถือตลอดวงศ์ของมิตร
ทิศเบื้องต่ำ : บ่าว/ลูกจ้าง
นายพึงปฏิบัติต่อบ่าว/ลูกจ้างดังนี้
๑.ด้วยจัดการงานให้ทำตามสมควรแก่กำลัง
๒.ด้วยให้อาหารและรางวัล
๓.ด้วยรักษาพยาบาลในเวลาเจ็บไข้
๔.ด้วยแจกของมีรสแปลกๆดีๆให้กิน
๕.ด้วยปล่อยให้สมัย(ให้สนุกรื่นเริงเป็นครั้ง
เป็นคราวตามสมควรแก่โอกาส
บ่าว/ลูกจ้างย่อมอนุเคราะห์ตอบนาย ดังนี้
๑.ลุกขึ้นทำงานก่อนนาย
๒.เลิกการงานหลังนาย
๓.ถือเอาแต่ของที่นายให้
๔.ทำการงานให้ดีขึ้น
๕.นำคุณของนายไปสรรเสริญในที่ต่างๆ
ทิศเบื้องบน: สมณพราหมณ์
เราพึงปฏิบัติต่อท่าน ดังนี้
๑.ด้วยกายกรรม คือ ทำอะไรๆประกอบด้วยเมตตา
๒.ด้วยวจีกรรม คือ ทำอะไรๆประกอบด้วยเมตตา
๓.ด้วยมโนกรรม คือทำอะไร ๆ ประกอบด้วยเมตตา
๔.ด้วยเป็ฯผู้ไม่ปิดบังเขา คือ มิได้ห้ามไม่ให้เข้าบ้านเรือน
๕.ด้วยให้อามิสทาน (สิ่งของ)
สมณพราหมณ์ ย่อมอนุเคราะห์ตอบ ดังนี้
๑.ห้ามมิให้กระทำชั่ว
๒.ให้ตั้งอยู่ในความดี
๓.อนุเคราะห์ด้วยน้ำใจอันงาม
๔.ให้ได้ฟังในสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง
๕.ทำสิ่งที่เคยฟังแล้วให้แจ่มแจ้ง
๖.บอกทางสวรรค์ให้
