ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

สมถะวิปัสสนา

คำอุปมาเปรียบเทียบสมถะวิปัสสนา

สมถะ เปรียบเหมือนการก่อสร้างเคหสถานได้เอง คือสร้างเบญจขันธ์ด้วยความไม่รู้จริง ยึดมั่นในอุปาทาน ด้วยอวิชชา

วิปัสสนา เปรียบนายช่างผู้ฉลาดในการรื้อ การทำลายเคหสถานบ้านเรือนแต่ไม่ให้เสียหายแต่อย่างใดอย่างหนึ่ง คือพระอรหันตขีนาสพเจ้า ทำลายเบญจขันธ์ด้วยการตัด อุปทาน ด้วยวิชชา ฉะนั้น

สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ว่า

เมื่อเธอพิจารณาเห็นนิวรณ์ธรรม ๕ เหล่านี้ ที่ละได้แล้วใจตน ย่อมเกิดปราโมทย์ เมื่อปราโมทย์เกิดแล้วย่อมเกิดปิติ เมื่อมีปิติในใจกายย่อมสงบ เธอมีกายสงบแล้วย่อมได้เสวยสุข เมื่อมีสุขจิตย่อมตั้งมั่น เธอสงัดจากกาม สงัดจากอกุศลกรรม บรรลุปฐมญาน มีวิตก มีวิจาร มีปิติสุขอันเกิดแต่วิเวกอยู่ ดังนี้

เพราะเห็นโทษนั้นในกามทั้งหลายพึงศึกษาในสิกขาทั้ง ๓ คือ

<< ย้อนกลับ | สารบัญ | หน้าถัดไป >>