ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

สมถะวิปัสสนา

เมตตาเจโตวิมุตติ

เจโตวิมุตติที่หาประมาณมิได้ และ เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ

ดูกรคฤหบดี ธรรม ๒ ข้อนี้ คือเขดตวิมุตติที่หาประมาณมิได้ และเจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ ต่างกันทั้งอรรถและพยัญชนะ ท่านพึงทราบประการที่ต่างกันนั้นโดยปริยายดังต่อไปนี้ ดูกรคฤหบดี ก็เจโตวิมุตติที่หาประมาณมิได้เป็นไฉน ดูกรคฤหบดี ภิกษุในธรรมวินัยนี้มีใจสหรคตด้วยเมตตา แผ่ไปตลอดทิศหนึ่งอยู่แผ่ไปตลอดทิศที่สอง ทิศที่สาม ทิศที่สี่ อยู่ เช่นนั้นเหมือนกัน และแผ่ไปตลอดทิศเบื้องบน ทิศเบื้องล่าง ทิศเบื้องขวาอยู่ ด้วยอาการเดียวกัน ชื่อว่ามีใจสหรคตด้วยเมตตาอย่าไพบูลย์ เป็นมหัคตะ มีอารมณ์หาประมาณมิได้ ไม่มีเวร ไม่มีเบียดเบียน แผ่ไปตลอดโลกอันมีสัตว์ทั้งปวง ในที่ทุดสถาน โดยเป็นอัตภาพทั้งมวลอยู่ มีใจสหรคตด้วยกรุณา … มีใจสหรคตด้วยมุทิตา… มีใจสหรคตด้วยอุเบกขา แผ่ไปตลอดทิศหนึ่งอยู่ แผ่ไปตลอดทิศที่สอง ทิศที่สาม ทิศที่สี่อยู่ เช่นนั้นเหมือนกัน แผลแผ่ไปตลอดทิศเบื้องบน ทิศเบื้องล่าง ทิศเบื้องขวาอยู่ ด้วยอาการเดียวกัน ชื่อว่ามีใจอันสหรคตด้วยอุเบกขาอย่างไพบูลย์ เป็นมหัคตมีอารมณ์หาประมาณมิได้ ไม่มีเวร ไม่เบียดเบียน แผ่ไปตลอดโลกอันมีสัตว์ทั้งปวง ในที่ทุกสถาน โดยเป็นอัตภาพทั้งมวลอยู่ ดูกรคฤหบดี นี้เรียกว่า เจโตวิมุตติที่หาประมาณมิได้ ฯ

ดูกรคฤหบดี ก็เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ เป็นไฉน ดูกรคฤหบดี ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เท่าที่น้อมใจแผ่ไปสู่โคนไม้แห่งหนึ่งว่า เป็นแดนมหัคตะอยู่ นี้เรียกว่า เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ และเท่าที่น้อมใจแผ่ไปสู่โคนไม้สองแห่งหรือสามแห่งว่า เป็นแดนมหัคตะ อยู่นี้เรียกว่า เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ ฯ

ดูกรคฤหบดี ภิกษุในะรรมวินัยนี้ เท่าที่น้อมใจไปสู่เขตบ้านแห่งหนึ่งว่า เป็นแดนมหัคตะอยู่ นี้เรียกว่า เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคถะ และเท่าที่น้อมใจแผ่ไปสู่เขตบ้านสองแห่งหรือสามแห่งว่าเป็นแดนมหัคตะอยู่ นี้เรียกว่า เจโตวิมุตติที่เป็นแดนมหัคตะ ฯ

ดูกรคฤหบดี ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เท่าที่น้อมใจแผ่ไปสู่มหาอนาจักรหนึ่งว่า เป็นแดนมหัคตะอยู่ นี้ก็เรียกว่า เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ และเท่าที่น้อมใจแผ่ไปสู่มหาอาณาจักรสองหรือสามมหาอาณาจักรว่า เป็นแดนมหัคตะอยู่ นี้ก็เรียกว่า เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ ฯ

ดูกรคฤหบดี อนึ่ง ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เท่าที่น้อมใจแผ่ไปตลอดปฐดีมีสมุทรเป็นขอบเขตว่าเป็นแดนมหัคตะ อยู่นี้ก็เรียกว่า เจโตวิมุตติที่เป็นมหัคตะ ฯ

<< ย้อนกลับ | สารบัญ | หน้าถัดไป >>