ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>
สมถะวิปัสสนา
วิโมกข์ ๘ ประการ
๑.พระโยคาวจรผู้ได้รูปฌาน โดยทำบริกรรมในรูปภายใน ย่อมเห็นรูปทั้งหลาย นี้จัด เป็นวิโมกข์ที่ ๑
๒.พระโยวาคจรผู้ได้รูปฌานโดยทำรูปภายนอก ย่อมเห็นรูปทั้งหลายในภายนอก นี้จัด เป็นวิโมกข์ที่ ๒
๓.พระโยวาคจรเป็นผู้น้อมไปว่างามแท้ นี้จัดเป็นวิโมกข์ที่ ๓
๔.พระโยวาคจรล่วงรูปสัญญาโดยประการทั้งปวง เพราะความดับไปแห่งปฏิฆะสัญญาเพราะไม่มนสิการ นานัตสัญญา จึงบรรลุอากาสานัญจายตนโดยประการทั้งปวง โดยบริกรรมว่าอากาสไม่มีที่สิ้นสุดดังนี้ นี้จัดเป็นวิโมกข์ที่ ๔
๕.เพราะก้าวล้วงอากาสานัญจายตนโดยประการทั้งปวง โยคาวจรบุคคลบรรลุ วิญญานัญจายตน โดยบริกรรมว่าวิญญาณไม่มีที่สิ้นสุดดังนี้ นี้จัดเป็นวิโมกข์ที่ ๕
๖.เพราะก้าวล่วงวิญญานัญจายตนโดยประการทั้งปวง โยคาวจรบุคคลจึงบรรลุ อากิญจัญญายตน โดยบริกรรมว่าน้อยหนึ่งก็ไม่มี นี้เป็นวิโมกข์ที่ ๖
๗.เพราะก้าวล่วงอากิญจัญญายตนดดยประการทั้งปวง โยคาวจรบุคคลจึงบรรลุ เนวสัญญานาสัญญายตน นี้จัดเป็นวิโมกข์ที่ ๗
๘.เพราะก้าวล่วงเนวสัญญานาสัญญายตนโดยประการทั้งปวง โยคาวจรบุคคลจึงบรรลุ สัญญาเวทยิตนิโรธอยู่นี้จัดเป็นวิโมกข์ที่ ๘