ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>
สมถะวิปัสสนา
ภิกษุย่อมเจริญสมถะ
มีวิปัสสนาเป็นเบื้องต้นอย่างไร
วิปัสสนาด้วย อรรถว่าพิจารณาเห็นโดยสภาพความไม่เที่ยง โดยความเป็นทุกข์ โดยความเป็นอนัตตา ความที่จิตมีการปล่อยธรรมทั้งหลายที่เกิดในวิปัสสนานั้นเป็นอารมณ์ และความที่จิตมีอารมณ์เดียวไม่ฟุ้งซ่านเป็นสมาธิด้วยประการฉะนี้ วิปัสนาจึงมีก่อน สมถะมีภายหลัง เพราะเหตุนั้นท่านจึงกล่าวว่า เจริญสมถมีวิปัสสนาเป็นเบื้องต้น
ภิกษุย่อมเจริญสมถะและวิปัสนาคู่กันไปอย่างไร
ภิกษุย่อมเจริญสมถะและวิปัสสนาคู่กันไป ด้วยอาการ ๑๖ คือ ความเป็นอารมณ์ ๑ ด้วยความเป็นโคจร ๑ ด้วยความละ ๑ ด้วยความออก ๑ ด้วยความหลีกไป ๑ ด้วยความเป็นธรรมละเอียด ๑ ด้วยความเป็นธรรมปราณีต ๑ ด้วยความหลุดพ้น ๑ ด้วยความไม่มีอาสวะ ๑ ด้วยความเป็นเครื่องข้าม ๑ ด้วยความไม่มีนิมิต ๑ ด้วยความไม่มีที่ตั้ง ๑ ด้วยความว่างเปล่า ๑ ด้วยความมีกิจเป็นอันเดียวกัน ๑ ด้วยความไม่ล่วงเกินกันและกัน ด้วยความเป็นคู่กัน ๑
มนสิการโดยความเป็นสภาพไม่เที่ยง
เมื่อบุคคลมนสิการโดยความเป็นสภาพไม่เที่ยงย่อมรู้เห็นธรรมเหล่าไหนตามความเป็นจริง สัมมาทัศนะ ความเห็นชอบมีได้อย่างไร สังขารทั้งปวงเป็นสภาพอันบุคคลเห็นดีแล้ว โดยความเป็นสภาพไม่เที่ยงด้วยความเป็นไปตามสัมมาทัศนะนั้น อย่างไร บุคคลย่อมละความสงสัยได้ที่ไหน
มนสิการโดยความเป็นทุกข์
เมื่อบุคคลมนสิการโดยความเป็นทุกข์ ย่อมรู้ย่อมเห็นธรรมเหล่าใดตามความเป็นจริง ความเห็นชอบย่อมมีอย่างไร สังขารทั้งปวงเป็นสภาพอันบุคคลเห็นดีแล้ว โดยความเป็นทุกข์
มนสิการโดยความเป็นอนัตตา
เมื่อบุคคลมนสิการโดยความเป็นอนัตตา ย่อมรู้ย่อมเห็นธรรมเหล่าใดตามความเป็นจริง ความเห็นชอบมีได้อย่างไรธรรมทั้งปวงเป็นธรรมอันบุคคลเห็นดีแล้ว โดยความเป็นอนัตตา ความเป็นไปตามสัมมาทัศนะนั้น อย่างไร บุคคลย่อมละความสงสัยได้ในที่ไหน
เมื่อบุคคลมนสิการโดยสภาพเป็นความไม่เที่ยง
ย่อมรู้ย่อมเห็นนิมิตตามความเป็นจริง เพราะเหตุนั้นท่านจึงกล่าวว่า สัมมาทัศนะสังขารทั้งปวง เป็นสภาพอันบุคคลเห็นดีแล้ว โดยความเป็นสภาพไม่เที่ยง โดยความเป็นไปตามทัศนะนั้นอย่างนี้ บุคคลย่อมละความสงสัยได้ในสัมมาทัศนะนี้
เมื่อบุคคลมนสิการโดยความเป็นทุกข์
ย่อมรู้ย่อมเห็นไปตามความเป็นจริง เพราะเหตุนั้นท่านจึงกล่าวว่าสัมมาทัศนะ สังขารทั้งปวงเป็นสภาพอันบุคคลเห็นดีแล้วโดยความเป็นทุกข์ ด้วยความเป็นไปได้ตามทัศนะนั้น อย่างนี้บุคคลย่อมละความสงสัยได้ในสัมมาทัศนะนี้
เมื่อบุคคลมนสิการโดยความเป็นอนัตตา
ย่อมรู้เห็นนิมิตเป็นไปตามความเป็นจริง เหตุนั้นท่านจึงกล่าวว่าสัมมาทัศนะ ธรรมทั้งปวงเป็นธรรมอันบุคคลเห็นดีแล้ว โดยความเป็นอนัตตา ด้วยความเป็นไปตามสัมมาทัศนะนั้นอย่างนี้ บุคคลย่อมละความสงสัยได้ในสัมมาทัศนะนี้
<< ย้อนกลับ | สารบัญ | หน้าถัดไป >>
