เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>

ข้อมูลการเกษตร

ปศุสัตว์

การเลี้ยงดูแม่พันธุ์โคเนื้อและโคแรกเกิดถึงหย่านม

กองปศุสัตว์สัมพันธ์ กรมปศุสัตว์

โคตัวเมียอายุ 2 ปี ก็เริ่มถึงวัยเจริญพันธุ์พร้อมที่จะให้โคตัวผู้ผสมพันธุ์และพร้อมที่จะมีลูกได้แล้วโคสาวที่จะใช้ทำพันธุ์ ความคัดเลือกโคที่เกิดจากแม่ที่ดี เมื่อเป็นลูกโคมีการเจริญเติบโตเร็วดี รูปร่างเป็นโคเนื้อที่ดี การคัดเลือกครั้งแรกทำเมื่อหย่านมแล้ว อายุประมาณ 8 เดือนและคัดเลือกอีกครั้งเมื่อก่อนเข้าฝูงผสมพันธุ์

ลูกโคตัวเมียจะแยกจากฝูงผสมพันธุ์เมื่ออายุประมาณ 8 เดือน เมื่อแยกออกมาจากฝูงแล้ว อาจจะนำไปเข้าฝูงใหญ่ โดยเลี้ยงกับโคตัวผู้ที่ตอนแล้ว ถ้าหากไม่ตอนอาจจะผสมพันธุ์กันได้

การเลี้ยงดูโคร่นสาว ต้องให้อาหารอย่างถูกต้องพอเพียง ถ้าอาหารไม่พอเพียงจะทำให้โคโตช้าการผสมพันธุ์ไม่ดี การเป็นสัดผสมติดและเปอร์เซ็นต์การให้ลูกเลวลงได้

แปลงหญ้าที่ใช้เลี้ยงโครุ่นหย่านมแล้ว ควรเป็นแปลงหญ้าที่ดีที่สุด เพราะโคในวัยนี้ต้องการอาหารคุณภาพสูง เพื่อสร้างความเจริญเติบโตของร่างกาย ถ้าโคได้รับหญ้าคุณภาพดี หรือมีพืชตระกูลถั่วผสมหญ้าก็อาจจะไม่ต้องให้อาหารเสริมอีก แต่หญ้าคุณภาพเลว เช่น หญ้าแก่หรือหญ้าแห้งจำเป็นต้องให้อาหารข้นเพิ่มเติมหรือให้โคได้รับโปรตีนและแร่ธาตุมากกว่าปกติ มิฉะนั้นโคจะไม่เติบโตเท่าที่ควร

การเลี้ยงดูโคสาวจะปล่อยให้โคกินหญ้าในแปลงที่ดีที่สุดตลอดวันภายในแปลงหญ้าควรมีเพิงหรือร่มกันแดดกันฝน มีน้ำสะอาดให้โคกินควรให้โคกินหญ้าอ่อนในแปลงหญ้าใหม่อยู่เสมอ

ทุ่งหญ้าตามธรรมชาติในเมืองไทยโดยทั่วไป อาจจะทำให้โคสาวได้รับโภชนะต่าง ๆ ได้ไม่เพียงพอเราจำเป็นต้องเสริมอาหารข้นซึ่งอาจจะให้ตอนเย็นหลังจากต้อนโคกลับคอกแล้ว อาหารข้นควรมีโปรตีนประมาณ 15 เปอร์เซ็นต์วันละ 1-2 ก.ก. อาจจะใช้ปลายข้าว 2 ส่วนรำ 2 ส่วนกากถั่วเหลือง 1 ส่วนผสมกันและมีอาหารแร่ธาตุตั้งไว้ให้โคกินได้ตามความต้องการ

ประโยชน์ของแร่ธาตุสำหรับโคสาวในช่วงนี้พบว่า โคที่ได้รับแร่ธาตุจะมีอัตราการเจริญเติบโตสูงกว่าไม่ได้รับแร่ธาตุ เมื่อผสมพันธุ์มีการผสมติด การตกลูกสูง การอยู่รอดของลูกโคถึงอายุหย่านมสูงกว่าจึงเป็นไปได้ว่าอาหารแร่ธาตุมีความสำคัญต่อการผสมพันธุ์มาก

วิธีการเลี้ยงโครุ่นสาวสามารถเลี้ยงได้ 3 ลักษณะ แต่สองลักษณะแรกอาจไม่เหมาะสมกับสภาพเมืองไทย คือการเลี้ยงในลักษณะปล่อยให้โคหากินในแปลงหญ้าตลอดทั้งวัน ซึ่งมีปัญหาในเรื่องโจรผู้ร้ายกับวิธีการขังคอกแล้วตัดหญ้ามาให้โคกิน ซึ่งต้องสิ้นเปลืองแรงงานและต้องดูแลเอาใจใส่โคมากขึ้น วิธีที่สามที่เหมาะสมคือการให้โคหากินในแปลงหญ้าเฉพาะตอนกลางวันพอตกเย็นก็ต้อนโคกลับคอก ซึ่งควรอยู่ไม่ไกลทำเลเลี้ยงมากนัก

โคสาวที่ปล่อยให้หากินในแปลงหญ้าล้วน ๆ จะเพิ่มน้ำหนักตัวได้ประมาณวันละ 0.3-0.5 ก.ก. ถ้าให้อาหารข้นด้วยจะเพิ่มน้ำหนักตัวได้ถึง 0.7 ก.ก.ต่อวันและจะเลี้ยงจนถึงอายุ 18-24 เดือนจึงจะทำการย้ายโคเข้าผสมพันธุ์ต่อไป

» อวัยวะสืบพันธุ์ของโคตัวเมีย
» เลือกวิธีผสมพันธุ์โคแบบใดดี
» การตั้งท้อง
» อาหารแม่โคอุ้มท้อง
» การคลอด
» อาการผิดปกติหลังคลอด
» การเลี้ยงดูลูกโคหลังคลอด
» การหย่านม
» การเลี้ยงดูแม่โค
» การทำเครื่องหมายโค
» การทำลายเขาโค
» การตอนโค
» การเลี้ยงดูโครุ่นที่อย่านมแล้ว

• เรียบเรียงโดย
  ภักดี จุลพรรค์ ศูนย์วิจัยและบำรุงพันธุ์สัตว์ท่าพระ จ.ขอนแก่น