เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>

ข้อมูลการเกษตร

วิทยาการเกษตร

ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชน

ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชน ก่อตั้งขึ้นเนื่องมาจากการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ดี ทำให้การทำนาได้ผลผลิตข้าวต่อไร่ต่ำ คุณภาพไม่ดี และขายไม่ได้ราคา นอกจากนี้เกษตรกรยังใช้เทคโนโลยีการผลิตไม่ถูกต้องหรือเหมาะสม ทำให้ต้นทุนการผลิตสูง

องค์ประกอบของศูนย์

ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชน ประกอบด้วยสถานที่ตั้งศูนย์ พร้อมอุปกรณ์ผลิตเมล็ดพันธุ์ แปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ 200 ไร่ ชุมชนหรือเกษตรกรที่เป็นสมาชิกและกองทุนการผลิต

ศูนย์ฯ มีวิธีดำเนินการอย่างไร

1. เจ้าหน้าที่ร่วมกับเกษตรกรคัดเลือกจุดที่ตั้งศูนย์ โดยพิจารณาจากความเหมาะสมต่อไปนี้

1. ด้านพื้นที่ เป็นพื้นที่ทำนาแปลงใหญ่ 3,000-4,000 ไร่ ติดต่อกัน ดินดีน้ำดีพอสมควร
   
2. บริเวณที่ตั้ง ควรเป็นพื้นที่ของตัวแทนเกษตรกรที่เข้าร่วมโดยมีพื้นที่กว้างขวางพอที่จะเป็นสถานที่รวบรวมผลผลิต ปรับปรุงสภาพและเก็บรักษา เมล็ดพันธุ์ ตลอดจนเป็นสถานที่ถ่ายทอดวิชาการผลิตข้าวแก่เกษตรกรในชุมชน
   
3. ด้านชุมชน ต้องเข็มแข็ง มีความร่วมมือดีพร้อมที่จะร่วมกันผลิตข้าวตามคะแนะนำอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

2. เกษตรกรที่เป็นสมาชิกร่วมกันจัดทำแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน ขนาด 200 ไร่ นาแปลงนี้ทำหน้าที่ 2 ประการ คือ

1. ผลิตเมล็ดพันธุ์เพื่อใช้ในชุมชน
2. ถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข้าวที่ถูกต้องและเหมาะสม โดยทางราชการให้การสนับสนุนด้าน
   เมล็ดพันธุ์ข้าว
   ปุ๋ยเคมี
   เมล็ดพันธุ์ปุ๋ยพืชสด (5 ไร่) และไรโซเบียม
   ตาข่ายไนล่อน
   ค่าปรับบริเวณโรงเรียน
   ค่าอุปกรณ์ถ่ายทอดเทคโนโลยี

3. กำหนดเป้าหมายในการขยายผลในปีต่อไป คือ

1. ผลผลิตที่ได้จากแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว 200 ไร่ อย่างน้อยร้อยละ 20 จะต้องปรับปรุงสภาพเป็นเมล็ดพันธุ์ดี และกระจายไปสู่เกษตรกร
   ข้างเคียงประมาณปีละ 1,000 ไร่ เมื่อครบกำหนด 4 ปี จะได้พื้นที่ข้าวพันธุ์ดีเต็ม 3,000-4,000 ไร่ หรือประมาณ 1 ตำบล
   
2. เกษตรกรในชุมชนมีการใช้เทคโนโลยีการผลิตข้าวที่ถูกต้องและเหมาะสมประมาณ 20 เท่า หรือ 4,000 ไร่

4. ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชนควรบริหารเงิน ที่ได้จากการสนับสนุนปัจจัยหารผลิตหรือการจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อจัดหาวัสดุอุปกรณ์เพิ่มเติมสำหรับใช้ในกระบวนการผลิตเมล็ดพันธุ์ เช่น การจัดหาเมล็ดพันธุ์หลักหรือพันธุ์ขยายมาดำเนินการผลิตเมล็ดพันธุ์เพื่อชุมชนอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

กิจกรรมเสริมการดำเนินงานศูนย์ มีดังนี้

• การอบรมเกษตรกรด้านวิทยาการเมล็ดพันธุ์
• จัดฝึกอบรมเกษตรกรที่เข้าร่วมจัดทำแปลง 200 ไร่ ในด้านการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ตั้งแต่ขั้นตอนการปลูก การปฏิบัติดูแลรักษา การกำจัดพันธุ์ปน
• การเก็บเกี่ยว การปรับปรุงสภาพ ตลอดจนการเก็บรักษา ดำเนินการโดยศูนย์ขยายพันธุ์พืชในพื้นที่

» การติดตามแนะนำด้านคุณภาพเมล็ดพันธุ์