เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>

แนวทางการใช้ประโยชน์จากมูลสัตว์และสิ่งเหลือใช้ในฟาร์มเลี้ยงสัตว์

แนวทางการใช้ประโยชน์จากมูลสัตว์

1. ใช้ผลิตก๊าซชีวภาพ มูลสัตว์จะถูกนำไปทำให้เกิดการย่อยสลายในสภาพไร้ออกซิเจนหรือเรียกตามผลผลิตจากการย่อยสลายว่า ระบบไบโอแก๊ส โดยทั่วไปขนาดถังหมัก 1 ลูกบาศก์เมตร จะเกิดผลผลิตซึ่งเป็นก๊าซชีวภาพที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายรูปแบบ เช่น เป็นเชื้อเพลิงในการหุงต้ม จุดตะเกียง กกลูกหมู หรือผลิตกระแสไฟฟ้า ฯลฯ
    
2. ใช้เป็นอาหารสัตว์ ผลการวิจัยในด้านคุณค่าทางอาหารของมูลสุกร พบว่า มูลสุกรยังมีโภชนะและส่วนประกอบของกรดอะมิโนที่มีความสำคัญและจำเป็นสำหรับสุกรเหลืออยู่ในระดับสูง จึงสามารถนำกลับมาใช้เป็นอาหารเลี้ยงสุกรได้ สามารถใช้ผสมในอาหารสุกรขุนได้ถึง 15 เปอร์เซ็นต์ โดยไม่ทำให้อัตราการเจริญเติบโตและอัตราแลกเนื้อเสียไปแต่ประการใด อย่างไรก็ตาม คุณค่าทางอาหารของมูลสุกรจะมีความแตกต่างกันขึ้นอยู่กับประเภทของสุกร คุณภาพอาหารที่ใช้เลี้ยงและปริมาณแร่ธาตุที่เสริมในอาหารด้วย ทั้งนี้มูลสุกรที่จะนำไปใช้ประโยชน์เป็นอาหารสัตว์จะต้องเป็นมูลสุกรที่เก็บจากคอกที่ปราศจากโรคและพยาธิและต้องนำมูลผึ่งแดดจนแห้งสนิทก่อนนำไปใช้
    
3. ใช้เป็นอาหารเลี้ยงปลา มูลสัตว์ที่นิยมนำมาใช้เลี้ยงปลา ได้แก่ มูลสัตว์ปีกและมูลสุกร โดยการใช้จะใช้เป็นอาหารเลี้ยงโดยตรงหรือใช้เป็นวัตถุดิบผสมในสูตรอาหารก็ได้ การใช้เลี้ยงปลาในลักษณะนี้เป็นการเลี้ยงปลากินเนื้อ เช่น ปลาช่อน ปลาดุก ในกรณีปลากินพืช เมื่อให้มูลสัตว์ในบ่อเลี้ยงปลาในอัตราที่เหมาะสมจะทำให้แพลงตอนพืชชนิดต่างๆ เติบโต เป็นอาหารของ ปลานิล ปลาสวาย ตามลำดับ อย่างไรก็ตาม การใช้มูลสัตว์ในบ่อเลี้ยงปลามีข้อจำกัดที่สำคัญ คือ ต้องควบคุมปริมาณมูลให้สัมพันธ์กับการรักษาคุณภาพน้ำภายในบ่อ ทั้งนี้มูลสัตว์ที่มากเกินไปจะทำให้แพลงตอนพืชเจริญเติบโตมากขึ้น ขณะเดียวกันการย่อยสลายมูลสัตว์จะมีการใช้ออกซิเจนอาจทำให้เกิดการขาดออกซิเจนในน้ำเป็นสาเหตุให้น้ำเน่าและปลาตายได้ นอกจากนี้เกษตรกรจะต้องไม่ระบายน้ำออกจากบ่อเลี้ยงปลาที่มีการใช้มูลสัตว์เลี้ยงหรือมีความสกปรกสูงลงสู่แหล่งน้ำโดยตรง เนื่องจากยังมีปริมาณสารอินทรีย์เหลืออยู่ในน้ำและดินเลนมาก ทำให้คุณภาพน้ำในแหล่งรองรับน้ำเสื่อมโทรมหรือเน่าเสียได้
    
4. ใช้เป็นปุ๋ยชีวภาพ มูลสัตว์สามารถใช้เป็นปุ๋ยชีวภาพ เป็นแหล่งของสารอาหารสำหรับพืชและใช้เป็นสารปรับปรุงดิน อย่างไรก็ตามกากมูลสัตว์ที่ผ่านการหมักจากระบบไบโอแก๊สมีคุณสมบัติเป็นปุ๋ยได้ดีกว่ามูลสัตว์ที่ไม่ได้ผ่านการหมัก เนื่องจากมีอัตราส่วน C/N แคบลง ซึ่งเป็นการเพิ่มคุณค่าของความเป็นปุ๋ย การย่อยสลายของจุลินทรีย์จะทำให้เกิดเป็นอินทรียวัตถุที่ย่อยสลายแล้ว และผลผลิตของจุลินทรีย์ เช่น วิตามิน และ ฮอร์โมนพืช ที่พืชนำไปใช้ประโยชน์ได้โดยตรงรวมทั้งจุลินทรีย์ที่เป็นเชื้อโรคและไข่ของพยาธิที่มีอยู่ในมูลสุกรยังถูกทำลาย เนื่องจากความร้อนที่เกิดจากการหมักอีกด้วย

แนวทางการใช้ประโยชน์จากมูลสัตว์
แนวทางการใช้ประโยชน์จากสิ่งเหลือใช้ในฟาร์ม
ตัวอย่างการนำมูลสัตว์และสิ่งเหลือใช้ในฟาร์มเลี้ยงสัตว์มาแปรรูป
การทำปุ๋ยหมักชีวภาพ (โปกาฉิ) ชนิดผง
การทำปุ๋ยหมักชีวภาพ 24 ชั่วโมง
การทำปุ๋ยหมักดินชีวภาพ
การทำอาหารปลาชีวภาพ