สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์>>

นายสมบัติ พลายน้อย

ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พุทธศักราช 2553

นายสมบัติ พลายน้อย ปัจจุบันอายุ 81 ปี เกิดวันที่ 24 พฤษภาคม พุทธศักราช 2472 ที่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จบการศึกษาประกาศนียบัตรประโยคครูพิเศษประถม (พ.ป.) และ ได้รับทุน ให้ไปอบรมการจัดรายการโทรทัศน์เพื่อการศึกษาที่ N.H.K. ประเทศญี่ปุ่น เริ่มรับราชการครั้งแรก เป็นเสมียนสรรพากรและเปลี่ยนอาชีพไปรับราชการครู ต่อมาได้ดำรงตำแหน่งหัวหน้างานโสตทัศนูปกรณ์และเอกสารสิ่งพิมพ์ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ และเป็นบรรณาธิการวารสารวัฒนธรรมไทย และได้ลาออกจากราชการเพื่อเขียนหนังสือแต่เพียงอย่างเดียว

นายสมบัติ พลายน้อย หรือ ส. พลายน้อย เป็นนักประพันธ์ที่สร้างสรรค์ผลงานอย่างต่อเนื่อง ระยะเวลากว่า 6 ทศวรรษและผลงานเขียนกว่า 100 เรื่อง เป็นสิ่งพิสูจน์ให้เห็นความเป็นนักเขียนอาชีพ ซึ่งเหลือเพียงน้อยคนแล้วในปัจจุบัน แม้โลกปัจจุบันจะก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการสื่อสารจนผู้คนนิยมค้นคว้าหาความรู้ทางอินเตอร์เน็ต แต่เชื่อมั่นได้ว่าผลงานวรรณกรรมของ ส. พลายน้อย จะเป็นหนังสือที่ให้สาระความรู้ ความเพลิดเพลิน จนถึงเป็นหนังสืออ้างอิงของผู้อ่านไปอีกยาวนาน ในการสร้างสรรค์ผลงานเพื่อเปิดโลกแห่งความรู้ ความคิด และจินตนาการแก่ผู้อ่านมาเป็นระยะเวลายาวนาน ทำให้ ส. พลายน้อย ได้รับการยกย่องจากองค์กรวรรณกรรมและองค์กรวัฒนธรรม ทั้งภาครัฐและเอกชนอย่างต่อเนื่อง ส. พลายน้อยก็ยังมิได้วางมือจากการอ่านและการเขียน

ชีวิตประจำวันของ ส. พลายน้อย อยู่กับการอ่านหนังสือและการเขียนหนังสือราวกับเป็นส่วนหนึ่งของลมหายใจ จึงกล่าวได้ว่า ส. พลายน้อยได้อุทิศตนเป็นผู้อนุรักษ์ สืบสาน สร้างสรรค์ ส่งเสริม และเผยแพร่ภูมิปัญญาไทยด้วยผลงานสารคดีที่มีวรรณศิลป์อันมีคุณูปการยิ่งต่อสังคมไทย ผลงานได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่เป็นระยะๆ อย่างต่อเนื่อง และยังคงสร้างสรรค์ผลงานอย่างสม่ำเสมอจนได้รับรางวัลและประกาศเกียรติคุณจากหลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน ได้รับยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรมสาขาวรรณศิลป์ (สารคดี ) ประจำปี พ.ศ. 2539 รางวัล “นักเขียนอมตะ” คนที่ 4 ประจำปีพุทธศักราช 2551 และได้รับประกาศยกย่องเป็นปูชนียบุคคลด้านภาษาไทย พุทธศักราช 2552

ประวัติชีวิต

ปัจจุบันอายุ 81 ปี เกิดวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2472 จังหวัดพระนครศรีอยุธยา บิดาชื่อ นายผล พลายน้อย มารดาชื่อ นางผิว พลายน้อย ภรรยาชื่อนางจงกล พลายน้อย มีบุตรชาย 1 คน ชื่อนายอภิจัย พลายน้อย (ภรรยาชื่อ นางเพลินจันทร์ มีบุตร 2 คน ชื่อธนานันต์และธนัญญา)

ประวัติการศึกษา

ชั้นประถมศึกษา ที่โรงเรียนประชาบาล วัดประดู่ทรงธรรม ชั้นมัธยมศึกษา ที่โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย ประกาศนียบัตรประโยคครูพิเศษประถม (พ.ป.) ได้รับทุนการศึกษาไปอบรมการจัดรายการโทรทัศน์เพื่อการศึกษา ณ สถานีวิทยุ N.H.K ประเทศญี่ปุ่น พ.ศ. 2511

ประวัติการทำงาน

เริ่มทำงานเป็นเสมียนสรรพากรจนอายุได้ 18 ปี รับราชการครู ที่ว่าการอำเภออุทัย เป็นเวลา 5 ปี ข้าราชการพลเรือน กองเผยแพร่การศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ บรรณาธิการวารสารวิทยุศึกษาของสถานีวิทยุศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ และวารสารจันทรเกษม ของกรมการศึกษานอกโรงเรียน รับราชการสังกัดสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กองส่งเสริมและเผยแพร่วัฒนธรรม กระทรวงศึกษาธิการ

พ.ศ. 2527 บรรณาธิการวารสารวัฒนธรรม เกษียณอายุราชการ พ.ศ. 2528 เมื่ออายุ 56 ปี ในตำแหน่งหัวหน้างานเลขานุการ นักวิชาการ ระดับ 6 สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงศึกษาธิการ

หลังลาออกจากราชการแล้ว ทำงานด้านการประพันธ์เต็มตัว เขียนบทความให้แก่นิตยสารต่าง ๆ เป็นประจำสม่ำเสมอ เช่น ศิลปวัฒนธรรม สารคดี เมืองโบราณ ต่วย’ตูน ทั้งยังเป็นอนุกรรมการ ราชบัณฑิตยสถาน อนุกรรมการสำนักงานสร้างเสริมเอกลักษณ์ของชาติ และวิทยากรพิเศษบรรยาย ให้ความรู้ในสถาบันการศึกษาต่าง ๆ

เกียรติคุณที่ได้รับ

• พ.ศ. 2517 หนังสือเรื่อง พฤกษนิยาย ได้รับรางวัลจากสภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย
• พ.ศ. 2532 หนังสือเรื่อง ยาขอบ ชีวิตและงานของผู้แต่งอมตนิยายผู้ชนะสิบทิศ ได้รับรางวัล ในงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ
• พ.ศ. 2535 หนังสือเรื่อง อัญมณีนิยาย ได้รับรางวัลในงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ
• พ.ศ. 2536 หนังสือเรื่อง สัตว์หิมพานต์ ได้รับรางวัลของมูลนิธิธนาคารกรุงเทพฯ
• พ.ศ. 2537 หนังสือเรื่อง เกร็ดย่อยร้อยเรื่อง ได้รับรางวัลของมูลนิธิธนาคารกรุงเทพฯ
• พ.ศ. 2538 หนังสือเรื่อง เกิดในเรือ ได้รับรางวัลจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ กระทรวงศึกษาธิการ และหนังสือเรื่อง “จันทรคตินิยาย” ได้รับรางวัลของมูลนิธิธนาคารกรุงเทพ
• พ.ศ. 2539 ได้รับประกาศเกียรติคุณจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ เป็น ผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม สาขาวรรณศิลป์ (สารคดี ) ประจำปี พ.ศ. 2539
• พ.ศ. 2540 ได้รับพระราชทานปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิตกิตติมศักดิ์ โปรแกรมวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
• พ.ศ. 2544 หนังสือชุดนิทาน ได้รับการคัดเลือกจากอาจารย์วิทยากร เชียงกูลและคณะ ให้เป็น 1 ใน 100 เล่มหนังสือดีที่เยาวชนไทยควรอ่าน ซึ่งเป็นโครงการวิจัยของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) โดยเป็นหนังสือเหมาะสำหรับกลุ่มเด็กวัย 7 – 11 ปี
• พ.ศ. 2547 ได้รับประกาศเชิดชูเกียรติคุณเป็น “นักเขียนสารคดีเกียรติยศ” จากรายการ “ฅนค้นฅน” หนังสือเรื่อง เกร็ดภาษาหนังสือไทย และ แลไปข้างหน้า ได้รับรางวัลจากเซเว่นบุ๊ค อวอร์ดส์
• พ.ศ. 2551 ได้รับประกาศเกียรติคุณจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ เป็น ผู้สืบสานอนุรักษ์ภาษาและวรรณกรรมไทย ในงานเชิดชูครูกวีศรีสุนทร
• พ.ศ. 2551 ได้รับโล่ประกาศเกียรติคุณจากสำนักงานเขตคลองสานในกิจกรรมเผยแพร่ภูมิปัญญาผู้สูงอายุกรุงเทพมหานคร สาขาภาษาและวรรณกรรม ประจำปีพุทธศักราช 2551
• พ.ศ. 2552 ได้รับรางวัล “นักเขียนอมตะ” คนที่ 4 จากมูลนิธิอมตะ
• พ.ศ. 2552 ได้รับการเชิดชูเกียรติเป็นปูชนียบุคคลด้านภาษาไทย เนื่องในวันภาษาไทยแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2552 จากกระทรวงวัฒนธรรม
• พ.ศ. 2553 ได้รับรางวัล “นราธิป” ประจำปี พ.ศ. 2552 จากสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทยได้รับปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชานิเทศศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา

นายสมบัติ พลายน้อย ได้สร้างสรรค์ผลงานอย่างต่อเนื่อง ตลอดระยะเวลากว่า 60 ปี ของการเป็นนักเขียน ซึ่งส่วนใหญ่ใช้นามปากกาว่า ส. พลายน้อย ผลงานประพันธ์ได้รับการพิมพ์ เป็นรูปเล่มแล้วกว่า 100 รายการ บางเรื่องได้รับการพิมพ์ซ้ำหลายครั้ง ผลงานประพันธ์ของ ส. พลายน้อย แบ่งเป็นหมวดหมู่ได้หลากหลาย จนแทบกล่าวได้ว่าไม่มีเรื่องประเภทใดที่ไม่ได้เขียน

ดอกผลแห่งความอุตสาหะวิริยะในการสร้างสรรค์ผลงานเพื่อเปิดโลกแห่งความรู้ ความคิด และจินตนาการแก่ผู้อ่านมาเป็นระยะเวลายาวนาน แม้ในวัย 80 ปี ส. พลายน้อย ก็ยังมิได้วางมือจากการอ่านและการเขียนทำให้ ส. พลายน้อย ได้รับการยกย่องจากองค์กรวรรณกรรมและองค์กรวัฒนธรรม ทั้งภาครัฐและเอกชนอย่างต่อเนื่อง ดังคำพูดของ ส. พลายน้อย ที่ว่า

“ ชีวิตของคนเรานั้น เขาว่าพระพรหมเป็นผู้กำหนดว่าจะดำเนินไปอย่างไร
ชีวิตของผมจะอยู่ในข่ายนี้ด้วยหรือเปล่าไม่ทราบ แต่เหตุการณ์ที่ผ่านมา
มีความล้มเหลวที่น่าท้อถอยอยู่มากพอสมควร หากมีสิ่งหนึ่งซึ่งผมไม่ได้ทอดทิ้ง
สิ่งนั้นก็คือ .... หนังสือ ”

นางประนอม ทาแปง
นางสาวพิศมัย วิไลศักดิ์
นายควน ทวนยก
นายสมบัติ พลายน้อย
นายสุประวัติ ปัทมสูต
นายสุรชัย จันทิมาธร