ปรัชญา อภิปรัชญา ญาณวิทยา จิตวิทยา ตรรกศาสตร์ >>
ลักษณะทั่วไปของปรัชญาตะวันตก ปรัชญาตะวันออก
ลักษณะทั่วไป
ความแตกต่างระหว่างปรัชญาตะวันออก ตะวันตก
ลักษณะปรัชญาอินเดีย
ปรัชญาอินเดียกับปรัชญาตะวันตก
เปรียบเทียบ ปรัชญาอินเดียกับปรัชญากรีก
เปรียบเทียบ ปรัชญาอินเดียกับปรัชญาสมัยกลาง
เปรียบเทียบ ปรัชญาอินเดียกับปรัชญาสมัยใหม่
ปรัชญาเปรียบเทียบ
ศิลปะในวิธีการศึกษา
ศิลปะในวิธีการศึกษา
นอกจากจะใช้การเทียบเคียงหรือเปรียบเทียบแล้วก็จะต้องใช้เหตุผล
วิพากษ์วิจารณ์ ตีความ เพราะปรัชญาเปรียบเทียบเป็นปรัชญา
มาตรฐานในการเปรียบเทียบ
อาร์ดิ เจ บาม เสนอมาตรฐานในการเปรียบเทียบไว้ 9 แบบคือ
- ใช้ปรัชญาของตนเองเป็นมาตรฐาน (ones own philosophy as standard)
หลักที่ไม่ค่อยดีเพราะสุดท้ายก็จะกลายเป็นว่าความคิดของตนถูกต้อง
ของคนอื่นผิดหมด เลยไม่ได้ความคิดอะไรใหม่ ๆ ขึ้นมาเลย
- ไม่ค่อยมีมาตรฐานใด ๆ (no standard)
หลักนี้กล่าวอีกอย่างหนึ่งก็คือใช้หลักสัมพัทธนิยมนั่นเอง
- ใช้ลักษณะสากลเป็นมาตรฐาน (universal traits as standard)
คือถือว่าลักษณะที่ปรากฏอยู่ในความคิดทั้งหลาย
ยืนยงมาแต่อดีตจนปัจจุบันเป็นมาตรฐานในการเปรียบเทียบ
เพราะลักษณะเช่นนั้นกล่าวได้ว่าเป็นลักษณะสากล แต่หลักนี้ในทางปฏิบัติจริง ๆ
แล้วก็ทำได้ยากเหมือนกัน
- ใช้ลักษณะพิเศษเป็นมาตรฐาน (universal traits as standard)
คือเอาลักษณะพิเศษที่มีอยู่ในระบบปรัชญาหรือวัฒนธรรมนั้น ๆ
มาเป็นมาตรฐานหรือเป็นหลักในการเปรียบเทียบ หลักอันนี้ก็ไม่ค่อยดีนัก
เพราะหากหาลักษณะพิเศษไม่ได้ก็หาที่เปรียบเทียบไม่ได้นั่นเอง
- ใช้ลักษณะเลือกสรรเป็นมาตรฐาน (selected traits as standard)
คือเลือกเอาบางเรื่องบางประเด็นมาเปรียบเทียบกัน
อาจจะเป็นการเริ่มจากเรื่องง่าย ๆ ไปหาเรื่องที่จะเป็นประโยชน์ทางใดทางหนึ่ง
หรือเรื่องที่น่าสนใจเป็นต้น
- การใช้อุดมคติเหนือวัฒนธรรมต่าง ๆ เป็นมาตรฐาน (an ideal standard)
คือการใช้อุดมคติที่เป็นกลางไม่ลำเอียงไปทางวัฒนธรรมใด ๆ
วัฒนธรรมหนึ่งเป็นมาตรฐานในการเปรียบเทียบ
แต่ก็เป็นการยากที่จะหาอุดมคติเช่นนี้ได้ในทางปฏิบัติ
- การใช้ลักษณะทั้งหมดเป็นมาตรฐาน (all traits as standard)
คือศึกษาเปรียบเทียบกันทุกเรื่อง
แต่หลักนี้ก็ออกจะเป็นการทำได้ยากและเกินความจำเป็น
- การใช้ปรัชญาโลกเป็นมาตรฐาน (developed world philosophy as standard)
คือใช้ปรัชญาสากล หรือปรัชญาอันยุติแน่นอนตายตัวแล้วเป็นมาตรฐาน
แต่หลักอันนี้ก็คงจะเป็นเพียงความฝันมากกว่าความเป็นจริง
- การใช้ลักษณะที่เปรียบเทียบกันมาแล้วในอดีตเป็นมาตรฐาน (previously compared traits as standards) คือการใช้ทรรศนะอันเป็นผลของการเปรียบเทียบที่ได้เคยมีผู้ทำไว้แล้วในอดีตมาเป็นมาตรฐานในการเปรียบเทียบ ข้อเสียของหลักอันนี้ก็คืออาจจะทำให้เรากลายเป็นผู้ติดในแบบแผนหรือความคิดเก่า ๆ มากเกินไปจนมองไม่เห็นความคิดใหม่ ๆ