วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา >>
พืชที่ให้สารกระตุ้น
พืชที่ให้สารกระตุ้นส่วนใหญ่เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อน
มีเพียงไม่กี่ชนิดที่มีถิ่นกำเนิดในเขตกึ่งร้อน
ความหลากหลายของชนิดและพันธุ์พืชที่ให้สารกระตุ้นพบมากทั้งในทวีปเอเชีย แอฟริกา
อเมริกากลางและอเมริกาใต้
พืชที่ให้สารกระตุ้นที่มีความสำคัญต่อเศรษฐกิจของโลกอย่างมาก ได้แก่ ชา(Camellia
sinensis) กาแฟ(Coffea spp.) โกโก้(Theobroma cacao) ยาสูบ(Nicotiana spp.)
หมาก(Areca catechu) โคลา(Cola spp.) และพลู(Piper betle) เมื่อพิจารณาชนิด
ถิ่นกำเนิด การกระจายพันธุ์ สารประกอบที่ออกฤทธ์และความเป็นอันตรายต่อสุขภาพ
พืชที่ให้สารกระตุ้นเหล่านี้มีการปลูกและการบริโภคในชุมชน ที่สืบเนื่องต่อกันมาเป็นเวลานาน และต่อมาจึงมีการนิยมบริโภคสืบเนื่องกันออกมาอย่างกว้างขวางในบางสังคม แต่ในบางสังคมไม่นิยมบริโภคพืชชนิดนั้น ตัวอย่างเช่น การดื่มน้ำชาในประเทศจีนเป็นการดื่มเพื่อให้ร่างกายอบอุ่น และบรรเทาความง่วงนอนของพระสงฆ์ในช่วงระยะเวลาที่มีการทำสมาธิอันยาวนาน ส่วนกาแฟเป็นพืชเครื่องดื่มที่นิยมกันในแถบตะวันออกกลาง เนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามและไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ในช่วงคริสตศตวรรษที่ 17-18 โรงน้ำชาและกาแฟในยุโรป เป็นแหล่งพบปะและสนทนาในหัวข้อสำคัญต่าง ๆ มีผลต่อการพัฒนาทางวัฒนธรรม ประเพณี การค้า และการเมือง ในปัจจุบันคนส่วนใหญ่นิยมดื่มชาและกาแฟ ในชีวิตประจำวันเพื่อขจัดความเมื่อยล้า และทำให้จิตใจสดใส รวมทั้งยังเป็นเครื่องดื่มที่นิยมใช้ในการต้อนรับแขกผู้มาเยือนอีกด้วย
ในประเทศอังกฤษหรือสหราชอาณาจักรและไอร์แลนด์ มีการดื่มชาอย่างเป็นนิยมตั้งแต่ ศตวรรษที่ 17 จนกระทั่งศตวรรษที่ 19 จึงมีการจัดให้ชาอัสสัมเป็นเครื่องดื่มประจำชาติ
ในปี ค.ศ. 1773 ประเทศรัสเซียนิยมดื่มชาในรูปแบบของเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ โดยสั่งใบชานำเข้าจากประเทศจีน โกโก้เป็นเครื่องดื่มยอดนิยมอีกชนิดหนึ่งของกลุ่มคนที่มีฐานะดี และใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตช็อคโกแลตที่เป็นขนมหวานยอดนิยมของผู้ใหญ่และเด็กหลายประเทศทั่วโลก
ยาเส้นที่ได้จากใบยาสูบเป็นที่นิยมในหมู่ชนที่อาศัยอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือมาเป็นเวลานานแล้ว และได้มีการพัฒนารูปแบบการสูบเป็นบุหรี่ และซิการ์ เป็นสิ่งเสพติดที่เป็นที่นิยมอย่างกว้างขวาง แต่ในปัจจุบันมีการต่อต้านการสูบบุหรี่เป็นสิ่งต้องห้ามทางสังคม
โคลา หมาก และพลู เป็นพืชที่นิยมนำมาขบเคี้ยวแล้วคายกากทิ้งของชนพื้นเมืองในทวีปเอเชีย แอฟริกา และอเมริกาใต้ ในหลายประเทศ พืชเหล่านี้มีบทบาททางวัฒนธรรม ประเพณีและกิจกรรมทางสังคมที่ใช้ในการประกอบพิธีต่าง ๆ ในปัจจุบันการบริโภคพืชเหล่านี้โดยตรงลดลง แต่มีการนำมาใช้ประโยชน์ทางยาหรืออุตสาหกรรมต่าง ๆ แทน
คุณค่าทางอาหารและผลที่มีต่อสุขภาพ
พืชให้สารกระตุ้นที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจของประเทศไทย
